Energiewet

Wet van 11-12-2024, Stb. 2025, 12

Wet houdende regels over energiemarkten en energiesystemen (Energiewet)

—Deze wet vervangt de huidige Gaswet en de Elektriciteitswet 1998. Deze twee wetten bevatten met name regels voor het transport en de levering van elektriciteit en gas. De samenvoeging en modernisering van de regelgeving voor elektriciteit en gas wordt gecombineerd met de implementatie van het ‘Clean Energy Package’. De Energiewet beoogt een toegankelijk, geactualiseerd en toekomstgericht ordeningskader te bieden voor het transport en de levering van zowel elektriciteit als gas. Het huidige energiesysteem zal naar verwachting op termijn transformeren naar een nieuw en meer geïntegreerd energiesysteem, waarbij verbindingen zullen ontstaan tussen de verschillende energiedragers, waaronder elektriciteit en gasvormige energiedragers. Met deze wet wordt een eerste stap gezet door, waar mogelijk en gewenst, de verschillen op het gebied van regulering tussen de energiedragers ‘gas’ en ‘elektriciteit’ weg te nemen. Het doel van de wet is de inzichtelijkheid, structuur en consistentie, die in de Gaswet en Elektriciteitswet 1998 deels verloren is gegaan, terug te brengen en tevens ‘onderhoud’ te verrichten, zodat er weer een toegankelijk en geactualiseerd ordeningskader ontstaat.

In deze wet zijn voorschriften neergelegd voor de marktactiviteiten die, door gebruikmaking van de verschillende systemen, kunnen plaatsvinden, bijvoorbeeld voorschriften voor afnemen en invoeden, en voor leveren, aggregeren, meten en balanceren. Deze marktactiviteiten vinden plaats op een vrije markt, waarbinnen prijzen tot stand komen op basis van concurrentie. De voorschriften zijn met name gericht op het beschermen van eindafnemers in deze marktomgeving. Daarnaast bevat de wet regels voor het beheer van de voor het functioneren van de markten voor gas en elektriciteit essentiële systemen, met name de transmissie- en distributiesystemen. Gelet op het natuurlijk monopolistische karakter van transmissie- en distributiesystemen zijn deze al decennia gereguleerd en onderworpen aan een uitgebreid ordeningskader. Een belangrijk onderdeel van de wet is de herijking van de meetketen, alsmede een herziening van het huidige stelsel van gegevensbeheer en -uitwisseling binnen de energiesystemen voor gas en elektriciteit. Verder is ook het toezicht en de handhaving geregeld, de wet wijst daartoe taken en bevoegdheden toe aan de ACM en de minister.

Bij amendement zijn een bevoegdheid voor de ACM toegevoegd om tijdelijk een wervingsstop in te stellen voor energieleveranciers die zich niet aan de regels houden; zijn de bevoegdheden van infrastructuurbedrijven uitgebreid en is geregeld dat de redelijke vergoeding voor een eindafnemer met een kleine aansluiting nooit een negatief bedrag zal zijn. Ook is bij amendement de mogelijkheid ingevoegd voor aangeslotenen om zelf hun aansluiting te realiseren; is de consumentenbescherming voor huishoudens met zonnepanelen verbeterd; wordt een Raad voor energie ingesteld om de minister onafhankelijk te adviseren over het rijksbeleid inzake het energiesysteem en de strategische onafhankelijkheid van energie en grondstoffen buiten Nederland; wordt een verbod ingevoerd van telefonische verkoop met behulp van gegevens van oude en bestaande klantrelaties zonder voorafgaande toestemming van de consument; en moet er jaarlijkse een verkenning worden uitgevoerd over het tegengaan van energiearmoede.

Inwerkingtreding

De wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip.

Inwerkingtredingsbesluit van 17-02-2025, Stb. 2025, 40

Besluit tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Energiewet (Stb. 2025, 12)

—De Energiewet treedt in werking met ingang van 1 januari 2026, met uitzondering van:

de artikelen 7.3 en 7.4, die in werking treden met ingang van 22 februari 2025. Deze artikelen maken het mogelijk om onderdelen van de Elektriciteitswet 1998 of Gaswet te laten vervallen;
artikel 7.6, onderdeel D, dat in werking treedt met ingang van 1 juli 2025. Deze bepaling wijzigt de Omgevingswet en bevat een grondslag voor het verstrekken van gegevens over het energieverbruik van eindafnemers aan bevoegde gezagen onder de Omgevingswet. De algemene maatregel van bestuur die hierop wordt gebaseerd is in procedure en zal naar verwachting ook op 1 juli 2025 in werking kunnen treden.
artikel 7.8, dat in werking treedt op een nader bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Dit artikel wijzigt de Telecommunicatiewet. Voornemen is om een overgangstermijn van minimaal een jaar na publicatie van de Energiewet in acht te nemen.
de artikelen 3.47, derde en vierde lid, en 3.90, vierde lid, die in afwachting van een wetswijziging om de betreffende bepalingen te laten vervallen niet in werking treden omdat ze inmiddels niet meer relevant zijn.

Inwerkingtreding

Kamerstukken