Het zal geen jurist zijn ontgaan dat het bestuursrecht volop in beweging is. Maar hoe komen alle beoogde veranderingen in het bestuursrecht ook daadwerkelijk terecht in overheidsbesluitvorming? Aan de hand van inzichten uit de psychologie wordt besproken wat hiervoor nodig is. En hoe juristen kunnen bijdragen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In dit artikel wordt aandacht gevraagd voor enige aspecten van hulp bij zelfdoding die aan de orde zouden moeten komen wanneer wordt overwogen strafbaarheid van hulp bij zelfdoding op te heffen, mits aan wettelijke zorgvuldigheidseisen is voldaan. Zo blijkt noch uit het wetsontwerp dat hiertoe strekt noch uit het Advies van de Raad van State daarover dat hulp bij zelfdoding een bevoegdheid hiertoe werd, toen het EHRM aan artikel 8 lid 1 EVRM ontleende dat een ieder bevoegd is het eigen leven te beëindigen op de wijze die en het tijdstip dat hij verkiest. Ook artikel 2 EVRM biedt geen grond om door het opnemen van de wettelijke voorwaarde van uitzichtloos en ondraaglijk lijden, de mogelijkheid tot zelfdoding te beperken van degene die dit nastreeft.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op 3 november 2022 ontzegde de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid de Britse complotdenker en antisemiet David Icke voor twee jaren de toegang tot Nederland én de 25 andere Schengen-lidstaten. Icke was uitgenodigd om op 6 november 2022 te spreken op een demonstratie in Amsterdam georganiseerd door Samen voor Nederland. Uit de brief van de staatssecretaris blijkt dat hij van mening is dat Icke een gevaar oplevert voor de openbare orde. De eerste vraag is natuurlijk of van een gevaar voor de openbare orde sprake is. Een tweede vraag is of dat gevaar voldoende is om aan Icke de mogelijkheid te ontzeggen om fysiek aanwezig te zijn bij de demonstratie.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Dat sommige letselschadedossiers lang lopen, heeft allerlei oorzaken. Sommige versnellingsinitiatieven werken, andere niet. De oplossingen die de afgelopen jaren zijn bereikt, hebben vruchten afgeworpen. Aan mooie voornemens om het afwikkelingsproces nóg verder te verbeteren geen gebrek. Maar het laaghangende fruit is nu wel zo’n beetje geplukt. Dat komt onder andere door een aantal karakteristieken van het aansprakelijkheidsrecht zélf. Als de wetgever een eind wil maken aan de terugkerende klachten over langlopende dossiers, dan is het verstandig om eens serieus te kijken naar de inherente eigenschappen van het huidige aansprakelijkheidsrecht. Daarnaast zou een eenduidige visie van de overheid op de rol van aansprakelijkheids- en schadevergoedingsrecht helpen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Volgens de voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) is het recht op privacy veelomvattend en ziet de AP toe op de naleving daarvan en van alle andere grondrechten uit het EU Handvest. Dit blijkt niet uit het huidig positief recht. De bescherming van persoonsgegevens wordt verward met privacy in de zin van persoonlijke levenssfeer. Een toezichthouder die zowel het begrip ‘privacy’ als veelomvattend en tamelijk absoluut omschrijft en zich daarnaast bevoegd acht ten aanzien van alle grondrechten uit het Handvest, is bezig met serieuze grensverkenningen. Voeg hierbij een mogelijk gebrek aan voldoende institutioneel evenwicht waarbij een instelling rekenschap en verantwoording dient af te leggen tegenover een andere, en we zien ons gesteld voor een groot knelpunt.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het doel van de correctie Langemeijer was aansprakelijkheid te vestigen wanneer een wettelijk voorschrift de belangen van de benadeelde niet beoogt te beschermen en er geen onzorgvuldigheidsnormen zijn om op terug te vallen. Bij gevaarzetting speelt de correctie Langemeijer dan ook geen rol, zij is daarvoor niet bedoeld. Toepassing van de correctie in dergelijke zaken draait de Kelderluikfactoren ten onrechte uit beeld. Dat is de eerste correctie op de correctie. Een tweede correctie is dat toepassing van de correctie Langemeijer voortvloeit uit een rechtspolitieke keuze gebaseerd op de wens tot rechtshandhaving nu deze aansprakelijkheid vestigt zonder dat aan het relativiteitsvereiste is voldaan. Er is dan namelijk niet per se sprake van maatschappelijk onzorgvuldig gedrag.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De in het verlengde van de Algemene termijnenwet vastgestelde ‘officiële feestdagen’ zijn niet meer in overeenstemming met het dwingende recht van het gelijkheidsbeginsel zoals in artikel 1 van onze Grondwet is vastgelegd. Maar liefst acht van de elf officiële feestdagen zijn christelijke feestdagen. Die voorkeursbehandeling is historisch goed verklaarbaar, maar niet meer houdbaar gegeven de ontwikkeling sinds de jaren zestig in de diversiteit van de Nederlandse bevolking. Niet alleen op het gebied van religie maar ook op vele andere gebieden die te maken hebben met identiteit en cultuur. Daarnaast staat de voorkeursbehandeling van de religieuze feestdagen op gespannen voet met het principe van de scheiding van kerk en staat (laïcisme). Uitgaande van de empirische functie van het fenomeen ‘feestdag’ wordt in dit artikel een seculier fundament voor officiële feestdagen geformuleerd. Vervolgens worden zes formele feestdagen voor alle Nederlanders voorgesteld en een variabel aantal ‘keuzedagen’.