Het kabinet wil bij bepaalde rechtszaken, zoals asielprocedures, de mogelijkheid om hoger beroep in te stellen beperken. Dat het verminderen van rechtsbescherming wordt gezien als legitieme stap om problemen aan te pakken, is problematisch. Het beperken van de toegang tot de rechter past niet binnen een rechtsstaat. Dat schrijft Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, in reactie op 17 september 2024 op de Miljoenennota.
De overheid moet streven naar uitvoerbaar beleid van hoge kwaliteit. Beleid dat een rechterlijke toets met vlag en wimpel doorstaat. Dat verlangen moet intrinsiek zijn, omdat het de basis legt onder een rechtvaardige samenleving waar ieders rechten worden gerespecteerd. Positief in de plannen van het kabinet is de blijvende steun aan wijkrechtspraak en de aandacht die het kabinet heeft voor verwarde personen die te vaak en onnodig in de strafrechtketen belanden. Ook over het terugdraaien van de bezuinigingen in de jeugdzorg en de aangekondigde extra investeringen in familie- en jeugdrechtspraak is de Raad te spreken.
Constitutionele toetsing
In het regeerprogramma wordt het voornemen om het rechters mogelijk te maken te toetsen aan de Grondwet verder uitgewerkt. Op dit moment mogen rechters dat niet. Volgens Naves is De Rechtspraak er al lange tijd voorstander van dat elke rechter in elke individuele zaak kan toetsen aan de belangrijkste wet van het land. Naast deze constitutionele toetsing aan de spreekwoordelijke achterkant, als wetgeving al in werking is getreden, wil het kabinet ook de constitutionele toetsing versterken als een wet nog in de maak is. De politiek moet nadrukkelijker oog hebben voor de effecten van een wet op de grondrechten van mensen, stelt het kabinet. In de reactie schrijft Naves dat dit verstandig is omdat het leidt tot kwalitatief betere wetgeving. Daarom is het opmerkelijk dat er ingrijpende wetgeving wordt aangekondigd die snel van kracht moet worden, maar waarvan nog veel onduidelijkheid is over de juridische haalbaarheid en uitvoerbaarheid.
Bron: www.rechtspraak.nl