Het JIT, dat onderzoek doet naar de crash van de MH17 op 17 juli 2014, heeft op 24 mei een update van de stand van zaken in het strafrechtelijk onderzoek gegeven. Het JIT is ervan overtuigd dat de BUK-TELAR die gebruikt is om MH17 neer te halen, afkomstig is van de 53ste Anti Aircraft Missile brigade, een eenheid van de Russische krijgsmacht uit Koersk in de Russische Federatie. Het JIT is tot deze conclusie gekomen na uitgebreid vergelijkend onderzoek. Van de BUK-TELAR waarmee MH17 is neergehaald zijn meerdere beelden beschikbaar. Analyse daarvan levert een aantal kenmerken op. De combinatie daarvan is zo bijzonder dat die als een vingerafdruk kan worden beschouwd. Deze vingerafdruk is vergeleken met talloze beelden van BUK-TELARS, zowel Oekraïense als Russische. De enige BUK-TELAR waar deze combinatie van kenmerken ook is aangetroffen, is een BUK-TELAR die meermalen is vastgelegd toen hij meereed in een konvooi van de 53ste brigade op 23 – 25 juni 2014.

Het JIT gaat er dan ook vanuit dat binnen de 53ste brigade en in de cirkel daaromheen mensen wetenschap dragen van de operatie waarbij de bewuste BUK-TELAR is ingezet en over de personen die daarbij betrokken zijn geweest. Het JIT roept daarom insiders en ooggetuigen op hun informatie te delen met het onderzoeksteam. Ook informatie over de instructie van de bemanning van de BUK-TELAR is van groot belang voor het strafrechtelijk onderzoek.

De autoriteiten van de Russische Federatie hebben tot op heden niet aan het JIT gemeld dat een BUK van de 53ste Brigade is ingezet in Oost Oekraïne, en dat deze vlucht MH17 heeft neergehaald. Op 15 oktober 2014 heeft het JIT aan de Russische autoriteiten gevraagd om het JIT (in lijn met resolutie 2166 van de VN-veiligheidsraad) alle informatie te geven die van belang kan zijn voor de waarheidsvinding.

Staatsaansprakelijkheid

Op basis van de conclusies van het JIT staat nu voor Nederland en Australië vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-installatie waarmee vlucht MH17 is neergehaald. Het kabinet handelt hier nu naar door Rusland formeel aansprakelijk te stellen. Rusland is van dit besluit op de hoogte gesteld met een diplomatieke nota. Nederland en Australië hebben Rusland daarin verzocht om in overleg te treden met als doel tot een oplossing te komen die recht doet aan het enorme leed en de toegebrachte schade, veroorzaakt door het neerhalen van MH17. In de nota wordt dat, nadat eerst de conclusies van het JIT zijn weergegeven, als volgt geformuleerd:

“...... Based on these facts, Australia and the Kingdom of the Netherlands consider that the Russian Federation, through its role in the downing of flight MH17 on 17 July 2014, has breached several obligations under international law owed to Australia and the Kingdom of the Netherlands, in their own right and in the exercise of their right to protect individuals on board flight MH17.
These breaches of international law constitute internationally wrongful acts for which the Russian Federation bears responsibility. That responsibility gives rise to legal consequences for the Russian Federation to:
a) Accept fully its responsibility for those internationally wrongful acts;
b) Cease those acts forthwith;
c) Provide Australia and the Kingdom of the Netherlands with appropriate assurances and guarantees of non-repetition of these internationally wrongful acts;
d) Provide Australia and the Kingdom of the Netherlands full reparation for the injury caused by these internationally wrongful acts.
Australia and the Kingdom of the Netherlands request that the Russian Federation enter into negotiations with them in relation to these breaches of international law by the Russian Federation and the legal consequences that flow from them. Australia and the Kingdom of the Netherlands request a prompt response from the Russian Federation to this request. ...”

Het aansprakelijk stellen van Rusland voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17 op basis van het internationaal recht is, aldus het kabinet, een middel om waarheidsvinding en gerechtigheid te bewerkstelligen. Het staat los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders van het neerhalen van vlucht MH17, maar deze trajecten kunnen elkaar wel wederzijds versterken. Het onderzoek van het JIT gaat door en het is aan het OM om te besluiten of en wanneer individuen als verdachten worden aangemerkt en gedagvaard.