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Waarom kan adeldom niet overgaan via de vrouwelijke lijn? Alle pogingen om de gerechtvaardigde wensen van betrokken personen te realiseren zijn tot dusver afgestuit op de onwil van de Hoge Raad van Adel, van het Ministerie van BZK en ook van de rechterlijke macht, in het bijzonder van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Deze instanties gingen bij voortduring uit van een onjuiste veronderstelling inhoudende dat overgang van adeldom in de vrouwelijke lijn wettelijk niet zou zijn toegestaan. Adeldom zou een bijzonder historisch instituut zijn, waarop wettelijke en verdragsregels geen toepassing vinden. Is hier sprake van een blinde vlek?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Wat een gezellige en maatschappelijk empathische club toch, die Hoge Raad. Want als je de afscheidsrede van Maarten Feteris laat beklijven, dan houd je het bijna niet droog. Vooral als hij het heeft over rechtsvorming. Opvallend is dat de ex-president bij rechtsvorming vooral denkt aan een coproductie met de wetgever. De wetgever ontkomt er niet aan open normen te creëren, die vervolgens nader door de rechter moeten worden ingevuld, aldus Feteris. So far so good.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In het artikel ‘Parlementaire betrokkenheid in de Tijdelijke Coronawet, Niet voor herhaling vatbaar’ (NJB afl. 39), trekt Bovend’Eert ten strijde tegen het vetorecht van de Tweede Kamer ter zake van ministeriële regelingen die de verspreiding van het COVID-virus moeten voorkomen. Hij noemt de constructie een staatsrechtelijk wangedrocht dat hopelijk eenmalig is. In deze reactie laten we de achterkant van zijn gelijk zien.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Als tijdens een noodsituatie de EHBO-trommel niet op orde is, kan dat nare verrassingen opleveren. En zo is het ook met het staatsnoodrecht. Dit artikel bevat een verkenning van het Nederlandse staatsnoodrecht. Hoe is het ingericht en aan welke criteria moet zijn voldaan om het in te kunnen zetten? Verder wordt aan de hand van een aantal voorbeelden uit de huidige crisis onderstreept dat het staatsnoodrecht moet worden gemoderniseerd en op orde moet worden gebracht. Tot slot wordt stilgestaan bij welke maatregelen tijdens deze crisis kunnen worden genomen om met een gerust hart van het staatsnoodrecht gebruik te maken.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Hoewel het coronavirus nog volop heerst, liggen de bestrijdings- en beheersingsmaatregelen zwaar onder vuur. Juridisch en maatschappelijk. In deze opinie stellen wij de keuze die in het begin van de dreigende pandemie is gemaakt aan de orde. Daarnaast geven wij hoe aan hoe het anders kan en moet.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Internationale solidariteit en samenwerking in de ontwikkeling van een vaccin en een medicijn tegen Covid-19 is noodzakelijker dan ooit. In dat licht verdient de recente oproep vanuit Costa Rica aan de Wereldgezondheidsorganisatie om een ‘corona patent pool’ op te richten, alle steun.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In de zaak N.D. en N.T./Spanje heeft de Grote Kamer van Europees Hof van de Rechten van de Mens een opmerkelijke uitspraak gedaan over het weren van migranten die proberen illegaal de buitengrenzen van de Europese Unie over te steken. Waar de Grote Kamer de koers van het Hof verlegt, daar treedt de concurring opinion van rechter Pejchal buiten de oevers. Hij vraagt zich af over wiens mensenrechten het Hof eigenlijk te waken heeft om vervolgens, tegen de stroom in, het antwoord te geven: de rechten van het EVRM zijn eerst en vooral de rechten van Europeanen. N.D. en N.T. raakt aan een dieper probleem en roert de fundamentele vraag aan wat de betekenis is van de vreemdeling als we de Europese Unie als mensenrechtengemeenschap tot uitgangspunt nemen. Het arrest is een nieuwe ronde in het debat over de onvermijdelijke spanning tussen het recht van staten op zelfbeschikking en het daaruit voortvloeiende recht grenzen te controleren enerzijds en de bescherming van migranten en vluchtelingen die zich beroepen op mensenrechten anderzijds.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Deze bijdrage gaat niet over de discussie over de verhouding tussen wetgever/politiek en rechter zoals zij de laatste tijd is gevoerd. In plaats daarvan wordt ingegaan op een ándere tendens die al enkele decennia aan de gang is en die neerkomt op een verzwakking van de positie van de rechter. In de tegenwoordige discussie over de verhouding rechter-politiek/wetgever wordt deze tendens ten onrechte genegeerd.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op 14 juni 2019 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in het kader van de massaalbezwaarprocedures tegen box 3. In die proefprocedures stond de vraag centraal of box 3 ten aanzien van spaarsaldi ‘op stelselniveau’ in strijd is met het eigendomsgrondrecht van artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM. Welke invloed hebben deze arresten van de Hoge Raad op de (nabije) toekomst van box 3?

