In het oordeel over ontoerekenbaarheid ontmoeten twee domeinen elkaar: het juridische en het geneeskundige. In het arrest in de zaak Thijs H. introduceerde de Hoge Raad een beoordelingskader voor de ontoerekenbaarheid, dat bestaat uit twee centrale componenten. Ten eerste moet bij de verdachte tijdens het feit sprake zijn geweest van een psychische stoornis in de zin van artikel 39 Sr. Ten tweede moet die stoornis hebben doorgewerkt in het begrip of in de controle van de verdachte. Deze beschouwing focust op de eerste component. Auteurs plaatsen enkele kanttekeningen bij de overweging van de Hoge Raad dat voor de ontoerekenbaarheid de vaststelling van een ‘stoornis in juridische zin’ volstaat.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Er zijn allerlei signalen waarneembaar die erop duiden dat het niet de goede kant opgaat met de academische vrijheid in Nederland. In een recent rapport van het Europees Parlement scoort Nederland op dat terrein slechts een 24ste plek op de ranking van de 27 EU-lidstaten. Ook is er de laatste jaren in toenemende mate discussie over problemen rond benoeming en bevordering van wetenschappers, beïnvloeding van onderzoek door sponsoren en problemen rond machtsmisbruik en sociale onveiligheid aan universiteiten. Jurisprudentie illustreert bovendien dat universiteiten ruime mogelijkheden bezitten om via allerlei interne reglementen en instructies beperkingen aan te brengen op de academische vrijheid van individuele wetenschappers.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In de Verenigde Staten wordt op dit moment discussie gevoerd over de vraag of voormalig president Donald Trump zich bij de presidentsverkiezingen in november opnieuw verkiesbaar mag stellen. Sommige staatsrechtgeleerden menen van niet. Volgens hen is Trump door zijn aandeel in de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 van rechtswege van het presidentschap uitgesloten. Dit betoog heeft in de media veel aandacht gekregen. Inmiddels zijn hier in diverse deelstaten rechtszaken over gestart en hebben enkele statelijke rechters zich hierover al uitgesproken.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In NJB 2023/2453, aflevering 34 pleiten Adri van Montfoort & Mariëlle Bruning voor ‘Minder maatregelen van kinderbescherming bij scheidingsconflicten’. Samengevat vinden ze dat vechtscheidingen vooral weer een zaak moeten worden van de ouders in plaats van van de overheid. De ouders moeten het maar voor de rechter uitvechten in rechtszaken over gezag en omgang (hierna: ‘G&O’). Dit is een heel erg slecht idee dat vooral geschreven lijkt vanuit een ivoren toren, en vanuit de presumptie dat ‘de rechter wel weet wat in het belang van het kind is’ en dat ouders kúnnen procederen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Van Montfoort & Bruning (hierna: auteurs) verwerpen het Advies Complexe scheidingen en jeugdbescherming, brief van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) van 17 mei 2023. Dat is niet verstandig.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De afhandeling van de effectenleasezaken beloopt nu twintig jaar; de Hoge Raad heeft er meer dan vijftig arresten over gewezen. Afdoening via individueel maatwerk kan nog wel meer dan tien jaar duren. Dat is onaanvaardbaar: voor de afnemers, voor de andere belanghebbenden en voor de rechtspraak met haar maatschappelijke financiering. Mede om die reden heeft de rechtspraak een landelijk project opgezet, gericht op het uniform en efficiënt afdoen van effectenleasezaken. Dat kan de afhandeling aanzienlijk versnellen, maar de afdoening van alle resterende zaken per dossier is eigenlijk geen begaanbare weg meer. Een tweede collectieve regeling is noodzakelijk. Dat is in de eerste plaats aan de partijen, hetzij onderling hetzij met behulp van een stevige bemiddelaar. Zolang een nieuw collectief arrangement niet slaagt is de rechter aan zet. Om efficiënt tot uniforme rechtstoepassing te komen zou de rechtspraak een rechtspraakbreed overleg moeten organiseren.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In de praktijk van de rechtspleging neemt het executiegeschil een prominente plaats in. Dagelijks worden bij voorzieningenrechters van rechtbanken kort gedingen gevoerd tot schorsing van de executie, gebaseerd op artikel 438 Rv. Daarnaast wordt in hoger beroep met grote regelmaat schorsing van de executie gevorderd via het incident van artikel 351 Rv. Vanaf 2002 is onzeker geworden welke maatstaf moet worden aangelegd in met name de incidenten tot schorsing. Eind 2019 heeft de Hoge Raad keuzes gemaakt. De maatstaf die geldt voor de incidenten ex artikel 234 en 235 Rv is definitief ook gaan gelden voor het incident tot schorsing ex artikel 351 Rv. Bovendien heeft deze maatstaf – behalve als het te executeren vonnis kracht van gewijsde heeft – de maatstaf vervangen die vanaf 1983 gold voor het kort geding tot schorsing ex artikel 438 Rv. Die keuzes hebben weinig positieve, deels zelfs onaanvaardbare gevolgen. Dat roept de vraag op waarom dat zo is en wat de maatstaf voor executiegeschillen dan wel moet zijn.