Artikelen van Alexander de Savornin Lohman
Blog
Tien stellingen voor een maatschappelijk effectiever civiele rechtspraak
Stellingen en handreikingen voor een effectievere rechtspraak gebaseerd op ervaringen uit de advocatuur en studie naar conflictoplossende rechtspraak in andere landen.
Blog
Duurzame conflictoplossing: de zaak van de Zorginstelling
Discrepantie tussen geschilbeslechting en conflictoplossing - Een confronterend voorbeeld.
Blog
Rechtspraak die problemen oplost
Het Maori (rechtspraak-)systeem is puur gericht op conflict- en probleemoplossing en doet ook recht aan de belangen van andere belanghebbenden dan alleen de strijdende partijen of dader en slachtoffer.
Tijdschrift
NJB 10 (2020)
De keerzijde van de medaille
Nederland bezit een kleurrijke collectie geïnstitutionaliseerde kunst- en cultuurprijzen, die een grote waarde vertegenwoordigt in en buiten de kunstsector. De overheid is daarbij een belangrijke financier. In deze bijdrage worden de juridische consequenties geschetst van met publiek geld bekostigde kunst- en cultuurprijzen. Die consequenties verdienen aandacht, omdat in het cultuurprijzenveld de rechtsverhoudingen tussen de overheid, prijsorganisaties en deelnemers vaak niet nader zijn gekwalificeerd. In de praktijk wordt meestal aangenomen dat sprake is van een privaatrechtelijke rechtsverhouding tussen de prijswinnaars en de organisatie. Daar kunnen echter vraagtekens bij worden geplaatst. Sinds 1998 geldt namelijk dat de verstrekking van overheidsgeld ten behoeve van activiteiten in het algemeen belang onder het subsidierecht valt. Voldoet de toedeling van een geldprijs aan de Awb-subsidiedefinitie, dan is zij een subsidiebeschikking en geldt het publiekrecht onverkort. Voldoet de toedeling niet aan de definitie, dan zal sprake zijn van een privaatrechtelijke handeling.
Lees het hele artikel in Navigator.
Tbs en Curaçao
Delinquenten die op basis van hun mentale gesteldheid zouden kwalificeren voor tbs, maar vanwege de afwezigheid van behandelmogelijkheden in een tbs-kliniek in Curaçao een ‘inhuman or degrading treatment’ ondervinden en als gevolg daarvan schade oplopen, kunnen niet alleen jegens het Koninkrijk ex artikel 3 EVRM ageren, maar tevens jegens het land Curaçao een recht op schadevergoeding doen gelden op grond van artikel 6:162 BW. Waar schending van artikel 3 EVRM heeft plaatsgevonden en tot schade bij de psychisch gestoorde gedetineerde heeft geleid, zal het land niet met een beroep op het ontbreken van toerekenbaarheid aan aansprakelijkheid kunnen ontkomen. Daarnaast kan de Curaçaose overheid civielrechtelijk worden aangesproken door burgers, die schade hebben ondervonden die voortkomt uit gebrek aan of afwezigheid van adequate behandeling van een psychisch gestoorde delinquent.
Lees het hele artikel in Navigator.
Averechtse rechtsvergelijkingen
D66 houdt voet bij stuk: Europa moet in de Grondwet. Als laatste daad van 2019 dienden Kees Verhoeven en Rob Jetten een na het advies van de Raad van State aangepast wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer. Het volstrekt voorspelbare liet niet lang op zich wachten. In De Telegraaf werd uit de hoek van FvD/PVV het voorstel weggezet als ‘plan van doorgeslagen ideologen’. D66 verkondigde ondertussen dat het toch juist ‘mooi’ was als Nederland in tijden van een naderende Brexit ‘het EU-lidmaatschap sterker omarmt’. Twee tegenovergestelde perspectieven, maar ook een gemeenschappelijke deler: het is voor beide kanten onbekend dat een grondwettelijke codificatie van de EU niet per se een toonbeeld is van Europese gezindheid.
Lees het hele artikel in Navigator.
Interculturele rechtspraak
Een combinatie van buurtrechtspraak met interculturele rechtspraak zou in Nederland een experiment waard zijn, speciaal voor bevolkingsgroepen waarbinnen het vertrouwen in de justitiële autoriteiten tekort schiet.
Lees het hele artikel in Navigator.
Tijdschrift
NJB 7 (2018)
De AVG en de UAVG
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) impliceert een overdracht van bevoegdheden naar de Europese Unie op een terrein dat tot de kern van de rechtsstaat behoort, de bescherming van grondrechten van burgers. De Raad van State spreekt in dit verband van een constitutioneel relevante verschuiving. Anderzijds heeft de AVG richtlijnachtige kenmerken die juist veel ruimte laten voor precisering door de lidstaten. De werking van de AVG en de Uitvoeringswet Algemene Verordening (UAVG) in de Nederlandse rechtssfeer roept enkele fundamentele juridische vragen op. Dit artikel bespreekt een aantal daarvan, vooral aan de hand van het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State over de UAVG. (Bekijk NJB Vlog hiernaast!)