Lees het hele artikel in Navigator.

Na tien jaar gloort er dan toch hoop aan de horizon voor introductie van een landelijke prostitutiewet. De geschiedenis leert echter dat het niet eenvoudig is om in het prostitutiedebat tot overeenstemming te komen. Desalniettemin wijzen de eerste tekenen er op dat het dit keer gaat lukken. Het in oktober 2019 ter consultatie voorgelegde Wetsvoorstel regulering sekswerk is een robuust wetsvoorstel dat in het parlement breedgedragen elementen uit het gestrande wetsvoorstel laat terugkeren. Kan het voorstel dit keer wel de toets der kritiek doorstaan?

Lees het hele artikel in Navigator.

De UN Guiding Principles for Business and Human Rights bestaan sinds 2011. Het was de uitkomst van een zoektocht van de Verenigde Naties naar de relatie tussen het bedrijfsleven en mensenrechten. Harvardprofessor John Ruggie had de leiding van deze zoektocht. De bedoeling van de Principles is dat bedrijven nationaal en internationaal via zelfregulering deze richtinggevende principes respecteren. De UN Principles gaan over drie onderwerpen: corruptie, milieu, en werk.

Lees het hele artikel in Navigator.

Drones bieden tal van nieuwe mogelijkheden, maar komen ook met veiligheidsvraagstukken. De Europese Unie heeft in drie recente verordeningen uniforme regels en procedures vastgesteld voor het ontwerpen, produceren en gebruiken van drones. In dit artikel wordt het nieuwe juridische speelveld geschetst.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht (HCCH) heeft op 2 juli 2019 een nieuw verdrag het licht doen zien: het Verdrag inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen in civiele en handelszaken. Als waarnemer namens de International Association of Judges (UIM/IAJ), waarvan ik als NVvR-delegatielid deel uitmaak, heb ik deelgenomen aan de afsluitende conferentie die van 20 juni tot en met 2 juli 2019 plaatsvond.

Lees het hele artikel in Navigator.