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Artikel 7:912 BW bepaalt dat de franchisegever zich als een goed franchisegever moet gedragen. Onderhandelingen tussen franchisegever en franchisenemer worden nog te vaak afgedaan op algemeenheden, het belang van vertrouwen en het platte uitgangspunt dat je in onderhandelingen in het midden moet uitkomen. Alleen met de corrigerende werking, voor- en achteraf, van goed franchisegeverschap zal artikel 7:912 BW de beoogde versterking van de positie van de franchisenemers ten opzichte van de franchisegever gaan opleveren. Goed franchisegeverschap betekent dan werkelijk een versteviging van de formulestructuur die de franchisegever mede tot stand brengt en ondersteunt.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Hoewel het in de Volt-zaak om een geschil tussen politici gaat, is de political question-doctrine niet direct relevant. Wel van belang is dat het geschil zich afspeelt in een autonome politieke sfeer, waarbij rechterlijk ingrijpen alleen kan worden gerechtvaardigd met het oog op het waarborgen van publiekrechtelijke normen. In deze zaak was daarvan geen sprake. Hoe weinig fraai het optreden van Volt in deze kwestie ook was, het was niet aan de rechter om daar iets tegen te doen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De (op zichzelf goede) argumenten die volgens But & Geertjes tegen rechterlijk ingrijpen in de Volt-zaak pleitten, lijken veeleer argumenten die de Amsterdamse voorzieningenrechter bij zijn inhoudelijke beoordeling en te maken belangenafweging had dienen te betrekken. Deze argumenten hadden tot een inhoudelijke afwijzing van de vorderingen kunnen (en misschien ook wel moeten) leiden. Van een geschil waarover de rechter zich in het geheel niet mag uitspreken, was echter geen sprake.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het debat dat op dit moment gevoerd wordt over parlementair gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer, zou niet alleen gestuurd moeten worden door de idee dat het Reglement van Orde vooral toeziet op de waardigheid van het parlement en ordehandhaving, nu ophitsende of antirechtsstatelijke taal gebezigd binnen het parlement meer dan ooit externe werking kan hebben. Moet het niet mogelijk zijn om steviger maatregelen te treffen, indien Kamerleden zouden oproepen om ‘diegenen aan te spreken’ die hebben meegewerkt aan ‘de verkiezingsfraude’, of wanneer zij bewust en herhaaldelijk de (waarden van de) democratische rechtsstaat op ondermijnende wijze ter discussie stellen? Moeten we wachten tot incidenten structureel blijken te zijn of daadwerkelijk leiden tot ondermijning van de democratische rechtsstaat of zelfs tot geweld? Met het aanvaarden van meer handvatten om reglementair op te treden tegen dit soort uitingen in het parlement, zou een parlementaire analogie kunnen ontstaan van de strafrechtelijke gevaarzettingsdoctrine. Want waarom zouden taaluitingen, die in het strafrecht potentieel zo ernstig worden bevonden dat ze een abstracte delictsomschrijving legitimeren, aan aparte reglementering door de Tweede Kamer moeten ontsnappen?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Een overheidslichaam dat een onroerende zaak wil verkopen, moet ruimte bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen naar deze onroerende zaak indien er meerdere gegadigden zijn voor de aankoop daarvan. Dat heeft de Hoge Raad in het recente Didam-arrest geoordeeld, zich daarbij baserend op de jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over de rechtsgrondslag voor de verdeling van schaarse vergunningen. De Hoge Raad onderzoekt die rechtsgrondslag zelf niet. In dit artikel worden de grondslag en de ratio van de verplichting tot het bieden van mededingingsruimte onder de loep genomen. Het Didam-arrest roept ook een aantal belangrijke vragen op die verband houden met de reikwijdte en operationalisering van de verplichting tot het bieden van mededingingsruimte. Ten slotte is er de vraag of en in hoeverre het Didam-arrest consequenties zou moeten hebben voor de (door)ontwikkeling van het domein van de overheidsinkoop.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Begin vorige eeuw werd een apart jeugdstrafrecht in ons land geïntroduceerd, precies honderd jaar geleden gevolgd door de introductie van de kinderrechter. In dit artikel wordt teruggeblikt op de creatie van de jeugdstrafrechter en op de ingrijpende veranderingen die zijn rol eind vorige eeuw onderging. Deze terugblik sluit af met een aantal aanbevelingen: herstel van de band tussen jeugdstrafrecht en jeugdbescherming, erkenning van het specialisme van de jeugdstrafrechter en herstel van de regierol van de jeugdstrafrechter in de executiefase.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De Amsterdamse voorzieningenrechter wees onlangs vrijwel alle vorderingen van Tweede Kamerlid Nilüfer Gündoğan toe in het kort geding dat zij tegen de partijleiding van Volt had aangespannen. Onder journalisten en politicologen, maar ook onder staatsrechtgeleerden heeft dit oordeel tot grote verontwaardiging geleid. Volgens sommigen gaat het in dit verband om political questions en had de Amsterdamse voorzieningenrechter zich daarom van een inhoudelijk oordeel moeten onthouden. Maar is dat wel zo?

