De Raad voor de rechtspraak toont zich in een verklaring van 9 april 2024 bezorgd over de noodmaatregelen die het kabinet wil nemen om de capaciteitsproblemen in de gevangenissen aan te pakken. Door de plannen ontstaat het risico dat de straf zoals die door de rechter is opgelegd, niet ten uitvoer wordt gebracht.
De Minister voor Rechtsbescherming kondigde de maatregelen aan (Kamerstukken II 2023/24, 24587, nr. 937) om de capaciteitsproblemen op te lossen bij de Dienst Justitiƫle Instellingen (DJI) door een tekort aan medewerkers. Zo zouden mensen die nog een celstraf tot maximaal twee jaar moeten uitzitten dat op een later moment moeten doen. Daarnaast zouden gedetineerden al op vrijdag naar huis kunnen worden gestuurd als dat eigenlijk gepland staat voor in het weekend of op maandag.
Gezag van de rechter
De Raad voor de rechtspraak zegt de uitdagingen van het kabinet te begrijpen, maar benadrukt dat er niet mag worden getornd aan het principiƫle rechtsstatelijke standpunt dat de straf die de rechter oplegt, ook op die manier wordt uitgevoerd. Wordt van dit standpunt afgeweken, dan kan de opgelegde straf in de praktijk anders uitpakken dan de rechter in het vonnis heeft bepaald en bedoeld. Dit ondergraaft het gezag van de rechter, en tast daarmee ook het vertrouwen in de overheid aan. Naast dat het gezag van de rechter wordt ondergraven, kunnen de voorgestelde maatregelen ook tot rechtsongelijkheid tussen veroordeelden leiden. Dit gebeurt als een door de rechter opgelegde straf aanzienlijk wordt aangepast door capaciteitsproblemen bij de penitentiaire inrichting waar een gedetineerde is geplaatst, terwijl een andere gedetineerde in een gevangenis met voldoende medewerkers zijn straf volledig moet uitzitten zoals de rechter deze heeft opgelegd. Volgens de Raad is het verstandig als de minister kijkt naar structurele oplossingen voor de langere termijn. Daarbij kan worden gedacht aan het opnemen van enkele van de genoemde maatregelen in het Wetboek van Strafrecht, zoals plaatsing in een Beperkt Beveiligde Afdeling (BBA) of elektronische detentie.
Bron: www.rechtspraak.nl