Om het verbieden van ‘antidemocratische’ rechtspersonen eenvoudiger te maken, stelt de regering voor, in een conceptwetsvoorstel dat de consultatiefase inmiddels is gepasseerd, om ook een ongeoorloofd doel net als een ongeoorloofde werkzaamheid van een rechtspersoon reden te laten zijn voor een rechterlijke verbodenverklaring. Op basis van de huidige wet is dit niet mogelijk. Herziening van het verbodsregime in artikel 2:20 BW valt op zichzelf toe te juichen. Bij de wijze waarop de regering dit wil doen, zetten auteurs echter grote vraagtekens. Hun belangrijkste vraagpunt is of het voorgestelde instrumentarium om antidemocratische rechtspersonen te verbieden zelf wel voldoet aan de democratische spelregels.

Lees het hele artikel in Navigator.

In 2019 werd de Nederlandse vertaling van de zogeheten ‘Nashville-verklaring’ gepubliceerd, een van oorsprong Amerikaans document waarin onder meer het homohuwelijk, ‘homoseksuele onreinheid’ en ‘transgenderisme’ worden afgekeurd. Het Openbaar Ministerie is kort na de publicatie van de Nederlandse versie van dit document een onderzoek gestart naar de strafbaarheid ervan. Dit artikel gaat in op de tekst en context van de Nashville-verklaring en bespreekt dit in het kader van de wetsartikelen die ‘groepsbelediging’ (artikel 137 Sr) en ‘aanzetten tot haat of discriminatie’ (artikel 137d Sr) verbieden. Deze strafbepalingen beperken de vrijheid van meningsuiting, maar de rechtspraak heeft ook duidelijk uitgemaakt dat er ruimte is voor behoudende (religieuze) uitingen over progressieve maatschappelijke ontwikkelingen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Advocaten en notarissen worden in de praktijk veelvuldig ook via de cc geïnvolveerd in e-mailcorrespondentie van cliënten. Dat is riskant, omdat er tegenwoordig opsporingsambtenaren en officieren van justitie bestaan die de opvatting huldigen dat wie in de cc van een e-mail staat, niet kan gelden als een geadresseerde van die e-mail. De consequentie van die stelling is vergaand: het betekent dat e-mails aan advocaten via de cc, buiten de reikwijdte van het verschoningsrecht vallen. Opsporingsambtenaren en officieren van justitie zouden zulke e-mails dan ‘gewoon’ mogen lezen en gebruiken in hun onderzoek.

Lees het hele artikel in Navigator.

Degene die als advocaat ingeschreven wil worden moet de eed of belofte afleggen die in artikel 3 lid 2 van de Advocatenwet is weergegeven: ‘Ik zweer (beloof) 1) getrouwheid aan de Koning, 2) gehoorzaamheid aan de Grondwet, 3) eerbied voor de rechterlijke autoriteiten, en 4) dat ik geen zaak zal aanraden of verdedigen die ik in gemoede niet gelove rechtvaardig te zijn.’ Bij deze eed zullen hierna enkele (kritische) opmerkingen worden geplaatst. Tot slot wordt een herformulering van deze eed voorgesteld.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het burgemeestersambt draagt belangrijke constitutionele waarden in zich. Als hoeders van de lokale democratie zien burgemeesters onder andere toe op de integriteit, rechtmatigheid en zorgvuldigheid van het gemeentelijk beleid en hebben ze een bijzondere verantwoordelijkheid als beschermer van grondrechten. Om die rechtsstatelijke rol goed te kunnen vervullen, is het essentieel dat burgemeesters een zekere afstand (kunnen) bewaren ten opzichte van de (partij)politiek. De onafhankelijkheid van burgemeesters staat echter onder druk als gevolg van de veranderende institutionele relatie tussen de burgemeester en de gemeenteraad. In de Gemeentewet is een giftige cocktail ontstaan van een toezichtsverantwoordelijkheid voor de burgemeester en een sterke afhankelijkheid van de ondertoezichtgestelde, dat wil zeggen de gemeenteraad. Ook de politisering van het ambt draagt bij aan afnemende politieke onafhankelijkheid. Als gevolg van deze twee ontwikkelingen verliest het lokaal bestuur een deel van haar zelfreinigend vermogen en dreigen de waarden van de democratische rechtsstaat in het geding te komen. De recent aangenomen deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van burgemeesters vergroot dat risico, omdat ze gewone wetswijzigingen mogelijk maakt die de onafhankelijkheid van burgemeesters verder uitkleden. De grondwetswijziging versterkt daarom de noodzaak van het opnieuw doordenken van het systeem van macht en tegenmacht in het lokaal bestuur en van een herijking van het burgemeestersambt, die begint met een bezinning op wat de rol van de burgemeester in de democratische rechtsstaat is. Maar ook vóór eventuele wijzigingen in de aanstellingswijze is al een verdere borging van de rechtsstatelijke rol van burgemeesters gewenst.