[verder lezen in NAVIGATOR]

De Autoriteit Persoonsgegevens is in inmiddels twee Vooraf'en in één adem genoemd met gebrekkige democratische legitimatie en onrechtmatig handelen. Dat zijn krasse standpunten. Alle reden dan ook om het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens en de positie, taken en verantwoordelijkheden van de AP nog eens in een breder perspectief voor het voetlicht te brengen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Nu vaststaat dat de mens de bouwstenen van de Schepping kan bewerken en dat het ingrijpen in de natuur niet louter tot verslechtering behoeft te leiden, rijzen nieuwe vragen van religieuze, ethische en politieke aard. Nieuw denken over natuur en leven komt niet met een meteoorinslag, maar verloopt geleidelijk. En het recht is naar zijn aard volgend. Een eerste belangrijke vraag is dan ook of de wetgever wel de meest gerede instantie is om deze uiterst complexe vraagstukken op te lossen, in aanmerking genomen dat ze aan de orde zijn in een wereldwijd speelveld. Misschien moet het recht wel stapsgewijs aan de hand van concrete gevallen worden gevormd. Maar dan moet de juridische ruimte daarvoor wel bestaan. Het enkele bestaan van een mogelijkheid van onbekend risico is geen overtuigende reden om de wetenschappelijke ontwikkeling tot stilstand te brengen en ons daardoor de voordelen van het menselijk vernuft te ontzeggen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Haagse rechtbank heeft geweigerd om zich uit te spreken over de wijze waarop de regering gevolg heeft gegeven aan de uitslag van het op 6 april 2016 gehouden Oekraïne-referendum. Volgens de rechtbank is het oordeel daarover voorbehouden aan de wetgever. In deze bijdrage wordt deze benadering bezien in het licht van de actuele discussie over de rol van de rechter en de bekende Amerikaanse political question-doctrine.

Lees het hele artikel in Navigator.

