De bestuursrechtspraak heeft het afgelopen decennium een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. De bestuursrechter is van een tamelijk afstandelijke besluitentoetser veranderd in een betrokken communicator die snel werkt, maatwerk levert en de geschillen finaal beslecht althans, dat is het beeld dat uit de beleidsstukken van de bestuursrechters zelf naar voren komt. Om erachter te komen in hoeverre dat beeld met de werkelijkheid overeenstemt, hebben de auteurs een representatieve dwarsdoornede van uitspraken van de elf rechtbanken uit 2018 geanalyseerd. Het beeld dat daaruit over het functioneren van de bestuursrechtspraak naar voren komt, is genuanceerd maar stemt tegelijkertijd optimistisch.

Lees het hele artikel in Navigator.

Rechters worden aangemoedigd eens in de zoveel tijd van sector te wisselen om het risico te verkleinen dat zij uiteindelijk op de automatische piloot beslissen. Ook ligt binnen de raadkamer altijd het gevaar van tunnelvisie op de loer. Er is gelukkig een voor de hand liggende oplossing om tunnelvisie en beslissen op de automatische piloot te voorkomen: de inzet van outsiders binnen de rechtspraak. Organisatorisch kost deze optie niet veel extra moeite. Er hoeft geen heel nieuw systeem te worden opgezet om outsiders toe te laten in de rechtspraak: ze zijn er al en ze heten ‘rechters-plaatsvervangers’. Wat is er voor nodig om de ‘frisse blik’ van deze outsiders beter tot zijn recht te laten komen?

Lees het hele artikel in Navigator.

Het recht op een eerlijk proces, binnenkort in onze grondwet opgenomen, impliceert het recht op een op grond van duidelijke criteria van te voren in of bij wet vastgelegde rechter in individuele zaken. Zo’n zaakstoedelingsregeling is er nu nog niet. Het werk eraan onder de paraplu van de Raad voor de rechtspraak is moeizaam en wordt extra bemoeilijkt door de aangekondigde inzet van flexrechters.

Lees het hele artikel in Navigator.

Er is nog steeds het nodige af te dingen op de vermeende rechterlijke onafhankelijkheid in Nederland. Het bijbanenregister wordt door vele rechters niet of onvolledig ingevuld, nalatigheid in deze wordt met de mantel der liefde bedekt en ook de zaakstoedeling is een volstrekt schimmig gebeuren. Laat dat zaaksregister maar zitten en scherp daarentegen de verschoningplicht aan en laat rechters vóór acceptatie van een nieuwe zaak een verklaring ondertekenen dat ze volledig ‘vrij staan’ tegenover personen uit het voor hen liggende dossier.

Lees het hele artikel in Navigator.

Staat de ACM als vertegenwoordiger van het mededingingsbelang in of boven de maatschappij? Recente beoordelingen van publiek-private duurzaamheidsinitiatieven suggereren het laatste. In deze bijdrage wordt de positie van de ACM ten aanzien van dergelijke duurzaamheidsinitiatieven kritisch geanalyseerd aan de hand van de recente ‘kip van morgen’-kwestie. De positie van de ACM ten aanzien van duurzaamheidsinitiatieven is problematisch omdat binnen het toegepaste beoordelingsraamwerk geen ruimte bestaat voor maatschappelijke belangen die niet kwantificeerbaar zijn. De positie van de ACM is tevens onnodig omdat Europese rechtspraak ruimte biedt voor een breder beoordelingsmandaat. Deze bijdrage doet een aanzet voor de vorming van een bruikbaar alternatief model om met duurzaamheidsinitiatieven, zoals de ‘kip van morgen’-kwestie, om te gaan. Dit vereist een actieve bijdrage van zowel de ACM als de wetgever.

Geert Wilders stelde op een partijbijeenkomst in 2014 aan zijn achterban de vraag: ‘Wilt u in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen?’ Na het ‘minder, minder’-geroep van de menigte beloofde hij: ‘Dan gaan we dat regelen’. In dit essay staat de vraag centraal of Wilders wegens deze uitspraken zal kunnen worden veroordeeld voor belediging van een groep mensen op grond van ras en/of het aanzetten tot haat en discriminatie. Gekeken wordt naar de delictsomschrijvingen. Waar zijn deze op gebaseerd en hoe worden ze uitgelegd? In hoeverre is de context van de uitlating en/of de functie van de verdachte van belang voor deze interpretatie? Ook worden de verschillen tussen de feiten die tijdens het eerste en het tweede proces Wilders aan de orde waren en zijn geanalyseerd. Tot slot worden de belangrijkste veranderingen die in de jurisprudentie na het eerste Wilders proces waargenomen kunnen worden beschreven, waarna een beeld kan worden gevormd over de verwachte uitkomst van het tweede proces Wilders.

Waar in 2001 nog werd gediscussieerd over de vraag of de kersverse Nederlandse euthanasiewet inbreuk zou maken op het ‘recht op leven’ zoals neergelegd in artikel 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), kan anno 2015 de vraag worden gesteld of het Nederlandse verbod op hulp bij zelfdoding, inbreuk maakt op artikel 8 EVRM, dat volgens de jurisprudentie onder andere omvat: het ‘recht om zelf te beslissen hoe en wanneer te sterven’.

Op ‘Art Basel’ had een kunstenaar de letters INCOMPLETE in een zaal op de grond gelegd. Het waren houten letters, als ik me goed herinner. Ik overwoog de eerste twee letters op te rapen en in mijn zak te steken. Zou dat diefstal opleveren?