Een meme is een idee, uiting of mening gevat in tekst of in visueel materiaal zoals een foto, video of gif-bestand al dan niet voorzien van tekst of geluid, die online wordt gekopieerd en verspreid. Belangrijke thema’s in extreemrechtse memes zijn omvolkingstheorie, antisemitisme, anti-islam en anti-immigratie, anti-overheid en anti-democratie, bestrijding extreemlinks, feminisme, lhbtiq+ en woke, rassenleer, eugenetica en witte superioriteit. Vaak zijn memes grappig en onschuldig, maar ze dienen ook als instrument om een extreemrechtse boodschap op een laagdrempelige manier te verspreiden zodat deze niet altijd als dusdanig wordt herkend. Met memes kan extreemrechts met name jongeren bereiken die anders niet bereikt zouden worden.

Extreemrechtse memes volop aanwezig op internet

Extreemrechtse memes zijn overal op het internet te vinden en worden vanuit de extreemrechtse online subcultuur verspreid naar diverse sociale media platformen. Hoe meer contentmoderatie er op een platform plaatsvindt, hoe subtieler de extreemrechtse boodschap in de meme verpakt is. Alleen zo kan een meme met extreemrechtse boodschap de grotere platformen bereiken, de moderatie omzeilen en uiteindelijk een groter publiek aanspreken. Daarentegen komen in besloten rechts-extremistische online groepen waar moderatie ontbreekt geregeld expliciete boodschappen en gewelddadige memes voor.

Samenvatting conclusies NCTV

Memes zijn een belangrijk online communicatiemiddel voor extreemrechtse groepen en personen. Jongeren worden via humoristische memes met een subtiele onderliggende extreemrechtse boodschap op de grotere sociale media platformen en op gamefora gelokt naar alternatieve en besloten online platformen waar expliciete rechts-extremistische memes en ideeën worden gedeeld. Alle extreemrechtse stromingen in Nederland maken gebruik van memes en alle bekende thema’s komen er in voor. De functies van memes zijn: 1) Vermakelijke memes: humor en esthetiek van de memes staan voorop; 2) Informatieve memes: voor onderlinge dagelijkse communicatie; 3) Wervende memes: het interesseren van personen via propaganda en rekrutering en 4) Extremistische memes: de inhoud verheerlijkt en roept op tot extremisme. De effecten van memes dragen bij aan de normalisering en sociale acceptatie van extreemrechts gedachtengoed. De rol van deze memes kan niet afgedaan worden als onbeduidend. Memes zijn een online communicatiewapen van extreemrechts, maar kunnen door hun dubbelzinnige aard nauwelijks worden aangepakt door het strafrecht of contentbeheer. Het is nodig de extreemrechtse memes als zodanig te herkennen en de samenleving er weerbaarder tegen te maken.

Fenomeenanalyse 'Memes als online wapen'

Bron: www.nctv.nl