Lees het hele artikel in Navigator.

De komst van de bestuurlijke bevoegdheden leidt er in de praktijk toe dat sommige gemeenten een steeds grotere rol krijgen in de aanpak van (georganiseerde) criminaliteit. Daar waar in het kader van het strafrecht niet succesvol wordt opgetreden, mogelijk door beperkingen die de strafrechtelijke waarborgen opleveren, kan de burgemeester op relatief eenvoudige wijze punitief optreden tegen criminaliteit. De strafrechtelijke aanpak kost veel tijd en werk, terwijl de bestuurlijke aanpak snelle en zichtbare interventies oplevert. Dit roept echter vragen op over de zorgvuldigheid van de procedure en de waarborgen voor een ‘verdachte’.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Wet Damocles, die de burgemeester een bestuursdwangbevoegdheid verschaft om op te treden tegen drugshandel of aanwezigheid van drugs, geldt sinds 1 januari ook in het geval van voorbereidingshandelingen. Het achterhalen van de precieze reikwijdte van deze uitbreiding is makkelijker gezegd dan gedaan. Burgers zullen veelal verdwalen in het labyrint van wetsartikelen dat doorlopen moet worden om zicht te krijgen op het toepassingsbereik van deze bevoegdheid van burgemeesters. Om aan het verwijt van willekeur te ontkomen, is het zaak dat burgemeesters dit onderdeel van hun Damoclesbeleid nauwkeurig op papier zetten.

Lees het hele artikel in Navigator.

Ondanks de bestaande tevredenheid over de wijze waarop burgemeesters krachtens de Wet Bopz invulling geven aan hun toetsende rol bij inbewaringstellingen, heeft de wetgever aan de procedure voor de totstandkoming van zulke crisismaatregelen onder de per 1 januari 2020 geldende Wet Verplichte geestelijke gezondheidszorg een nieuw onderdeel toegevoegd. De burgemeester zal straks de betrokkene zo mogelijk moeten horen vóórdat beslist wordt omtrent het verlenen van een crisismaatregel. Dat horen vormt een uitwerking van de in artikel 3:2 Awb geformuleerde eis dat een besluit zorgvuldig wordt voorbereid. Burgemeesters roepen in koor ‘dat gaan we dus niet doen’, maar de opdracht die de wetgever met de hoorplicht heeft geformuleerd moet serieus worden genomen; burgemeesters mogen in onze rechtsstaat die opdracht niet negeren. Door serieus om te gaan met de hoorplicht, wordt de kwaliteit van de besluitvorming van de burgemeester omtrent de crisismaatregel wellicht op een hoger plan gebracht. Aan de praktische bezwaren kan tegemoet gekomen worden.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het arrest Murray vs. Nederland was aanleiding voor de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid om de regelgeving op onderdelen aan te passen. Maar is deze aanpassing voldoende? Hoe is bijvoorbeeld in het licht van Murray het beleid te waarderen om in beginsel geen levenslanggestraften meer op te nemen in tbs-klinieken? Niet de wensen van de geestelijk gestoorde gedetineerde en ‘wat de meest juiste behandeling is’, zoals de minister in 1984 beloofde, lijken centraal te staan, maar vooral de wens van de regering om de veroordeelde zo lang mogelijk binnen te houden. Een dergelijk beleid is zowel strijdig met artikel 13 Sr als met artikel 3 EVRM.

Lees het hele artikel in Navigator.

