Recent heeft advocaat Gerard Spong aan procureur-generaal (PG) Jos Silvis prikkelende vragen gesteld over het onmiddellijk publiceren van conclusies. De advocaat is kort gezegd van mening dat het eerder publiceren van conclusies dan op het moment van de uitspraak, partijen blootstelt aan ‘trial by media’, zeker in het geval de verdachte als een in de publiciteit bekende persoon wordt aangeduid. Iedereen kan zich, zo vindt de advocaat, op basis van de conclusie in de media met de inhoud van de zaak gaan bemoeien, terwijl de argumenten van de advocaat maar beknopt zijn weergegeven. Dat zou een besloten en serene gedingvoering in cassatie in de weg staan. Gezien de gestelde vragen vindt de PG het wenselijk (nogmaals) de achterliggende gedachte van het eerder publiceren van de conclusies onder de aandacht te brengen.
Met ingang van 1 januari 2018 is het parket bij de Hoge Raad gestart met het publiceren van conclusies van de advocaten-generaal in straf- en (grotendeels) in civiele zaken eerder dan op het moment van de uitspraak van de Hoge Raad. In belastingzaken gebeurde dat al. Via een nieuwsbericht op rechtspraak.nl is destijds de nieuwe werkwijze bekend gemaakt. In strafzaken worden de conclusies in de regel gepubliceerd op de dag dat ze genomen worden of kort daarna; in civiele zaken in beginsel na het verstrijken van de zogenoemde Borgerstermijn, de periode dat de advocaten van partijen nog op de conclusie kunnen reageren (twee weken na het nemen van de conclusie). Er kunnen echter civiele zaken zijn waarbij de conclusie op de dag dat deze genomen is, wordt gepubliceerd.
De conclusies werden vóór 1 januari 2018 veelal openbaar op het moment dat de Hoge Raad uitspraak deed. Vanaf voornoemde datum gebeurt dat dus in een vroeger stadium. Achterliggende gedachte is het advies van de advocaat-generaal aan de Hoge Raad eerder aan een groter (juridisch) publiek bekend te maken dan alleen aan de partijen. Op deze wijze wordt invulling gegeven aan de publieke hoofdtaak van het parket bij de Hoge Raad: het geven van hoogwaardige onafhankelijke gemotiveerde juridische adviezen. Conclusies zijn door hun wetenschappelijk karakter niet alleen van belang voor de kamer van de Hoge Raad die in de desbetreffende zaak een beslissing moet nemen en voor de partijen in die zaak, maar ook voor de wetenschap, de juridische praktijk of het grotere publiek. Door het eerder publiceren van de conclusies kan ook kennis worden genomen van de inhoud van zaken die bij de Hoge Raad aanhangig zijn en waarover een uitspraak van de Hoge Raad kan worden verwacht.
In mediagevoelige zaken of zaken waarin belangrijke rechtsvragen aan de orde zijn, wordt ook een nieuwsbericht bij de conclusie gemaakt. Daarin wordt standaard vermeld dat een conclusie een belangrijk advies is aan de Hoge Raad en geen uitspraak van de Hoge Raad en dat de Hoge Raad bij zijn beslissing vrij is het advies al dan niet te volgen.
Bron: rechtspraak.nl