De bewerkersovereenkomst onder de AVG
Dit artikel neemt de bewerkersovereenkomst onder de loep, de overeenkomst tussen de bewerker en de verantwoordelijke met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens door de bewerker. Doel is om te beoordelen of er aanleiding bestaat om de standaarden die nu vaak gebruikt worden te herzien in verband met de inwerkingtreding van de AVG. In kaart wordt gebracht welke verplichtingen er gaan gelden voor de bewerker en welke aansprakelijkheidsrisico’s er zijn voor de bewerker enerzijds en de verantwoordelijke anderzijds. Aan de hand daarvan worden enkele manieren besproken waarop de aansprakelijkheid tussen bewerker en verantwoordelijke contractueel geregeld kan worden, met name door vrijwaringen en aansprakelijkheidsbeperkingen. Ook worden enkele suggesties gedaan om tot een uitgebalanceerde afspraak te komen tussen bewerker en verantwoordelijke. (Bekijk NJB Vlog hiernaast!)
Reactie op ‘Het ADR-systeem voor orgaanverwerving en de onaantastbaarheid van het lichaam’ (1)
In aflevering 43 van het Nederlands Juristenblad (NJB 2017/2277) schrijft Govert den Hartogh dat het Actieve Donorregistratiesysteem (ADR) geen grotere aantasting van het recht op lichamelijke integriteit betekent dan het huidige systeem. Dat in tegenstelling tot wat de Afdeling advisering van de Raad van State heeft gesteld. Zijn argumentatie op dit punt vind ik - geen jurist, maar arts - overtuigend. Over zijn conclusie verschil ik echter van mening: voor hem betekent het dat de Afdeling advisering dus niet moet zeuren. Voor mij betekent het dat deze Afdeling de vorige keer kennelijk heeft zitten slapen.
Lees het hele artikel in Navigator.
Reactie op ‘Het ADR-systeem voor orgaanverwerving en de onaantastbaarheid van het lichaam’ (2)
In het scherpzinnige en wel-overdachte artikel Het ADRsysteem voor orgaanverwerving en de onaantastbaarheid van het lichaam (NJB 2017/2277) wijst Govert den Hartogh de Afdeling advisering van de Raad van State terecht. Het bezwaar van de Raad dat orgaandonatie het grondrecht op de onaantastbaarheid van het lichaam aantast, is op zich terecht, maar het belang van dit bezwaar zou in de nu geldende Wet op de Orgaandonatie (WOD) al lichter gewogen zijn dan het legitieme doel van vergroting van het aanbod aan donororganen.
Lees het hele artikel in Navigator.
Repliek
Beide respondenten zeggen eerlijk dat ze mijn artikel over het ADR-systeem voor orgaanverwerving aangrijpen om een heel andere kwestie aan de orde te stellen: de definitie van de dood in de Wet op de Orgaandonatie. Alleen Bos maakt een interessante opmerking over mijn artikel. Laat het waar zijn, zegt hij, dat het ADR-systeem niet of nauwelijks tot grotere inbreuken op het recht op lichamelijke integriteit leidt dan het nu geldende systeem. Waarom is dat een argument voor het ADR-systeem en niet tegen het nu geldende?
Lees het hele artikel in Navigator.
Tijdschrift
NJB 6 (2014)
Onzekerheid troef?
In een tijd waarin wetenschappelijke onzekerheid over risico’s niet weg te denken is, zal het recht zekerheid moeten verschaffen over de vereiste omgang met wetenschappelijke onzekerheid. In essentie komt het daarbij aan op de vraag hoe en bij welke (on)zekerheid een risico rechtens verwaarloosbaar is. Antwoorden op deze vraag kunnen worden gevonden in het voorzorgsbeginsel, alsmede in een onderscheid naar typen en oorzaken van wetenschappelijke onzekerheid. In deze bijdrage wordt onderzocht hoe bij het formuleren van zorgplichten, wetenschappelijke onzekerheid over het bestaan van risico’s kan worden verdisconteerd. De nadruk ligt op zorgplichten van werkgevers, maar de bespreking is ook relevant voor andere (private) actoren.
Adviesrecht voor slachtoffers?
In oktober 2013 maakte Staatssecretaris Teeven het voornemen kenbaar het spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden in het strafproces, uit te breiden met een adviesrecht aan de rechter. Het oogt sympathiek om slachtoffers meer rechten te geven. Maar is dit adviesrecht wel een verstandig plan? Een adviesrecht voor slachtoffers doet afbreuk aan de kwaliteit van de strafrechtspraak en is schadelijk voor het proces van traumaverwerking van het slachtoffer.
De macht van de verbeelding
In deze exercitie wordt de relatie tussen verbeelding en werkelijkheid in het (Nederlandse) institutionele staatsrecht verkend. Verbeelde politieke figuren uit bekende (inter)nationale politieke televisiedrama’s blijken inspirerend voor ‘real-life’ politici. Het concrete bewijs is beperkt, maar de politieke fictie van het televisiescherm kan een rol spelen in het mede duiden en voorspellen van de staatkundige werkelijkheid. De intrigerende vraag daarbij is: gaat het richting meerderheidsdemocratie zoals Angelsaksische series als Yes Minister en West Wing propageren of wint de consensusdemocratie zoals verbeeld in de Deense serie Borgen?
Eerste Kamer ‘revisited’
De net-niet Nacht van Duivesteijn illustreert de noodzaak nader onderzoek te doen naar het functioneren van tweekamerstelsels in Europa om de rol van onze Eerste Kamer te spiegelen aan die van andere senaten. De boel de boel laten is vragen om bedrijfsongelukken.
Europa: bedreiging of kans?
Blog
Duurzame Rechtspleging 1: Vechtscheiding voorkomen
Familierechtbanken in de Amerikaanse staat Maryland zijn een toonbeeld van effectiviteit en afstemming op de behoeften van de samenleving.
