De eed in al zijn gedaanten blijft ons bezig houden. Wie zijn er verplicht om een eed te zweren, en wie mag het houden bij een belofte? En: wat is de vorm van de eed? Mag men alleen bij de Christelijke God Almachtig zweren of ook bij andere goden? Dat is een actueel probleem. In deze bijdrage wordt de tumultueuze ontwikkeling met betrekking tot deze vraagstukken sinds het begin van de 20ste eeuw beschreven. Niet alleen wordt vaak de hand gelicht met bestaande wetgeving, maar ook worden onnadenkend daarvan afwijkende regelingen ingevoerd. Schrijver pleit ten slotte voor afschaffing van de eed, die past niet meer in het huidige tijdsgewricht.

[verder lezen in InView]

Voor verrichtingen ter uitvoering van een geneeskundige behandelingsovereenkomst is de toestemming van de patiënt vereist die daartoe voldoende geïnformeerd moet zijn. Waar eerder het advies van de hulpverlener leidend was, is door de wetswijziging van artikel 7:448 BW, van kracht sinds januari 2020, dit vereiste van informed consent steeds meer in het teken komen te staan van ‘samen beslissen’ ook wel shared decision making genoemd. Voor het toestemmingsvereiste voor minderjarigen gelden echter objectieve leeftijdgrenzen en lijkt de daadwerkelijke wils(on)bekwaamheid niet het uitgangspunt. In deze bijdrage wordt onderzocht hoe deze leeftijdgrenzen zich verhouden tot het model van shared decision making.

[verder lezen in InView]

Volgens sommigen vormen de verkiezingen de kern van de democratie. Maar het kan ook anders: een burgerberaad op decentraal niveau kan helpen onze democratische ambities invulling te geven en onze democratie aanvullen en verlevendigen. Een burgerberaad kan worden gekarakteriseerd als ‘dubbel-op bottom-up’: vanuit burgers, vanuit lokaal bestuur, en kan leiden tot beter beleid en meer vertrouwen en een betere legitimering van lastige besluiten.

[verder lezen in InView]

Latente staatsburgers zijn personen die naar hun eigen inzicht of van dat van staten een claim hebben op staatsburgerschap. Zij zijn het nog niet, maar horen het te zijn, of mogen het. Wat zit er achter die claims aan beweegredenen en argumenten? Met ius soli en ius generationis komen we niet meer uit. En: wat vertellen de claims ons over de grondslagen van het nationaliteitsrecht? Dit opstel probeert iets daarover te verduidelijken. Een verhaal over voorwaardelijke inclusie.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage wordt ingegaan op het leerstuk van de ervaren rechtvaardigheid en onderzoek daarnaar in de Nederlandse schikkingspraktijk. Bij dat onderzoek blijkt vooral naar de rechter en rechterlijke interventies te worden gekeken. Op basis van zijn onderzoek naar het schikkingsproces tijdens civielrechtelijke procedures concludeert de auteur dat ook advocaten kunnen bijdragen aan een positieve procesbeleving. De precieze invloed wordt in deze bijdrage nog niet geduid of gekwantificeerd. Zij is een pleidooi voor het betrekken van de rol van advocaten in onderzoek naar ervaren procedurele rechtvaardigheid en voor het serieus nemen van hun invloed op de proceservaring.

[verder lezen in NAVIGATOR]

‘Maatwerk’ lijkt uitdrukking te geven aan een welwillende overheid die het beste met haar burgers voor heeft, terwijl ook uitdrukkelijk aandacht besteed moet worden aan de negatieve kanten ervan. Dat geldt in nog sterkere mate voor termen als ‘huisbezoek’ en ‘keukentafelgesprek’. De termen klinken positief, maar in feite betreft het bezoeken en gesprekken die vooral als doel hebben om goed rond te kijken in de persoonlijke levenswereld van betrokkenen. De gehanteerde terminologie is verhullend en de wettelijke basis moet beter.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De gebrekkige informatievoorziening aan de Kamer in de kinderopvangtoeslagaffaire staat niet op zichzelf. De laatste jaren komt het regelmatig voor dat Kamerleden en Kamer klagen over het gebrekkig functioneren van de inlichtingenplicht van de ministers op grond van artikel 68 Gw. In de nasleep van kindertoeslagaffaire worden enkele staatsrechtelijke kanttekeningen geplaatst bij de inlichtingenplicht van artikel 68 Gw als grondslag voor parlementaire controle op regeringsbeleid.

