Het gerechtshof Den Haag heeft op 21 mei 2024 beslist dat de Staat niet onrechtmatig handelde in een zaak van een man die in 1980 illegaal werd geadopteerd uit Brazilië. Het hof benadrukt dat de primaire verantwoordelijkheid voor de illegale adoptie ligt bij de juridische ouders van de man en bij de andere direct betrokken personen. Zij omzeilden bij de adoptie bewust de destijds in Nederland geldende adoptieregels.
De man is in 1980 door zijn Nederlandse juridische ouders als pasgeboren baby in zijn geboorteland Brazilië opgehaald. Zijn juridische ouders hebben hem daar als hun eigen biologische kind aangegeven en meegenomen naar Nederland. Ook in Nederland hebben zij hem als hun eigen kind aangegeven en ingeschreven. Volgens de man heeft de Staat zijn illegale adoptie op onrechtmatige wijze tot stand heeft gebracht, althans heeft deze ten onrechte niet weten te voorkomen. Verder verwijt hij de Staat dat zich onvoldoende heeft ingespannen om zijn afstammingsinformatie zeker te stellen. De rechtbank Den Haag heeft op 24 november 2021 in een uitspraak (ECLI:NL:RBDHA:2021:5308) de vorderingen van de man deels toegewezen. Volgens de rechtbank handelde de Staat onrechtmatig door in de jaren tachtig na te laten maatregelen te treffen ter bescherming van het recht van de man om zijn afkomst te kunnen kennen.
Arrest hof
Het hof oordeelt dat de Staat niet aansprakelijk is voor het niet voorkomen van de illegale adoptie van de man, noch voor het onvoldoende onderzoek doen naar de omstandigheden van zijn adoptie. De Staat had geen concrete aanleiding om nader onderzoek te doen naar de betrokkenheid van Nederlandse ambtenaren bij illegale adopties. Ook is de Staat niet aansprakelijk voor het mogelijk maken van de reis naar Nederland of de inschrijving als biologisch kind van de juridische ouders omdat de Staat destijds uit moest gaan van de echtheid van de Braziliaanse geboorteakte. Er is geen bewijs dat de Staat actief heeft bijgedragen aan de illegale adoptie. Het hof stelt vast dat de Staat na de illegale adoptie niet onrechtmatig heeft gehandeld door geen maatregelen te treffen ter bescherming van het recht van de man op afstammingskennis. Het Brazil Baby Affair-onderzoek uit 1981 en het onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming waren niet onzorgvuldig. De vernietiging van een dossier bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken in 2009 was niet onrechtmatig, aangezien het onwaarschijnlijk is dat dit dossier informatie over zijn afstamming bevatte. De Staat heeft ook geen doorlopende informatieverplichting geschonden, omdat hij voldoende inspanningen heeft verricht om relevante informatie te delen toen daarom werd gevraagd. Hoewel uit het dossier met enige regelmaat het beeld opdoemt van een afwachtende en passieve overheid, betekent dat nog niet dat de Staat in juridische zin onrechtmatig heeft gehandeld jegens de man. In dat verband is ook van belang dat niet met de wijsheid van achteraf moet worden geoordeeld en dat het handelen of nalaten van de overheid naar de maatstaven van toen moet worden getoetst.
Bron: www.rechtspraak.nl