De regelgeving omtrent curatele en mentorschap is duidelijk. Door de instelling van het mentorschap wordt de onder mentorschap gestelde handelingsonbekwaam op het gebied van verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Omdat de regelgeving betreffende het mentorschap ook van toepassing is verklaard op de curatele, gelden deze bepalingen ook in de relatie curator en curandus en hulpverlener. Maar in gezondheidsrechtelijke regelgeving wordt almaar voortgeborduurd op het oude artikel 1653u BW dat zag op de relatie curator curandus die veel vermogensrechtelijker van aard is zonder de bepalingen van het mentorschap mee te nemen. Daarmee is al deze regelgeving in strijd met de regelingen met betrekking tot het mentorschap en de curatele. Maar vooral is deze regelgeving in strijd met de plicht van de overheid om een wel heel kwetsbare groep mensen te beschermen, een groep die vaak levenslang afhankelijk is van hulpverlening en juist een goede wettelijke vertegenwoordiging en bescherming behoeft.

Lees het hele artikel in Navigator.

#MeToo: als juristen staan we erbij en kijken we er naar. En wachten tot de zaken binnenkomen. Moeten we onze eigen rol niet eens bekijken? Wat is onze rol eigenlijk?

Lees het hele artikel in Navigator.

Recentelijk legde de minister van Justitie en Veiligheid de omstreden prediker Imam Fawaz Jneid op basis van de Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding een gebiedsverbod op voor delen in Den Haag waarbinnen ook ‘diens’ als moskee dienstdoende boekhandel is gelegen. Volgens de burgemeester van Den Haag, die sterk op de maatregel aandrong, verkondigt Fawaz een ‘intolerante’ boodschap in een kwetsbare wijk die ontvankelijk is voor radicalisering. Op de keeper beschouwd komt dit gebiedsverbod neer op censuur.

Lees het hele artikel in Navigator.

Heel langzaam lijkt er iets te gaan veranderen in Den Haag ten aanzien van de houding tegenover democratieondermijnende ideologieën. De belangrijkste ideologie waar we tegenwoordig mee te maken hebben is volgens AIVD en NCTV het Salafisme, jihadisme, de radicale Islam, het islamisme (er zijn talloze benamingen in omloop). De invloed van deze stroming manifesteert zich bij de Syrië-gangers, maar ook in de preken van zogenaamde haatpredikers in moskeeën, zoals sjeik Fawaz met zijn Haagse boekwinkeltje.

Lees het hele artikel in Navigator.

Waarom is interne rechtsvergelijking, dat wil zeggen het onderzoeken en vergelijken van verschillende rechtsgebieden binnen een nationaal rechtssysteem, juist in de huidige meergelaagde rechtsorde zo essentieel? In dit artikel wordt een poging gedaan tot het beantwoorden van deze veelzijdige vraag. Daarbij passeren de volgende aspecten de revue: de in snel tempo toenemende vervlechting van het privaatrecht en het bestuursrecht en de achtergronden daarvan; de rol die het Europese recht in die vervlechting speelt en tot slot de hoge eisen die daaruit voor juristen voortvloeien, of ze nu in de wetgeving, de rechterlijke macht of de advocatuur werkzaam zijn. De academie dient juristen af te leveren die op deze eisen zijn voorbereid door onderwijs en onderzoek daarop (mede) af te stemmen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Er bestaat langzamerhand niet alleen de nodige spanning tussen bepalingen in de Wet openbare manifestaties en die van de Grondwet en het EVRM. Ook is de kritiek op de omvang waarin deze grondrechten daadwerkelijk bescherming krijgen in de rechtspraktijk alleszins gerechtvaardigd. Er zijn overtuigende redenen voor een nieuw kabinet om hiermee aan het werk te gaan. Het valt te prijzen dat de huidige regering in de kritiek uit binnen- en buitenland aanleiding heeft gezien om de wet te laten evalueren. Nu is het alleen nog zaak om de aanbevelingen ter harte te nemen en de Wet openbare manifestaties steviger dan op dit moment de bedoeling is op de schop te nemen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Afgelopen december publiceerde de NOS een artikel waarin aandacht werd gevraagd voor mannen die door vrouwen worden misbruikt. Om uiteenlopende redenen is relatief weinig bekend over deze groep mannelijke zedenslachtoffer. Een vraag die naar aanleiding van deze berichtgeving rijst is of de groep mannelijke slachtoffers die door vrouwen zijn misbruikt dezelfde strafrechtelijk bescherming toekomt als het geval is bij vrouwelijke slachtoffers en mannelijke daders. Kan dergelijk misbruik worden gekwalificeerd als verkrachting (artikel 242 Sr)? In het bijzonder wordt in deze bijdrage stilgestaan bij de vraag of de situatie waarin een man tegen zijn wil wordt gedwongen tot penetratie onder de huidige wettelijke formulering van verkrachting kan worden geschaard.

