Ondanks dat de Minister van AenM de mobiele telefoons van drie asielzoekers zonder hun toestemming heeft onderzocht, leidt dit niet tot onrechtmatige grensdetentie. Dat oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak van 22 januari 2025.
Drie Iraniërs zijn op 4 april 2024 per vliegtuig vanuit São Paulo op Schiphol aangekomen, waar zij asiel hebben aangevraagd. De minister heeft hun vervolgens een vrijheidsontnemende maatregel opgelegd op grond van art. 6, derde lid, van de Vreemdelingenwet 2000. Niet in geschil is dat de Koninklijke Marechaussee op diezelfde dag de mobiele telefoons van de vreemdelingen zonder hun toestemming heeft onderzocht. Volgens de vreemdelingen is daarvoor geen toereikende wettelijke grondslag. De zaak gaat over de vraag wat het zonder toestemming onderzoeken van de mobiele telefoons betekent voor de grensdetentie.
Oordeel Afdeling
Naar het oordeel van de Afdeling is er geen toereikende wettelijke grondslag voor het onderzoeken van mobiele telefoons zonder toestemming van de asielzoekers. Anders dan de minister meent, is die grondslag niet te vinden in de Vreemdelingenwet 2000. Maar dit heeft geen gevolgen voor de rechtmatigheid van de grensdetentie. De mobiele telefoons van de asielzoekers zijn namelijk in dit geval onderzocht om documenten te vinden die nodig zijn voor de beoordeling van hun asielaanvragen en niet om hen in grensdetentie te plaatsen of te houden. Het onderzoek was ook niet afhankelijk van de grensdetentie. De asielzoekers kunnen de rechtmatigheid van het onderzoek van hun mobiele telefoons en het eventuele gebruik van de informatie die daaruit is verkregen, aan de orde stellen in een beroepsprocedure tegen het besluit op hun asielaanvraag. De Afdeling koppelt in de uitspraak uitdrukkelijk aan de wetgever terug dat hij art. 55, tweede lid, van de Vw 2000 nader moet uitwerken als hij het mogelijk wil maken om mobiele telefoons van asielzoekers zonder hun toestemming te onderzoeken.
Bron: www.raadvanstate.nl