Online adverteren gebaseerd op het volgen van mensen met bijvoorbeeld tracking cookies zou verboden moeten worden. En het opstellen van profielen van kinderen ook. Dat schrijven de Europese privacytoezichthouders, verenigd in de European Data Protection Board (EDPB), in een verklaring aan de Europese Commissie (Statement on the Digital Services Package and Data Strategy, Adopted 18 November 2021).
De EDPB schreef deze verklaring omdat er nieuwe Europese wetten (verordeningen en richtlijnen) in de maak zijn waarin dit zou moeten worden geregeld. Het gaat om de Digital Services Act (DSA), de Digital Markets Act (DMA), de Data Governance Act (DGA) en de Artificial Intelligence Regulation (AIR).
De EDPB wijst erop dat deze voorstellen op drie punten niet goed zijn:
- Allereerst beschermen deze voorstellen de rechten van burgers niet genoeg.
- Ook zijn de voorstellen op sommige punten in tegenspraak met bestaande wetten, zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
- Tot slot is het toezicht in deze voorstellen niet goed geregeld.
De voorstellen beschermen persoonsgegevens van Europese burgers dus onvoldoende en zijn niet effectief genoeg.
Pervers
De privacytoezichthouders willen in de DSA striktere regels voor gepersonaliseerde advertenties. En uiteindelijk een verbod op dit soort advertenties. Die advertenties zijn gebaseerd op de meest ingrijpende vormen van het online volgen van mensen, bijvoorbeeld met tracking cookies. Mensen online volgen zonder toestemming mag nu ook al niet. Maar de EDPB wil dat het op deze manier volgen van mensen helemaal verboden wordt.
Aleid Wolfsen (voorzitter van de AP en vicevoorzitter van de EDPB) zegt op de site van de AP: ‘Grote techbedrijven en talloze kleinere advertentiebedrijven verdienen goudgeld door ons op internet te bespioneren, dossiers over onze interesses aan te leggen en daarmee advertentieruimte te verkopen aan andere bedrijven. Ze houden bij wat je hobby’s zijn, of je op mannen of vrouwen valt, welke ziektes je misschien wel hebt... En dat alles om ons beter te kunnen manipuleren, zodat wij hun producten kopen. Dat zou je pervers kunnen noemen. Zéker bij het bespioneren van kinderen.’
Verbod op gezichtsherkenning en profileren met AI
Daarnaast pleit de EDPB nogmaals voor een verbod op gezichtsherkenning en andere real time biometrie in de openbare ruimte in de AIR. En voor een verbod op AI-systemen die mensen indelen in groepen op basis van etniciteit, geslacht, seksualiteit of politieke voorkeur. Omdat dit discriminatie in de hand werkt.
Volgens Wolfsen discrimineert een systeem dat registreert of iemand man of vrouw, homo of hetero, wit of van kleur is en daar vervolgens conclusies aan verbindt over die groepen. ‘Zo’n systeem kan bijvoorbeeld bij een sollicitatie alle vrouwen, homoseksuele en mensen van kleur van tevoren afwijzen, omdat uit de data blijkt dat vooral witte, heteroseksuele mannen die functie normaal gesproken vervullen. Wij willen een keihard verbod op dit soort praktijken in de wet.’
Onduidelijkheid voor bedrijven
De vier wetsvoorstellen kunnen ook voor onduidelijkheid zorgen bij bedrijven en overheden. Aan de ene kant omdat ze op sommige punten niet op één lijn zitten met bestaande wetgeving, zoals de AVG. Aan de andere kant omdat de wetten niet duidelijk maken welke toezichthouders nu precies bevoegd zijn om te handhaven op deze wetten.
Aanpassen
De EDPB roept de Europese Commissie en het Europees Parlement op de wetsvoorstellen aan te passen. De AP doet dat op nationaal niveau, door Nederlandse politici en ministeries hierop te wijzen.