Het democratisch deficit binnen het Koninkrijk der Nederlanden staat opnieuw volop in de belangstelling. Dat tekort is te omschrijven als het ontbreken van democratische representatie van de Nederlanders uit de Caribische landen bij de besluitvorming op Koninkrijksniveau. In een spontaan advies van oktober 2024 stelt de Raad van State van het Koninkrijk voor het actieve kiesrecht voor de Tweede en Eerste Kamer uit te breiden naar Nederlanders in de Caribische landen. In deze bijdrage wordt een alternatieve structuur aan gedragen om het democratisch tekort te verhelpen.

[verder lezen in InView]

In deze bijdrage wordt, na een kritische blik op huidige, door de historische context ingegeven, opvattingen over het concordantiebeginsel, zoals vastgelegd in het Statuut, het belang van aansluiting van het Caribische recht op de lokale context benadrukt. Voor het Caribisch deel van het Koninkrijk is het belangrijk om tot een meer eigen rechtsontwikkeling te komen.

[verder lezen in InView]

De Cleveringaleerstoel is ingesteld door de Universiteit Leiden ter herinnering aan hoogleraar Rudolph Pabus Cleveringa en zijn moedige optreden in november 1940 tijdens de Duitse bezetting en ter herdenking van de bevrijding in 1945. Op de Cleveringaleerstoel neemt elk academisch jaar iemand anders plaats, uit binnenof buitenland. De wisselleerstoel bestaat sinds 1970. Het thema alterneert jaarlijks tussen de Tweede Wereldoorlog en Vrede, recht & veiligheid. In het academisch jaar 2024-2025 wordt de leerstoel bekleed door Lilian Gonçalves-Ho Kang You. Nu polarisatie en discriminatie toenemen, laat deze jurist en mensenrechtenactivist in haar Cleveringa-oratie zien hoe gevaarlijk uitsluiting is.

[verder lezen in InView]

Burger c.s. bespreken in het artikel ‘Nederlands stakingsrecht getoetst’ in NJB 2024/1879, afl. 29, het oordeel van het ECSR naar aanleiding van een klacht van ETUC, FNV en CNV over het toetsingskader van de Hoge Raad in de stakingsarresten Amsta en Enerco en over de toepassing daarvan in lagere rechtspraak sindsdien. Het ECSR heeft deze klachten afgewezen, maar de auteurs zien toch aanleiding de Hoge Raad te vragen om in een cassatieprocedure in het belang der wet ‘het toetsingskader nader te preciseren’. Ik plaats een paar vraagtekens bij dat betoog.

[verder lezen in InView]

In reactie op ons artikel in NJB 2024/1879, afl. 29 plaatst Jaap van Slooten een aantal vraagtekens bij onze conclusie dat er reden is naar aanleiding van het oordeel van het ECSR om het Amsta/Enerco-toetsingskader van de Hoge Raad nader te preciseren. Van Slooten vindt die noodzaak niet aanwezig en denkt dat via de reguliere route van jurisprudentievorming een nieuw toetsingskader tot stand kan komen, mocht daar een behoefte aan of een noodzaak toe zijn. De Amsta/Enercoleer is voldoende lenig om eventuele nadere uitwerking te absorberen. Wij verschillen van mening met Van Slooten, zowel ten aanzien van de noodzaak als het tempo waarin daaraan inhoud gegeven zou moeten worden.

[verder lezen in InView]

Op 26 juni beval de Haagse rechter de Staat der Nederlanden om zijn inspanningen ter reductie van de Nederlandse CO₂-uitstoot flink op te voeren. Per 2020 moet die uitstoot niet met de binnen de EU overeengekomen 20%, maar met de volgens internationale klimaatwetenschappers hoogst wenselijke 25% zijn teruggeschroefd. De redenering van de rechter bevat twee aspecten die uit constitutioneel oogpunt erg belangrijk zijn en daarom het individuele belang van deze zaak ontstijgen: de toepassing van de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm in algemeenbelangacties en de afweging die in casu op die basis wordt verricht. Deze aspecten worden in dit artikel onder de loep genomen.

De Haagse rechtbank had zich onbevoegd moeten verklaren om de vordering van Urgenda tot het opleggen van een bevel aan de Staat tot het wijzigen van het klimaatbeleid te behandelen, omdat het hier een politieke kwestie betreft die aan de andere machten is voorbehouden. Klimaatbeleid vereist complexe wetenschappelijke analyses, politieke afwegingen, verdelingsbeslissingen en dus waardeoordelen waartoe de rechter niet bevoegd en in staat is en waarvoor het positieve recht hem een onvoldoende leidraad biedt. Daarnaast is bij de analyse van de eisen die de rechtbank heeft gesteld aan het oorzakelijk verband tussen enerzijds het Nederlands klimaatbeleid en de emissies vanuit Nederland en, anderzijds, enige bestaande of te verwachten milieuschade in Nederland (of elders), het positieve recht uit het zicht verdwenen.

Door regulering middels zorgplichten kan de complexe discussie of toekomstige generaties überhaupt rechten kunnen hebben en zo ja, hoe die dan vormgegeven zouden moeten worden, ontlopen worden. Het onderscheid tussen huidige en toekomstige generaties is zelfs onnodig complicerend als de belangen van beide gedekt worden door de zorgplicht. Consequentie is wel dat de grens tussen recht en politiek erg vaag wordt.

Van Slooten wijst er in zijn bijdrage in afl. 24 van het NJB op dat de omvang van de Ontslagregeling die op 11 mei 2015 in de Staatscourant is verschenen beperkter is dan de beleidsregels die waren neergelegd in het Besluit beleidsregels ontslagtaak UWV 20104 en die het UWV hanteerde op basis van het oude recht. Ik vrees dat hier onbedoeld twee zaken door elkaar zijn gehaald.

Van Drongelen reageert op mijn stelling dat de omvang van de Ontslagregeling beperkter is dan die van de voorheen geldende regels. Hij stelt dat hier twee zaken onbedoeld door elkaar zijn gehaald. Dat is niet juist.