De Raad voor de rechtspraak heeft in een op 29 oktober 2024 gepubliceerd advies over de Eerste aanvullingswet op het nieuwe Wetboek van strafvordering bepleit dat het nog te vroeg is om procesafspraken nu al in de wet vast te leggen. Ook moet de rechter zich nog kunnen buigen over de schuldvraag als iemand bezwaar aantekent tegen de omzetting van een strafbeschikking.
Procesafspraken worden nu gemaakt binnen kaders die de Hoge Raad hiervoor heeft geschetst. Een wettelijke regeling is er echter nog niet. De aanvullingswet moet dit oplossen, maar de Rechtspraak vindt het hiervoor nog veel te vroeg. Procesafspraken komen steeds vaker voor, maar hebben nog geen grote vlucht genomen. De verwachting is dat in de komende tijd duidelijker zal worden voor welk soort zaken en onder welke omstandigheden procesafspraken werkelijk van toegevoegde waarde zijn. Door nu al een wettelijke regeling te formuleren, wordt het lastiger de komende jaren optimaal te gebruiken voor noodzakelijke verdere rechtsontwikkeling. De Raad vindt het zeer onverstandig om de regeling voor procesafspraken nu al in de eerste aanvullingswet vast te leggen.
Omzetting van de strafbeschikking
Bij een strafbeschikking legt niet de rechter, maar de officier van justitie een straf of maatregel op. De officier mag straks ook een voorwaardelijke vrijheidsstraf opleggen, die in een onvoorwaardelijke straf mag worden omgezet als een verdachte zich niet aan de voorwaarden houdt. Ook mag de officier de beschikking wijzigen als de verdachte deze niet naleeft. De verdachte kan tegen dit soort omzettingen bezwaar aantekenen, waarna de zaak alsnog aan de rechter wordt voorgelegd. In het huidige wetsvoorstel mag de rechter in die procedure echter alleen nog maar toetsen of een verdachte zich inderdaad niet aan de voorwaarden heeft gehouden of de strafbeschikking niet heeft voldaan. De rechter mag niet beoordelen of het OM wel voldoende bewijs had om de strafbeschikking überhaupt op te leggen. Dit kan volgens de Raad leiden tot onrechtvaardigheid omdat de rechter niet anders kan dan een onjuiste schuldvaststelling in stand houden. De Raad wil daarom dat de rechter ook in een bezwaarprocedure kan oordelen over de schuldvaststelling.
Advies wetsvoorstel Eerste aanvullingswet nieuw Wetboek van Strafvordering
Bron: www.rechtspraak.nl