Wetsvoorstel (16-10-2024) tot Vaststelling van Boek 1, Hoofdstuk 10, en de Boeken 7 en 8 van het nieuwe Wetboek van Strafvordering (Tweede vaststellingswet Wetboek van Strafvordering)
—Op 21 maart 2023 is het wetsvoorstel tot vaststelling van het nieuwe Wetboek van Strafvordering (de eerste vaststellingswet) ingediend bij de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2022/23, 36327). De eerste vaststellingswet bevat de Boeken 1 tot en met 6 van het nieuwe Wetboek van Strafvordering. In dat wetsvoorstel zijn Boek 1, Hoofdstuk 10, en de Boeken 7 en 8 van het nieuwe Wetboek van Strafvordering gereserveerd. Deze onderdelen hebben betrekking op de tenuitvoerlegging (Boek 1, Hoofdstuk 10, en Boek 7) en op de internationale en Europese strafrechtelijke samenwerking (Boek 8). Deze onderdelen van het nieuwe wetboek werden gereserveerd, omdat de daarin op te nemen regelingen in recente jaren al zijn gemoderniseerd en ondergebracht in het huidige wetboek (huidige Boek 5 en Boek 6).
Met het hier voorliggende wetsvoorstel zijn deze regelingen omgezet naar de structuur en terminologie van het nieuwe wetboek. Omdat daarmee de resterende inhoud van het nieuwe Wetboek van Strafvordering wordt vastgesteld, wordt dit wetsvoorstel aangeduid als de tweede vaststellingswet.
Naast de eerste en tweede vaststellingswet bevat het wetgevingsproject van het nieuwe Wetboek van Strafvordering ook zogeheten aanvullingen invoeringswetgeving. Met een aanvullingswet kunnen de eerste en tweede vaststellingswet zo nodig worden gewijzigd of aangevuld. Zo is de eerste aanvullingswet van het nieuwe wetboek, met daarin diverse aanvullingen en verbeteringen in de vaststellingswetten, in mei 2024 in formele consultatie gegeven. Een tweede aanvullingswet is voorzien. De invoeringswet van het nieuwe wetboek volgt later en corrigeert alle andere regelgeving in verband met het nieuwe wetboek. Daarbij gaat het onder andere om het corrigeren van verwijzingen naar het Wetboek van Strafvordering. Ook zal de invoeringswet het overgangsrecht bevatten.
De ruim 500 pagina’s tellende Memorie van Toelichting is als volgt opgebouwd. In het algemeen deel wordt eerst aandacht besteed aan de regelingen van de tenuitvoerlegging en de internationale en Europese strafrechtelijke samenwerking (paragraaf 2). Deze bespreking is beknopt, omdat de regelingen al eerder zijn gemoderniseerd. Vervolgens wordt ingegaan op de plaats in het nieuwe wetboek en de (technische) aard van de omzetting (paragraaf 3), de relatie met de doelstellingen van het nieuwe wetboek (paragraaf 4), de adviezen bij het wetsvoorstel (paragraaf 5) en de werkwijze bij de voorbereiding van het wetsvoorstel (paragraaf 6). Afzonderlijke aandacht wordt besteed aan de financiële en administratieve consequenties (paragraaf 7). In de artikelsgewijze toelichting wordt per boek nader ingegaan op de regeling en de achtergrond daarvan. Bij de bespreking van de artikelen ligt de nadruk liggen op het toelichten van de wijzigingen die zijn aangebracht ten opzichte van het huidige recht. Waar relevant wordt daarbij ook ingegaan op bijvoorbeeld de verhouding tot hoger recht.
Hieronder een opsomming van de belangrijkste inhoudelijke wijzigingen:
Boek 1, Hoofdstuk 10, en Boek 7
- verduidelijking van de taken en verantwoordelijkheden van de minister en van het openbaar ministerie in de tenuitvoerlegging;
- vormgeving van de rechterlijke procedures in de fase van de tenuitvoerlegging als raadkamerprocedures;
- de mogelijkheid van toezicht door een andere instelling of persoon dan de reclassering indien de aard van een voorwaarde of aanwijzing daartoe aanleiding geeft;
- nuancering van de hoorplicht bij rechterlijke procedures inzake terbeschikkingstelling en uniformering van die hoorplicht bij verlenging van de maatregel van plaatsing in een inrichting voor jeugdigen;
- uitbreiding van de mogelijkheid tot beëindiging van een terbeschikkingstelling bij een vreemdeling zonder rechtmatig verblijf in Nederland met het oog op terugkeer naar het land van herkomst;
- stroomlijning van de regeling inzake het onderzoek naar het vermogen van de veroordeelde;
- de mogelijkheid om een maatregel strekkende tot beperking van de vrijheid tussentijds op te heffen, met bijbehorend rechtsmiddel;
- een afzonderlijk hoofdstuk voor alle regels over de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen die zijn opgelegd met toepassing van het jeugdstrafrecht;
- vereenvoudiging van de regeling inzake vervangende jeugddetentie bij de maatregel betreffende het gedrag van de jeugdige;
- vereenvoudiging van de regeling inzake terugplaatsing tijdens de voorwaardelijke beëindiging van de maatregel van plaatsing in een inrichting voor jeugdigen.
Boek 8
- een nieuw Hoofdstuk 1 met algemeen geldende bepalingen en uitgangspunten, waaronder een bepaling over de verhouding tot de internationale en Europese regelgeving en bepalingen om het optreden in het kader van de internationale rechtshulp van een explicietere normering te voorzien;
- duidelijker uitgeschreven rechtsmiddelen, toegeschreven naar de nieuwe bepalingen in de eerste vaststellingswet en op onderdelen gestroomlijnd, telkens opgenomen in de laatste titel van de hoofdstukken.
Transponeringstabellen
Aan het eind van de MvT zijn twee transponeringstabellen opgenomen. De eerste geeft per artikel in de nieuwe regelingen aan op welke huidige bepaling(en) dit is gebaseerd. De tweede geeft per artikel uit het huidige Vijfde Boek of Boek 6 aan in welk nieuw artikel dit is overgegaan.