Participatieverordening en uitdaagrecht

Wet van 05-06-2024, Stb. 2024, 203 (uitgegeven 02-07)

Wet tot wijziging van de Gemeentewet, de Provinciewet, de Waterschapswet en de Wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba in verband met de participatieverordening en het uitdaagrecht van inwoners en maatschappelijke partijen (Wet versterking participatie op decentraal niveau)

—Burgers vragen steeds vaker om mogelijkheden invloed uit te oefenen op de voorbereiding, uitvoering of evaluatie van beleid. Met deze wet wordt beoogd gemeenteraden en de andere decentrale vertegenwoordigende organen te stimuleren om bij verordening heldere kaders voor inwoners en volksvertegenwoordigers te scheppen over participatie. Daarnaast wordt wettelijk vastgelegd dat binnen de door de volksvertegenwoordiging gestelde kaders op decentraal niveau ruimte gegeven kan worden aan het uitdaagrecht van burgers en maatschappelijke partijen zodat zij de gemeente kan verzoeken om de feitelijke uitvoering van een taak van de gemeente over te nemen, al dan niet met bijhorend budget, als zij denken deze taak beter te kunnen uitvoeren. Het uitdaagrecht vergroot de betrokkenheid en het eigenaarschap van burgers en maatschappelijke partijen in de directe (leef)omgeving, biedt kansen voor de kwaliteit van beleid en kan leiden tot nieuwe vormen van samenwerking en cohesie. De huidige inspraakverordening wordt daarom gemoderniseerd en verbreed naar een participatieverordening. Daarin wordt, naast de betrokkenheid van burgers bij de voorbereiding, ook de betrokkenheid van burgers bij de uitvoering en evaluatie van beleid geregeld. Ook de mogelijkheid dat burgers en maatschappelijke partijen initiatieven ontplooien krijgt een plek in de Gemeentewet.

Met de wet is beoogd het uitdaagrecht op een zodanige wijze wettelijk te verankeren dat het past binnen de bestaande juridische kaders en verantwoordelijkheden van het decentrale bestuur. Omdat het voor initiatiefnemers en decentrale overheden lastig kan zijn om bij een concreet initiatief te beoordelen welke rechtsvorm het beste past en welke regels rondom aanbesteding en aansprakelijkheid gelden is ter praktische ondersteuning van deze vraagstukken binnen het programma Democratie in Actie een aantal handreikingen ontwikkeld.

Kamerstukken