Het onlangs verschenen jaarverslag van de Hoge Raad gaat in op de ontwikkelingen in 2018. Veel aandacht gaat uit naar de kerntaken van de Hoge Raad: rechtsbescherming, rechtseenheid en rechtsontwikkeling. De laatste taak is tegenwoordig de kerntaak van de Hoge Raad. Ter illustratie worden per rechtsgebied enkele zaken besproken die belangrijk zijn geweest voor de rechtsontwikkeling.

Het jaarverslag opent met de rubriek ‘2018 Uitgelicht’ waarin het gaat over de positie van de Hoge Raad in de rechtsstaat en de drie kerntaken van de Hoge Raad: het bieden van individuele rechtsbescherming, het zorgen voor rechtseenheid en het bijdragen aan de rechtsontwikkeling. De laatste taak is tegenwoordig de kerntaak van de Hoge Raad. Het jaarverslag gaat ook uitgebreid in op de maatschappelijke betekenis van de Hoge Raad. 

De Hoge Raad heeft zich in 2018 gebogen over een groot aantal zaken waarin rechtsvragen speelden met grote maatschappelijke betekenis. Per rechtsgebied wordt een selectie van 2 of 3 arresten belicht die in 2018 van groot belang zijn geweest voor de rechtsontwikkeling. Deze arresten zijn wat meer in beschouwende en bespiegelende zin beschreven. Waarom is dit arrest van belang geweest voor de rechtsontwikkeling en wat betekent dit en welke juridische en maatschappelijke ontwikkelingen speelden op de achtergrond?

 

 

Civiele zaken

De totale instroom van civiele zaken was in 2018 429 (2017: 425). De 429 zaken waren in 281 gevallen vorderingszaken, 1 dagvaardingszaak, 136 verzoekschriften en 11 prejudiciële vragen van rechtbanken en gerechtshoven gesteld aan de Hoge Raad. De uitstroom uitspraken bedroeg in 2018: 409 (2017: 440).

Van de 409 uitspraken in 2018 (2017: 440) werden 249 zaken (2017: 281) inhoudelijk afgedaan; dat is bijna 61 procent (2017: 64 procent), 2 zaken met een artikel 80a Wet RO-afdoening (2017: 2) en 158 zaken met artikel 81 Wet RO (2017: 157). Afdoening met artikel 80a Wet RO vindt in de civiele kamer alleen bij zeer hoge uitzondering plaats; in 2018 gebeurde dat, net als in 2017, slechts in 2 zaken. Een oorzaak van het geringe aantal artikel 80a Wet RO-afdoeningen is dat rechtsbijstand door een gespecialiseerde cassatieadvocaat in cassatiezaken verplicht is. Met het geringe aantal artikel 80a Wet RO-afdoeningen hangt een toename van de gemiddelde doorlooptijd samen, omdat nauwelijks meer sprake is van eenvoudige zaken die vroegtijdig aan behandeling kunnen worden onttrokken.

 

Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (409) werd in 253 zaken het cassatieberoep verworpen en 128 zaken vernietigd. Op het totaal van het aantal zaken/uitspraken is 31 procent vernietigd. Het overige percentage betreft andere afdoeningen.

 

In het jaarverslag worden twee arresten van de civiele kamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over loondoorbetaling na ontslag op staande voet en een arrest over de opzetclausule in een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren.

 

Strafzaken

De totale instroom van strafzaken was in 2018 4145 (2017: 4785). De uitstroom uitspraken bedroeg in 2018 4283 (2017: 4557). De uitstroom van de uitspraken in zaken met middelen was in 2018 2603 (2017: 2479). In 1152 zaken (2017: 1147) werd een conclusie, genomen.

Het totaal aantal inhoudelijk gemotiveerde uitspraken van de strafkamer is in 2018 toegenomen tot 731 (2017: 692). Dat is zo’n 27 procent van de zaken met middelen. Het totaal aantal zaken dat met artikel 80a Wet RO werd afgedaan bedroeg 1475 (2017: 1434); de afdoening met artikel 81 Wet RO vond in 397 zaken plaats (2017: 353).

