Bij een kwart van de faillissementen is de opbrengst van de boedelverkoop vaak te laag om de curator van te betalen. Dat is onwenselijk. Bij dit soort zaken is ook vaak sprake van fraude of onregelmatigheden. Curatoren beschikken dan niet over de financiële middelen om dit te onderzoeken of aan te pakken, waardoor de fraudeurs vrijuit gaan. Dat blijkt uit een op 30 januari 2025 gepubliceerd onderzoek van de Universiteit Leiden en SEO Economisch Onderzoek, in opdracht van het WODC.
Het onderzoek vloeit voort uit een probleem waar de Hoge Raad en de praktijk al langer op wijzen. Namelijk dat faillissementscuratoren zijn aangesteld in een faillissement dat onvoldoende middelen (lege boedels) bevat om hun werkzaamheden te betalen. Het blijkt dat in ongeveer een kwart van de faillissementen het salaris van de curator niet of niet volledig kan worden betaald. De te lage compensatie leidt er vaak toe dat curatoren de ruimte niet hebben om (vermoedens van) fraude te onderzoeken of aan te pakken. Om het probleem rondom de financiering van curatoren op te lossen, doen de onderzoekers een aantal aanbevelingen:
- Drempel voor uitspreken faillissement
Deze kwalitatieve drempel kan ervoor zorgen dat het aantal lege boedel-faillissementen afneemt. Door bij faillissementsaanvragen een kort, gestandaardiseerd globaal onderzoek te verrichten kan worden beoordeeld of een faillissement bij gebrek aan financiële middelen moet worden uitgesproken. Hierdoor hoeft niet meer iedere faillissementsaanvraag, waarbij is voldaan aan de materiele criteria, te worden toegewezen aan een curator. Maar alleen als daar een goede reden voor is. Om een faillissement uit te spreken, moet worden voldaan aan nader te definiëren kwalitatieve criteria, zoals (vermoedens) van onregelmatigheden. Alleen de constatering dat onvoldoende middelen beschikbaar zijn om de curator te betalen (een kwantitatieve drempel), is onvoldoende om het faillissement niet uit te spreken, maar kan bij de beoordeling wel meespelen. - Gegarandeerde basisfinanciering voor curatoren
Stel een gegarandeerde basisvergoeding van 20 uur per faillissement in voor standaardwerkzaamheden die curatoren in faillissementen moeten uitvoeren. Deze financiering kan komen uit een fonds dat moet worden gevuld met beperkte bijdragen vanuit verschillende bronnen: alle bedrijven (bij inschrijving in het handelsregister), zekerheidsgerechtigden (zoals hypotheekverstrekkers, banken en andere financiers) en de Belastingdienst bij het te gelde maken van goederen waarop zij voorrang hebben, alle curatoren gezamenlijk (om in aanmerking te komen voor benoemingen als faillissementscurator) en als vangnet de overheid vanuit de algemene middelen. - Betere financiële ondersteuning van curatoren bij fraudeonderzoek
Dit kan door de reikwijdte van de bestaande Garantstellingsregeling curatoren uit te breiden. Hierdoor kan deze ook worden gebruikt voor de aanpak van onregelmatigheden wanneer dit niet aantoonbaar leidt tot toename van de middelen in de boedel, zoals dat nu vereist is. Het helpt ook om de personele capaciteit bij het Fraudemeldpunt te versterken, zodat fraudemeldingen van curatoren aldaar kunnen worden opgepakt.
De beloning van curatoren bij lege boedels - onderzoek naar de knelpunten bij de financiering van curatoren en de voordelen en nadelen van mogelijke oplossingen
Bron: www.wodc.nl