Sinds de oprichting van het transparantieregister van de EU is het aantal ingeschreven lobbyisten aanzienlijk toegenomen: van ongeveer 5.500 in 2012 tot zo’n 12.500 in 2024. Inschrijving in het register is vrijwillig. Het register is gebaseerd op het interinstitutioneel akkoord, dat geen afdwingbaar wetgevingsbesluit is. Dit betekent dat het geen aanleiding kan geven tot sancties, zoals wel het geval is bij sommige lobbyregelingen in EU-landen die van toepassing zijn op een grotere groep werknemers. Het register vertoont volgens de ERK zwakke punten en hiaten in de informatie, waardoor het vaak niet duidelijk is welke lobbyactiviteiten er precies plaatsvinden in de drie grootste EU-instellingen. Bovendien kunnen lobbyisten bepaalde contacten leggen zonder zich eerst te moeten registreren. Op die manier kunnen zij nog steeds EU-wetgevers beïnvloeden.

Conditionaliteitsbeginsel

De Commissie, het Parlement en de Raad hebben zich aangesloten bij het transparantieregister. In 2021 bereikten deze instellingen overeenstemming over het conditionaliteitsbeginsel. Dit beginsel houdt in dat lobbyisten zich in het register moeten inschrijven om bepaalde activiteiten te mogen ontplooien. Het interinstitutioneel akkoord van 2021 komt in grote lijnen overeen met de internationale beginselen voor transparantie en integriteit bij het lobbyen. Het bevat echter geen minimumvereisten voor de uitvoering ervan. In plaats daarvan laat het akkoord de instellingen grotendeels vrij in hoe zij het toepassen. Zo kunnen de instellingen zelf bepalen voor welke lobbyactiviteiten inschrijving verplicht is of hoe lobbyisten contact mogen leggen met leden en personeel van de instellingen. Lobbyisten hoeven zich namelijk alleen voor bepaalde bijeenkomsten en activiteiten in het register in te schrijven, bijvoorbeeld voor deelname aan hoorzittingen of deskundigengroepen.

Speciaal verslag 05/2024: Het EU-transparantieregister – biedt nuttige maar beperkte informatie over lobbyactiviteiten

Bron: www.eca.europa.eu