 

Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (4283) werd in 623 zaken het cassatieberoep verworpen, 218 zaken vernietigd en verwezen (of teruggewezen) naar een hof of rechtbank en 161 zaken vernietigd en door de Hoge Raad zelf afgedaan. Die laatste categorie betreft vooral zaken waarin alleen de overschrijding van de redelijke termijn tot vernietiging leidt. Op het totaal van het aantal zaken met middelen (2603) is 14,5 procent vernietigd.

 

In het jaarverslag worden drie arresten van de strafkamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over wraking, een arrest over mensenhandel en een arrest over strafrechtelijke aansprakelijkheid van een gemeente.

 

 

Belastingzaken

De totale instroom van fiscale zaken was in 2018 924 (2017: 818). De uitstroom uitspraken bedroeg in 2018: 724 (2017: 816). In 134 zaken werd een conclusie, een juridisch advies, gemaakt door een advocaat-generaal. Dat waren er 117 in 2017. Van de 724 uitspraken in 2018 werden 272 zaken inhoudelijk afgedaan (2017: 347) dat is 37,5 procent, 131 zaken met een artikel 80a Wet RO-afdoening (2017: 124) en 321 zaken met artikel 81 Wet RO (2017: 345).

Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (724) werd in 420 zaken het cassatieberoep ongegrond verklaard, 42 zaken werden vernietigd en verwezen (of teruggewezen) naar een hof of rechtbank en 26 zaken vernietigd en door de Hoge Raad zelf afgedaan. Op het totaal van het aantal zaken is 9 procent vernietigd.

 

In het jaarverslag worden twee arresten van de belastingkamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over grondrechten en een arrest over de vraag of een hele database met gegevens tot de op de zaak betrekking hebbende stukken kan worden gerekend.

 

 

Wrakingskamer

De wrakingskamer, de zogenoemde vierde kamer die wordt samengesteld uit leden van de andere drie kamers, heeft in 2018 3 wrakingsverzoeken behandeld en uitspraak gedaan. Op het derde wrakingsverzoek, gericht tegen alle leden van de strafkamer van de Hoge Raad, wordt in het jaarverslag uitgebreider ingegaan, evenals op de zaak waarin een klacht aan de orde kwam tegen president en rechtbank over een melding aan de deken betreffende een gedraging van een advocaat. 

 

Parket

Van het parket bij de Hoge Raad maken naast de procureur-generaal en de plaatsvervangend-procureur-generaal, advocaten-generaal deel uit. Het parket telde in 2018 26 leden. Het parket is onafhankelijk en maakt geen deel uit van het Openbaar Ministerie. Het parket is onderverdeeld in 3 secties: civiel, straf en belasting. De belangrijkste taak van het parket is het geven van conclusies. In totaal werden in 2018 1695 conclusies genomen (2017: 1688): 409 in civiele zaken, 1152 in strafzaken en 134 in belastingzaken.

Daarnaast heeft de procureur-generaal nog een aantal bijzondere taken. Dit zijn onder meer: Strafrechtelijke vervolging bewinds-personen of kamerleden, Cassatie in het belang der wet, Schorsing en ontslag van rechters, Aanwijzen ander gerecht, Herziening, Toezicht op het Openbaar Ministerie, Toezicht verwerking persoonsgegevens gerechten en parket bij de Hoge Raad. Op al deze onderdelen wordt in het jaarverslag ingegaan.

 

