Door de uitbraak van het COVID-19 virus heeft Nederland van maart 2020 tot maart 2022 te maken gehad met verschillende maatregelen die de verspreiding van het virus moesten tegengaan. Vanwege de beperkte bewegingsvrijheid, sociale isolatie en financiële onzekerheid die de maatregelen met zich meebrachten, werden oplopende spanningen thuis verwacht, met een mogelijke stijging in huiselijk geweld als gevolg. Uit de bevindingen van het onderzoek blijkt dat er op de lange termijn geen toename zichtbaar is in het aantal (geregistreerde) meldingen of casussen van huiselijk geweld in Nederland. Wel bestaat er een gestage toename in het aantal adviesvragen, maar deze lijkt eerder deel uit te maken van een reeds bestaande stijgende trend dan dat het toegeschreven kan worden aan de pandemie. Bovendien zijn er geen aanwijzingen voor een impact op de lange termijn van de pandemie op de vermoedelijke aard of vormen van huiselijk geweld.

Verschuivingen in type melders

Wel vonden er verschuivingen plaats in wie  - met name welke burgers - meldingen maakte van huiselijk geweld. Na een initiële afname in het eerste jaar van de pandemie (2020), namen meldingen en adviesvragen door volwassen directbetrokkenen (slachtoffers, plegers of getuigen) over de jaren 2021 en 2023 relatief gezien toe. Daarentegen werd een omgekeerd patroon zichtbaar voor de meldingen en adviesvragen door buurtbewoners. De relatieve toename in de meldingen van buurtbewoners tijdens het eerste jaar van de pandemie bleek slechts tijdelijk van aard. Vanaf het tweede jaar van de pandemie namen de meldingen van buurtbewoners weer relatief af, zelfs tot onder het niveau van voor de pandemie.

Groot maatschappelijk probleem

Dit langetermijnonderzoek is voortgekomen uit eerder kortetermijnonderzoek van het NSCR over de periode 2019-2021, waarin bleek dat een (geregistreerde) stijging van huiselijk geweldmeldingen in Nederland vooralsnog was uitgebleven. Eventuele vertraagde gevolgen in de huiselijke geweldregistraties waren daarbij niet in beeld. In deze studie is daarom onderzoek gedaan naar de langetermijnimpact van de COVID-19 pandemie. De bevindingen laten geen toename in de officiële huiselijk geweldregistraties zien. Toch tonen de duizenden meldingen per maand dat huiselijk geweld een groot maatschappelijk probleem blijft. Het is mogelijk dat de pandemie niet zozeer heeft geleid tot een toename in het aantal incidenten, maar wel tot een verergering van het geweld dat vaak al voor de pandemie aanwezig was in gezinnen of huishoudens. Bovendien is het mogelijk dat geen sprake is van een algemene toename in de registraties, maar wel binnen kwetsbare bevolkingsgroepen. Dit zijn onderwerpen waar het NSCR de komende tijd nog verder onderzoek naar gaat doen.

Twee jaar na de pandemie: Onderzoek naar de langetermijnimpact van COVID-19 op registraties van huiselijk geweld

Bron: www.nscr.nl