Het College voor de Rechten van de Mens is vastgesteld als een van de grondrechtenautoriteiten Artificiële Intelligentie (AI). Het College is vastgesteld als grondrechtenautoriteit in zijn hoedanigheid als nationaal instituut voor de rechten van de mens en als gelijke behandelingsorgaan. Dat staat in een Kamerbrief van 19 november 2024 over de vaststelling autoriteiten voor de bescherming van de grondrechten onder de EU AI-verordening.
Op 1 augustus 2024 is de Europese wet op Artificiële Intelligentie, beter bekend als de AI-verordening, in werking getreden. Deze wet verplicht alle lidstaten van de EU onder andere om toezichthouders te identificeren die erop toezien dat grondrechten worden gerespecteerd en beschermd bij het toepassen van AI. De lijst in de Kamerbrief bevat de volgende overheidsinstanties:
- Het College voor de Rechten van de Mens in zijn hoedanigheid als nationaal instituut voor de rechten van de mens en als gelijke behandelingsorgaan;
- De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in haar hoedanigheid als toezichthoudende autoriteit op het Europese gegevensbeschermingsrecht;
- De procureur-generaal bij de Hoge Raad (PGHR), de voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State (ABRvS), het gerechtsbestuur van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) en het gerechtsbestuur van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb), in hun hoedanigheid als verantwoordelijke voor het toezicht op de nakoming van het Europese gegevensbeschermingsrecht door rechterlijke autoriteiten in het kader van hun gerechtelijke taken. Deze taak hebben zij vanwege de onafhankelijkheid van de rechtspraak.
Komende periode wordt het grondrechtentoezicht op AI verder uitgewerkt en ingericht. Het toezicht op hoog-risicosystemen moet vanaf augustus 2026 worden uitgevoerd.
Voorwaarden grondrechtentoezicht
Het College geeft een advies aan wat essentieel is om zijn rol als grondrechtentoezichthouder AI goed in te kunnen richten. Het gaat samengevat om:
- Dat het grondrechtentoezicht niet alleen gericht moet worden op gelijke behandeling en gegevensbescherming, maar op bescherming van alle grondrechten en mensenrechten, inclusief rechtsbescherming, vrijheid van meningsuiting en sociale grondrechten.
- Een proactieve aanpak met aandacht voor voorlichting, risicosignalering, onderzoek en advisering; het is niet voldoende te reageren op meldingen van mogelijke schendingen.
- Een duidelijke taakverdeling, goede samenwerking en informatie- en kennisuitwisseling tussen alle betrokken partijen.
- Voldoende bevoegdheden; het aanvullen van het mandaat van het College met de mogelijkheid tot het onderzoeken van discriminatoir overheidshandelen.
- Extra capaciteit en middelen zodat het College de bestaande wettelijke taken onbeperkt kan blijven uitvoeren.
Advies College over inrichten van het grondrechtentoezicht op AI
Kamerbrief Vaststelling autoriteiten voor de bescherming van de grondrechten onder de EU AI-verordening (Kamerstukken II 2024/25, 22112, nr. 3979)
Bron: www.mensenrechten.nl