Volgens de Raad voor de rechtspraak zet het nieuwe beleid van het Openbaar Ministerie (OM) om veel meer strafzaken via een strafbeschikking af te wikkelen de strafrechter buitenspel. Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak schrijft in een bericht van 19 februari 2025 dat hiermee de rechtsstaat wordt ondergraven. Het betekent dat een celstraf bij tienduizenden zaken feitelijk wordt afgeschaft.
Via een strafbeschikking kan het OM een misdrijf waar minder dan zes jaar gevangenisstraf op staat buiten de rechter om afdoen. Hierbij mag geen celstraf worden opgelegd. Het nieuwe beleid van het OM houdt in dat officieren van justitie slechts bij hoge uitzondering nog bepaalde misdrijven zoals diefstal voor de rechter mogen brengen. Het OM wil in eerste instantie bij een eerste groep misdrijven (zoals diefstal) het beleid toepassen, maar op termijn dit verder uitbreiden. Naves schrijft dat het gaat om voor mensen ingrijpende delicten zoals mishandeling en woninginbraak. De rechter legt in dit soort zaken regelmatig een gevangenisstraf op. Bijvoorbeeld als er sprake is van recidive en een taakstraf of geldboete maatschappelijk niet meer op hun plaats zijn en de rechter gevangenisstraf, ook vanuit het perspectief van slachtoffers, daarom noodzakelijk vindt.
Openbaarheid van rechtspraak
Naast de vragen die het nieuwe beleid oproept voor de behandeling van individuele zaken en de rechten van verdachten en slachtoffers hierbij, raakt het ook de openbaarheid van rechtspraak. De behandeling van een OM-beschikking is besloten, zonder publiek. De maatschappelijke functie van openbaarheid ontbreekt volledig. Worden rechten voldoende beschermd? Dit kan het vertrouwen dat mensen hebben in de rechtsstaat schaden. De procureur-generaal bij de Hoge Raad, belast met het toezicht op de OM-strafbeschikking, is niet voor niets kritisch over de manier waarop met de beschikking wordt omgegaan. Door de strafrechter buitenspel te zetten en in feite de gevangenisstraf bij een groot aantal strafzaken af te schaffen, past het OM eenzijdig het straftoemetingsbeleid in Nederland aan, aldus Naves.
Bron: www.rechtspraak.nl