Hoe wordt in het advocatentuchtrecht gekomen tot de vaststelling van feiten waarover discussie bestaat? Conform het bestuursrecht dat doorgaans gebruik maakt van de aannemelijkheid als maatstaf? Of conform het civiele recht, waarbij de stelplicht en bewijslast rusten op diegene die het rechtsgevolg inroept? Of wordt aangesloten bij het strafrecht, waarbij het feit ‘wettig en overtuigend bewezen’ moet worden? Of heeft het tuchtrecht een zodanig eigen aard dat het ook een eigen bewijsrechtelijke waarderingsmaatstaf meebrengt?

Lees het hele artikel in Navigator.

Ineke Boerefijn, coördinerend beleidsadviseur bij het College voor de Rechten van de Mens, komt tot het oordeel dat de door ons in NRC Handelsblad voorgestelde verplichte anticonceptieregeling ontoelaatbaar is, omdat deze ‘inbreuk maakt op mensenrechten van vrouwen’. Het grondrecht van vrije procreatie kan ons inziens echter worden beperkt indien voortplanting gepaard gaat met veroorzaking van gevaar.

Lees het hele artikel in Navigator.

Volgens De Groot c.s. staan mensenrechten een beperking op het recht op lichamelijke integriteit toe als er gevaar is. Dat is echter niet voldoende. Een inbreuk op een mensenrecht is pas gerechtvaardigd als aan vier eisen is voldaan.

Lees het hele artikel in Navigator.

In dit artikel wordt de aansprakelijkheidsvraag bij zelfrijdende auto’s benaderd vanuit de positie van het slachtoffer, degene die wordt aangereden door een zelfrijdende auto. De verschillende aansprakelijkheidsgrondslagen die het slachtoffer ten dienste staan, zullen worden besproken. Zo wordt ingegaan op artikel 185 WVW, op aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad, productaansprakelijkheid en aansprakelijkheid voor gebrekkige roerende zaken. De laatste blijkt een sleutelrol te spelen, met als bepalende factor de wijze waarop artikel 6:173 BW wordt geïnterpreteerd: geldt daar een strenge norm die aansluit bij de maat-bestuurder voor gewone auto’s, of geldt daar een beperkte norm die aansluit bij de (beperkte) stand der techniek?

Strafbare klokkenluiders moeten niet bij voorbaat worden uitgesloten van een geldelijke beloning. De Amerikaanse praktijk wijst uit dat juist insiders over belangrijke informatie beschikken.

Na de zoveelste schietpartij met dodelijke slachtoffers is de roep om strengere regulering van vuurwapenbezit in de Verenigde Staten groter dan ooit. Federale wetgeving die daarin voorziet, is tot op heden uitgebleven. Begin januari kondigde President Obama maatregelen aan die de aanschaf van vuurwapens strenger reguleren. In sommige staten zijn vergelijkbare maatregelen van kracht. Op 7 december 2015 heeft het Supreme Court geweigerd een tegen een van deze maatregelen ingesteld beroep in behandeling te nemen. Deze beslissing kan worden gezien als een belangrijk signaal dat de mogelijkheden tot regulering van het vuurwapenbezit in de Verenigde Staten groter zijn dan vaak wordt gesuggereerd.

In het NJB van 5 februari 20162 schrijft Jelle Jansen onder de opvallend goed gekozen titel ‘Vuilnis in het vermogensrecht’ een tot nadenken stemmende bijdrage over de vraag naar de eigendom van vuilnis. In deze bijdrage geef ik aan waarom ik zijn analyse niet deel.

Anders dan Wibier stelt, trek ik geen parallel tussen de muntenworp in de Oudheid en het hedendaagse buitenzetten van vuilnis. De opvatting waarin het buitenzetten van vuilnis een aanbod is tot overdracht aan een onbekende noem ik onwerkelijk. Evenmin acht ik zoals Wibier suggereert het oordeel van de rechtbank inzake de met geld gevulde enveloppen onjuist.

