Bij de benoeming van leden van de Raad voor de rechtspraak mag er geen mogelijkheid meer zijn voor politieke inmenging. Dat zegt voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Henk Naves in zijn nieuwjaarstoespraak op 9 januari 2025. Op dit moment kan de Minister van Justitie formeel gezien een benoeming tegenhouden. In de praktijk is deze ministeriële invloed nooit aangewend, wat volgens Naves te danken is aan de sterke rechtsstatelijke cultuur in Nederland. Maar zo’n cultuur alleen is niet voldoende om de rechtsstaat ook op langere termijn te beschermen.

Het verkleinen van de rol van de minister bij benoemingen is ook de wens van de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2023/24, 29279, nr. 845). Volgens Naves moet er nog een stap extra worden gezet door de positie van de Raad voor de rechtspraak te verankeren in de Grondwet. Nu is deze geregeld in de Wet op de rechterlijke organisatie, wat ten opzichte van een grondwettelijke positie veel minder bescherming biedt tegen politieke inmenging omdat zo’n ‘gewone’ wet veel makkelijker kan worden gewijzigd. De roep om een sterkere wettelijke positie is niet nieuw. In 2021 opperde de Raad voor de rechtspraak om van de Raad een Hoog College van Staat te maken, waardoor de Rechtspraak een eigen begroting krijgt en niet meer binnen de justitiebegroting moet concurreren met andere beleidskeuzes van de minister.

Rechtspraak als één organisatie

Het vertrouwen in de rechter is nog altijd hoog, maar dat hoeft niet zo te blijven omdat een groep mensen zich in onze samenleving niet meer vertegenwoordigd en zelfs benadeeld voelt. Naves roept de staatsmachten en andere instituties daarom op het belang van de rechtsstaat meer uit te dragen en het geloof hierin te beschermen. Dit vraagt ook iets van de Rechtspraak zelf. De rechterlijke organisatie die bestaat uit elf autonome rechtbanken, vier gerechtshoven en twee bijzondere colleges, zou op bepaalde thema’s beter als één organisatie kunnen optrekken, bijvoorbeeld op het gebied van personeelsbeleid en digitalisering. Dat zijn onderwerpen waarbij centrale kaders behulpzaam zijn om beter te voldoen aan de wens van de samenleving en om de uitdagingen van bijvoorbeeld de zeer krappe arbeidsmarkt aan te gaan, aldus de voorzitter in zijn toespraak. Daarom moet naast het terugdringen van mogelijke politieke invloed ook een andere beweging worden ingezet. Het zou volgens Naves goed zijn als de Raad op bepaalde vlakken minder vrijblijvende afspraken kan maken met de gerechten.

Bron: www.rechtspraak.nl

Laatste nieuws