Lees het hele artikel in Navigator.

In mei 2017 liet het OM weten dat aan 15.000 mannen gevraagd zal worden DNA af te staan in de onopgeloste moord op Nicky Verstappen uit 1998. Dat is bijna een verdubbeling van de hoeveelheid uitgenodigde mannen in de Marianne Vaatstra-zaak, die in 2012 opgelost werd. Om zo’n grote groep mannen te selecteren, wordt DNA-onderzoek uitgevoerd op bij het slachtoffer aangetroffen biologisch sporenmateriaal om zodoende uitspraken te doen over ‘zijn’ meest waarschijnlijke uiterlijk waarneembare persoonskenmerken.

Lees het hele artikel in Navigator.

Na jarenlange inleidende schermutselingen komt de invoering van een class action nu echt dichterbij. Het instrument is bedoeld als stok achter de deur om de collectieve afwikkeling van massaschade effectiever te maken. Het wetsvoorstel dat hiertoe strekt probeert tegelijkertijd de mogelijke negatieve effecten tegen te gaan door strikte voorwaarden aan het gebruik ervan te verbinden. In deze bijdrage wordt een eerste indruk van het wetsvoorstel gegeven. Daarbij staat de vraag voorop of die voorwaarden niet onnodig ten koste gaan van de effectiviteit van de civiele collectieve actie zoals die al jaren met veel succes in praktijk wordt gebracht. Verwordt de stok achter de deur zo niet tot een keurslijf dat juist aan het opkomen voor rechten en belangen in de weg zal staan?

Lees het hele artikel in Navigator.

De klimaatopgave vergt een transitie naar een CO₂-arme energievoorziening in 2050. De Omgevingswet kan hierin een belangrijke rol vervullen en is daartoe zelfs meer geschikt dan het voorstel voor een klimaatwet dat hiervoor werd geschreven. In dit artikel wordt voorgesteld om de CO₂-reductiedoelstellingen van het wetsvoorstel Klimaatwet uit te werken in de Omgevingswet. Complementair wordt een verplichting voorgesteld om bij de vaststelling van een omgevingsplan rekening te houden met het belang van een CO₂-arme energievoorziening. Deze voorstellen maken het mogelijk om meer bottom-up tot maatschappelijk aanvaardbare oplossingen te komen en leggen de primaire verantwoordelijkheid op het niveau waar de afwegingen met gevolgen voor de fysieke leefomgeving met name zullen plaatsvinden, te weten bij de decentrale overheden.

Lees het hele artikel in Navigator.

De kans dat met de invoering van de Wet regulering prostitutie misstanden in de seksbranche zich zullen verplaatsen naar de thuisprostitutie en zelfs zullen toenemen, is bepaald niet denkbeeldig. Door het ‘vrijgeven’ van het thuiswerk zal deze vorm van prostitutie zich onttrekken aan het zicht van toezichthouders en hulpverleners. Daarnaast worden gemeentebesturen die in de afgelopen tijd allerlei maatregelen troffen om misstanden te voorkomen en te bestrijden, teruggeworpen in de tijd. Dit gaat lijnrecht in tegen de voornaamste doelen van het wetsvoorstel: de bestrijding van uitbuiting, dwang en mensenhandel en de verbetering van de positie van de prostituee.

Lees het hele artikel in Navigator.

Een recente uitspraak van het Gerechtshof ’s Hertogenbosch lijkt te impliceren dat schieten op onschuldige personen door agenten gerechtvaardigd kan zijn ter bescherming van collega’s die aanzienlijk minder gevaar lopen dan de onschuldigen op wie wordt geschoten. Een verkeerd signaal.

Lees het hele artikel in Navigator.