In 2014 liep de benoeming van de nieuwe Nationale ombudsman door de Tweede Kamer uit op een compleet fiasco. In de jaren daarvoor ontstond de nodige beroering rond de benoeming van een staatssecretaris (2012), de benoeming van twee raadsheren in de Hoge Raad (2011) en de benoeming van de vice-president van de Raad van State (2011). Regering en Tweede Kamer hebben kennelijk moeite om een behoorlijke benoemingsprocedure te volgen bij belangrijke benoemingen in openbare ambten. De laatste jaren staat daarnaast de zeggenschap van de Tweede Kamer bij benoemingen ter discussie. In en buiten de Kamer gaan stemmen op om de Tweede Kamer meer zeggenschap te geven bij benoemingen. In de navolgende bijdrage wordt eerst aandacht besteed aan de discussie over benoemingen door regering en Tweede Kamer, mede aan de hand van een aantal incidenten in de laatste jaren. Daarna wordt nagegaan waarin deze benoemingsprocedures tekort schoten en welke aanpassingen noodzakelijk zijn. Ten slotte wordt de vraag aan de orde gesteld of het wenselijk is de zeggenschap bij benoemingen door de regering te verruimen.

Werkt de immuniteit zoals die in artikel 22 van de Gemeentewet is vastgelegd als een lex specialis ten opzichte van het veel algemenere artikel 272 Sr dat straf stelt op schending van de geheimhoudingsplicht? Of staan deze bepalingen naast elkaar en regelen zij elk een ‘eigen’ specifiek aspect? Hier wordt betoogd dat de bepalingen ieder voor zich op een ander onderwerp betrekking hebben en in zoverre niet in relatie tot elkaar staan: de ene ziet op het mogen openbaren van door straf gesanctioneerde meningsuitingen en de andere op het verbod om een geheim in de openbaarheid te brengen. Het is dan ook niet zo dat de plicht tot geheimhouding niet zou dienen te gelden voor hen die deze plicht schenden op grond van de immuniteitsregeling die op hen van toepassing is en dat de rechter daarin niet zou dienen te treden. Per saldo blijkt zowel het democratisch aspect als het rechtsbelang evenwichtig geregeld te zijn.

Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen is hulp bij zelfdoding regelmatig onderwerp van debat. Op dit moment is hulp bij zelfdoding vooral in het Verenigd Koninkrijk erg actueel. Al lange tijd geldt in Engeland en Wales uitdrukkelijk een verbod om mensen te helpen bij het beëindigen van hun leven. In het verleden is dit verbod tevergeefs bij de rechter aangevochten. Toch heeft dat sommige mensen er niet van weerhouden het verbod opnieuw aan te vechten. Op 25 juni 2014 heeft ook het Britse Supreme Court zich daarover uitgelaten.

De bestuursrechter zijn weliswaar bevoegdheden aangereikt om een geschil finaal te beslechten, maar het lijkt wel alsof rechters de laatste tijd weer meer kaal vernietigen en minder finaliseren. Om de hieruit voortvloeiende processuele onzekerheid en ongelijkheid een halt toe te roepen is het wenselijk dat de rechter processuele kansen zo gelijk mogelijk verdeelt en dat hij zo veel mogelijk finaliseert. Auteur pleit er daarom voor in de Awb een bevoegdheid op te nemen die de rechter in staat stelt te bepalen dat verweerder één kans wordt geboden een gebrek te helen, gelijk ook eiser van de rechter één kans moet krijgen om iets te doen wat hij tot dan toe heeft nagelaten.

De Puttense Moordzaak, de zaak Lucia de B. en de Schiedammer Parkmoord: de vraag naar de juiste omgang met justitiële en gerechtelijke dwalingen blijft onverminderd actueel. Maar staan gewezen verdachten eigenlijk fatsoenlijke juridische middelen ter beschikking om schadevergoeding te vorderen nadat ze zijn vrijgesproken? In deze bijdrage wordt betoogd dat het instrumentarium dat vrijgesproken verdachten op basis van de huidige wetgeving en de stand van de jurisprudentie ten dienste staat ontoereikend is en dat mogelijk zelfs sprake is van strijd met fundamentele rechtsbeginselen. Ter staving van dit betoog wordt allereerst het bestaande wettelijke en jurisprudentiële kader geschetst en een korte samenvatting gegeven van de belangrijkste aspecten van de in 2007 voorgestelde integrale schadevergoedingsregeling: de Wet schadecompensatie strafvorderlijk overheidsoptreden. Vervolgens worden de verschillende problemen geanalyseerd die voortvloeien uit de schijnbaar permanent embryonale status van deze regeling in combinatie met een restrictieve interpretatie van de in de jurisprudentie uitgekristalliseerde criteria ter beoordeling van een civiele schadevergoedingsvordering op grond van onrechtmatige overheidsdaad. Ten slotte wordt ingegaan op de mogelijke uitwegen uit het bestaande juridische moeras.

