Online criminaliteit behoort tegenwoordig tot de grootste vorm van criminaliteit. Toch blijkt uit een op 11 maart 2024 gepubliceerd onderzoek dat slechts 1% van de registraties in de Basisvoorziening Handhaving (BHV) gaan over cybercrime en 4% over gedigitaliseerde criminaliteit. Het onderzoek dat is uitgevoerd door het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) onderzocht naast de in- en doorstroom van online criminaliteit ook de mogelijke knelpunten binnen de strafrechtketen.
Het gaat bij cybercrime bijvoorbeeld om hacken en ransomware en bij gedigitaliseerde criminaliteit om online fraude en online bedreiging. De onderzoekers deden onder meer een steekproef van 300.000 registraties uit de BHV van de Nationale politie. In ongeveer een kwart van de online criminaliteit registraties betreft het een registratie zonder dat er een aangifte is gedaan. In de zaken waarbij wel aangifte is gedaan, is slechts in 10% van de gevallen een verdachte in beeld. Dit wijst op een laag ophelderingspercentage en in combinatie met de zeer beperkte instroom leidt dit ertoe dat slechts weinig zaken van online criminaliteit doorstromen in de strafrechtketen.
Grootste uitdaging aan voorkant strafrechtketen
De geïnterviewde experts zien de grootste uitdagingen aan de voorkant van de strafrechtketen, bij de politie. Volgens de experts zou de kwaliteit van de intake van online criminaliteit te wensen overlaten vanwege tekortschietende kennis en expertise van intakemedewerkers van de politie. Omdat regelmatig zou worden volstaan met het opnemen van een melding terwijl een aangifte ook mogelijk zou zijn geweest, wordt de instroom van online criminaliteit in de strafrechtketen beperkt. De onderzoekers vroegen de experts ook om welke verbetermogelijkheden zij zien in bijvoorbeeld de aangiftebereidheid, de intake en screening van zaken en de opsporing. Volgens de experts kan een gebruikersvriendelijk online aangiftesysteem de stap om aangifte te doen gemakkelijker maken voor slachtoffers. Verbetering van de kwaliteit van de aangifte kan worden bereikt door training op maat aan te bieden aan intake- en servicemedewerkers. En door het invoeren van landelijke centralisatie bij het clusteren en screenen van aangiften kunnen opsporingskansen van online criminaliteit verbeteren. Via trainingen kunnen (soms onterechte) vooroordelen over de complexiteit van online criminaliteit bij rechercheurs worden verminderd en kan meer bewustwording worden bereikt van de mogelijke ernst van deze vormen van criminaliteit. Overigens stellen de onderzoekers dat het nu moeilijk is zicht te krijgen op online criminaliteit in de politiecijfers. Betere registratie van de verschillende vormen van online criminaliteit kan helpen.
In- en doorstroom van online criminaliteit in de strafrechtketen
Bron: www.wodc.nl