Bron: Jaarverslag Hoge Raad 2018 

Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (409) werd in 253 zaken het cassatieberoep verworpen en 128 zaken vernietigd. Op het totaal van het aantal zaken/uitspraken is 31 procent vernietigd. Het overige percentage betreft andere afdoeningen. In het jaarverslag worden twee arresten van de civiele kamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over loondoorbetaling na ontslag op staande voet en een arrest over de opzetclausule in een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren.
StrafzakenDe totale instroom van strafzaken was in 2018 4145 (2017: 4785). De uitstroom uitspraken bedroeg in 2018 4283 (2017: 4557). De uitstroom van de uitspraken in zaken met middelen was in 2018 2603 (2017: 2479). In 1152 zaken (2017: 1147) werd een conclusie, genomen.Het totaal aantal inhoudelijk gemotiveerde uitspraken van de strafkamer is in 2018 toegenomen tot 731 (2017: 692). Dat is zo’n 27 procent van de zaken met middelen. Het totaal aantal zaken dat met artikel 80a Wet RO werd afgedaan bedroeg 1475 (2017: 1434); de afdoening met artikel 81 Wet RO vond in 397 zaken plaats (2017: 353).Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (4283) werd in 623 zaken het cassatieberoep verworpen, 218 zaken vernietigd en verwezen (of teruggewezen) naar een hof of rechtbank en 161 zaken vernietigd en door de Hoge Raad zelf afgedaan. Die laatste categorie betreft vooral zaken waarin alleen de overschrijding van de redelijke termijn tot vernietiging leidt. Op het totaal van het aantal zaken met middelen (2603) is 14,5 procent vernietigd.In het jaarverslag worden drie arresten van de strafkamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over wraking, een arrest over mensenhandel en een arrest over strafrechtelijke aansprakelijkheid van een gemeente.
BelastingzakenDe totale instroom van fiscale zaken was in 2018 924 (2017: 818). De uitstroom uitspraken bedroeg in 2018: 724 (2017: 816). In 134 zaken werd een conclusie, een juridisch advies, gemaakt door een advocaat-generaal. Dat waren er 117 in 2017. Van de 724 uitspraken in 2018 werden 272 zaken inhoudelijk afgedaan (2017: 347) dat is 37,5 procent, 131 zaken met een artikel 80a Wet RO-afdoening (2017: 124) en 321 zaken met artikel 81 Wet RO (2017: 345).Van het totaal aantal uitspraken in 2018 (724) werd in 420 zaken het cassatieberoep ongegrond verklaard, 42 zaken werden vernietigd en verwezen (of teruggewezen) naar een hof of rechtbank en 26 zaken vernietigd en door de Hoge Raad zelf afgedaan. Op het totaal van het aantal zaken is 9 procent vernietigd.In het jaarverslag worden twee arresten van de belastingkamer die van belang zijn voor de rechtsontwikkeling meer uitgebreid beschreven. Dit zijn een arrest over grondrechten en een arrest over de vraag of een hele database met gegevens tot de op de zaak betrekking hebbende stukken kan worden gerekend.
WrakingskamerDe wrakingskamer, de zogenoemde vierde kamer die wordt samengesteld uit leden van de andere drie kamers, heeft in 2018 3 wrakingsverzoeken behandeld en uitspraak gedaan. Op het derde wrakingsverzoek, gericht tegen alle leden van de strafkamer van de Hoge Raad, wordt in het jaarverslag uitgebreider ingegaan, evenals op de zaak waarin een klacht aan de orde kwam tegen president en rechtbank over een melding aan de deken betreffende een gedraging van een advocaat.  
ParketVan het parket bij de Hoge Raad maken naast de procureur-generaal en de plaatsvervangend-procureur-generaal, advocaten-generaal deel uit. Het parket telde in 2018 26 leden. Het parket is onafhankelijk en maakt geen deel uit van het Openbaar Ministerie. Het parket is onderverdeeld in 3 secties: civiel, straf en belasting. De belangrijkste taak van het parket is het geven van conclusies. In totaal werden in 2018 1695 conclusies genomen (2017: 1688): 409 in civiele zaken, 1152 in strafzaken en 134 in belastingzaken.Daarnaast heeft de procureur-generaal nog een aantal bijzondere taken. Dit zijn onder meer: Strafrechtelijke vervolging bewindspersonen of kamerleden, Cassatie in het belang der wet, Schorsing en ontslag van rechters, Aanwijzen ander gerecht, Herziening, Toezicht op het Openbaar Ministerie, Toezicht verwerking persoonsgegevens gerechten en parket bij de Hoge Raad. Op al deze onderdelen wordt in het jaarverslag ingegaan.

Laatste nieuws