De Minister van Rechtsbescherming heeft op 18 november 2022 een plan voor het verbeteren van de rechtsbescherming in de jeugdbescherming naar Tweede Kamer gestuurd. Ouders die te maken krijgen met een uithuisplaatsing of een gezagsbeëindigende maatregel hebben vanaf 2023 anderhalf jaar recht op kosteloze rechtsbijstand.
Hoewel ouders in de praktijk gebruik kunnen maken van (gesubsidieerde) rechtsbijstand, komt het voor dat zij bij procedures die diep ingrijpen in het gezinsleven, zoals bij een uithuisplaatsing of een gezagsbeëindigende maatregel, niet worden vertegenwoordigd door een advocaat. Procesvertegenwoordiging is ook niet verplicht in deze procedures. Gelet op het beginsel van equality of arms is het volgens de minister van groot belang dat ouders in de jeugdbescherming goed juridisch ondersteund worden. Ouders die door de kinderopvangtoeslagenaffaire zijn gedupeerd kunnen al kosteloos gebruik maken van rechtsbijstand. In aanvulling daarop stelt de minister gedurende anderhalf jaar kosteloze rechtsbijstand beschikbaar voor ouder(s) die te maken krijgen met een uithuisplaatsing of gezagsbeëindigende maatregel.
Besluitvorming omgang uithuisplaatsing moet beter
De kosteloze rechtsbijstand wordt in stappen ingevoerd zodat het voor de Rechtspraak en de Raad voor Rechtsbijstand uitvoerbaar is. Eerst komen de meest ingrijpende procedures in aanmerking, de gezagsbeëindigende maatregelen. Het streven is de regeling vanaf juli 2023 uit te breiden met (spoed) uithuisplaatsingen. Ook worden de rechten van gezinnen waar een kind uit huis is geplaatst op andere manieren op korte termijn verbeterd. De gecertificeerde instellingen zorgen ervoor dat vanaf begin volgend jaar al hun besluiten over waar het kind kan opgroeien worden voorgelegd aan de rechter. Ook bekijken de gecertificeerde instellingen hoe de besluitvorming over de omgang tussen ouders en kinderen bij een uithuisplaatsing beter kan.
Beter feitenonderzoek
Jeugd- en gezinsprofessionals krijgen trainingen om beter feitenonderzoek te doen. Ook worden ze beter geschoold om te gaan met onvrede en (tucht) klachten. Het klachtenformulier wordt vergemakkelijkt. Op de lange termijn wordt onderzocht of de rol van de kinderrechter actiever kan worden en de rechtspositie van kinderen onder voogdij verbeterd kan worden. De minister wil bij uithuisplaatsingen wettelijk verankeren dat zoveel mogelijk broers en zusjes samen ergens onderdak krijgen.
Plan ter verbetering van de rechtsbescherming in de jeugdbescherming
Bron: www.rijksoverheid.nl