[verder lezen in NAVIGATOR]

‘Met D66 op weg naar de politiestaat?’ Wie het artikel van Marcel Verburg in het NJB van 26 januari 2021 leest, verslikt zich – ondanks het vraagteken – bijkans in zijn koffie. Als initiatiefnemer van het wetsvoorstel kan ik de lezer geruststellen. Een politiestaat is het laatste waar ik en mijn partij voor staan. De bijzonder aanwijzingsbevoegdheid van de minister is echter problematischer dan Verburg veronderstelt.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Er is een duidelijke trend waarneembaar om het toepassingsgebied van de bijzondere zorgplicht in de financiële sector steeds verder uit te breiden. Waar aanvankelijk vooral banken te vrezen hadden voor schadeclaims gebaseerd op een schending van de bijzondere zorgplicht, moeten in toenemende mate ook andere financiële instellingen serieus rekening houden met dit soort claims. Ook lijken financiële instellingen de bijzondere zorgplicht niet langer enkel in acht te moeten nemen tegenover particulieren, maar ook in relatie tot beschermingsbehoeftige niet-particulieren. De belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied worden in dit artikel besproken om van daaruit enkele lijnen naar de toekomst te trekken.

Lees het hele artikel in Navigator.

Heeft de rechter zich gerealiseerd wat de olievlekwerking van de Urgenda-uitspraken binnen de eigen Koninkrijksgrenzen zou kunnen zijn? Deze bijdrage richt zich in dat kader vooral op Curaçao, dat per capita een van de meest CO₂-producerende landen ter wereld is. Drie scenario’s worden geschetst die juridische mogelijkheden bieden om (ook) iets aan de uitstoot van CO₂ en andere broeikasgassen in de overzeese landen te doen. Het Urgenda-vonnis van de Haagse rechtbank, en de uitspraken van het hof en de Hoge Raad in navolging daarvan, zouden regeringen aan beide zijden van de oceaan de ogen geopend moeten hebben. Ook in de overzeese gebiedsdelen is het hoog tijd dat er klimaatmaatregelen worden getroffen en dat beloften worden waargemaakt.

Lees het hele artikel in Navigator.

Sinds de Nederlandse ratificatie, ruim dertig jaar geleden, van het Verdrag betreffende beperking van gevallen van meervoudige nationaliteit, zijn er twee ontwikkelingen te signaleren die laten zien hoe het streven naar enkelvoudige nationaliteit afkalft en verkeert in zijn tegendeel. In de eerste plaats is er in 1992 een protocol aan toegevoegd dat, ingegeven door het thema integratie van vreemdelingen, juist toestaat dat een aantal groepen hun nationaliteit mogen houden bij het vrijwillig verwerven van de nationaliteit van een andere verdragsstaat. De tweede ontwikkeling is dat steeds meer landen hun negatieve houding tegenover de meervoudige nationaliteit hebben laten varen en het Verdrag onderhand is leeggelopen. Het Verdrag is dan ook door de geschiedenis ingehaald en moet onverwijld worden opgezegd om de weg vrij te maken voor de moderniseringsplannen van het kabinet.

Lees het hele artikel in Navigator.

April 2013 was een vruchtbare maand voor het insolventierecht. In twee arresten omarmde de Hoge Raad een nieuw boedelschuldcriterium, introduceerde hij een criterium voor faillissementsschulden en wierp hij een nieuw licht op de plaats van het contract binnen faillissement. De nieuwe koers is positief te waarderen, maar roept toch vragen en ook wel bedenkingen op. Leidt hij tot een consistent en hanteerbaar systeem, met een adequaat evenwicht tussen de belangen van contractspartijen en van de bij de boedel betrokken belangen, tussen partijautonomie en paritas?

Acrobatiek in de politiek?
Acrobaten staan bekend om hun behendigheid. Bij hun acts komt het vooral aan op timing en evenwichtsgevoel. In een tijd van economische crisis en grote werkloosheid zijn de ontwikkelingen in de politieke arena voor werkenden en werkzoekenden spannend en soms ook ingrijpend. Een verkeerde beslissing in de politieke arena kan immers ook voor dit publiek grote gevolgen hebben. Ook in de politieke piste komt het aan op de juiste timing en gevoel voor evenwicht. Wannéér voorgenomen sociaal-economische maatregelen worden ingevoerd, speelt een rol en ook is het van belang om het juiste evenwicht op de arbeidsmarkt te vinden tussen factoren als vraag en aanbod, flexibiliteit en zekerheid, insiders en outsiders en jong en oud. Ondoordachte beslissingen kunnen grote gevolgen krijgen waardoor werkenden en werkzoekenden de aansluiting missen en diep kunnen vallen. In dit artikel zal in het bijzonder worden ingegaan op de posities van ouderen en jongeren op de arbeidsmarkt en de effecten die werkgevers en werknemers van de in het Sociaal Akkoord aangekondigde maatregelen kunnen verwachten.

Kritische kanttekeningen bij Richtlijn 2012/29/EU
De Richtlijn tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten biedt een hoge mate van bescherming aan bijzonder kwetsbare slachtoffers zoals kinderen, bijvoorbeeld waar het nodig is dat zij ondervraagd worden of moeten getuigen. Het is echter de vraag of de wijze waarop de Richtlijn deze bescherming biedt aan kindslachtoffers te verenigen is met het recht van de verdachte op een eerlijk proces.

Inconsequent en zwakke argumentatie