Het aanmeldcentrum en de externe wachtlocaties zijn continu overvol. Dit komt omdat de asielopvang in de basis niet goed geregeld is. Standaard zijn er te weinig opvangplaatsen. In het opvangsysteem wordt onvoldoende rekening gehouden met schommelende aantallen asielzoekers die Nederland binnenkomen. Daardoor ontbreekt een buffer en loopt alles vast. Zelfs in 2024 toen er in totaal minder asielzoekers binnenkwamen dan geschat. Op het aanmeldcentrum ontstaan steeds noodsituaties waardoor de politie steeds extra mensen moet leveren. Het aanmeldproces is ingericht op een verblijf van maximaal tien dagen. Maar asielzoekers moeten soms maanden wachten om naar een asielzoekerscentrum te kunnen dat wel geschikt is voor langer verblijf. In het aanmeldcentrum en de externe wachtlocaties zijn nauwelijks activiteiten voor volwassenen en kinderen, is geen formeel onderwijs, is gebrek aan rust en privacy. Deze omgeving werkt negatief op het fysieke en geestelijke welzijn van asielzoekers en werkt onveiligheid in de hand.

Oplossingen na intrekken Spreidingswet

Aangezien het kabinet de Spreidingswet wil intrekken en gemeenten niet meer wil verplichten een bepaald aantal asielzoekers op te vangen, pleit de Inspectie voor alternatieve oplossingen. Zo beveelt zij de Minister van AenM aan om samen met gemeenten en de ministers van BZK en VRO maatregelen te nemen om de door- en uitstroom van asielzoekers in Ter Apel bevorderen. Ook beveelt de Inspectie de minister aan om het COA de opdracht en de middelen te geven zijn opvanglocaties in te richten op het daadwerkelijke aantal bewoners en hun - lange- verblijfsduur. De Inspectie herhaalt haar aanbevelingen aan het COA om zijn terrein in Ter Apel en externe wachtlocaties geschikt te maken voor een langer verblijf van asielzoekers.

Reactie COA

Het COA schrijft in een reactie op 15 januari 2025 dat er na eerdere aanbevelingen van de Inspectie al meerdere veiligheidsmaatregelen genomen. Het voorterrein is door de gemeente Westerwolde uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied, de politie houdt regelmatig controles en er is meer toezicht op mensensmokkel en mensenhandel. Overlastgevende asielzoekers worden apart opgevangen en kunnen niet meer op de rest van het terrein komen. Daarnaast is er een team voor intensieve begeleiding van bewoners die voor overlast zorgen.

Brief Toezicht Inspectie Justitie en Veiligheid Ter Apel

Bronnen: www.inspectie-jenv.nl en www.coa.nl