De financiering van politieke partijen en kandidaten is al lange tijd vooral in de Verenigde Staten een omstreden onderwerp. Het debat hierover is opgelaaid naar aanleiding van recente rechtspraak van het Supreme Court. Na de uitspraak in de zaak Citizens United heeft het hoogste rechtscollege van de Verenigde Staten korte tijd geleden in de zaak McCutcheon opnieuw een belangrijk onderdeel van de regelgeving op dit gebied in strijd met de Amerikaanse Grondwet verklaard. Beide uitspraken hebben de drempel voor bedrijven en particulieren in de Verenigde Staten om politieke partijen en kandidaten financieel te steunen aanzienlijk verlaagd.

Al decennialang worden problemen met de kwaliteit van de lijkschouw gerapporteerd, oplossingen zijn ook al veelvuldig aangedragen maar uiteindelijk verandert er niets. Als het eigenlijk niet erg is dat mensen dood worden verklaard die niet dood zijn, dat een misdrijf onopgelost blijft, dat een mens onschuldig in de gevangenis zit en dat sprake is van rechtsongelijkheid, hoeft er ook niets te veranderen. Maar als dat wel erg is, moet er behoorlijk en onverwijld geschouwd worden door behandelend artsen die daarvoor een scholing hebben gehad.

Het unus testis-beginsel vormt een zeer belangrijk figuur in het Wetboek van Strafvordering en dient ter waarborging van de deugdelijkheid van de bewijsbeslissing en om gerechtelijke dwalingen te voorkomen. Op 22 april jl. deed de Hoge Raad een uitspraak die van het unus testis, nullus testis-beginsel een dode letter maakt.

De vraag of gedetineerden het recht zouden moeten hebben om aan verkiezingen deel te nemen, is al jaren onderwerp van een hevig debat in het Verenigd Koninkrijk. Dit debat is opgelaaid naar aanleiding van rechtspraak van het EHRM waarin de Britse wetgeving die gedetineerden categorisch van het kiesrecht uitsluit in strijd wordt geacht met artikel 3 van het Eerste Protocol bij het EVRM. Op 16 oktober 2013 heeft het Britse Supreme Court zich in dit debat gemengd. Het oordeel van de hoogste Britse rechter zal door gedetineerden waarschijnlijk als een teleurstelling worden ervaren, maar kan niet onverwacht worden genoemd. Het oordeel kan echter evenmin een overwinning voor de Britse regering worden genoemd.

Trends uit de Verenigde Staten van Amerika waaien regelmatig over naar Nederland. Zo ook het treffen van (mega-)schikkingen in omvangrijke fraudezaken. Het laatste decennium zijn hier te lande steeds meer substantiële transacties in dergelijke zaken te ontwaren, wat op maatschappelijk onbegrip stuit. En stagneert de rechtsontwikkeling in belangrijke strafrechtelijke leerstukken niet te zeer door deze schikkingscultuur? Om deze vraag te beantwoorden wordt de positie van het OM alsook die van de ‘verdediging’ betrokken. Tot slot wordt een mogelijke oplossing aangeboden.

Volgens een recente Eurobarometer heeft 86% van Europa nog nooit gehoord van het bestaan van de Europese procedure voor geringe vorderingen (een Europees alternatief voor reguliere procesvoering bij grensoverschrijdende geschillen in burgerlijke en handelszaken). Deze onbekendheid lijkt een gemiste kans. Consumenten en bedrijven kunnen grensoverschrijdende schadeclaims tot 2000 relatief eenvoudig zelf uitprocederen. Het voornemen is bovendien dit toepassingsbereik verder te verruimen: er ligt momenteel een wetsvoorstel dit plafond naar 10.000 te verhogen.

Enige kanttekeningen bij het door Kamerlid Van der Steur ingediende wetsvoorstel om het gebruik van mediation tijdens bestuursrechtelijke procedures te stimuleren