De Europese Commissie heeft op 7 december 2022 een voorstel voor een verordening aangenomen om de regels van het internationaal privaatrecht voor afstamming binnen de EU te harmoniseren.
De nationale wetgeving van de lidstaten verschilt op het gebied van afstamming wat betreft rechterlijke bevoegdheid, het toepasselijke recht en erkenning. Hierdoor kunnen juridische belemmeringen ontstaan voor gezinnen die zich in een grensoverschrijdende situatie bevinden. Gezinnen moeten soms administratieve of zelfs gerechtelijke procedures instellen om de afstamming te laten erkennen. Deze zijn niet alleen duur en tijdrovend, maar hebben ook een onzekere uitkomst. Het voorstel heeft dan ook tot doel de grondrechten van kinderen te beschermen, gezinnen rechtszekerheid te bieden en de juridische kosten en lasten te verminderen, zowel voor de betrokken gezinnen als voor de administratieve en gerechtelijke stelsels van de lidstaten.
De belangrijkste elementen van het voorstel:
- aanwijzing van de bevoegde rechter: in het voorstel worden de gerechten van de lidstaten vastgesteld die bevoegd zijn in zaken die verband houden met afstamming, waarbij steeds het belang van het kind vooropstaat;
- aanwijzing van het toepasselijk recht: in de regel is op de vaststelling van de afstamming het recht van toepassing van de lidstaat waar de persoon die bevalt haar gewone verblijfplaats heeft. Als die regel ertoe leidt dat de afstamming voor slechts één ouder wordt vastgesteld, zorgen alternatieve opties ervoor dat de afstamming ook ten aanzien van de andere ouder kan worden vastgesteld;
- regels voor de erkenning van de afstamming: het voorstel voorziet in de erkenning van rechterlijke beslissingen en authentieke akten waarbij de afstamming wordt vastgesteld of de vastgestelde afstamming wordt bewezen. In de regel moet de afstamming die in een bepaalde lidstaat is vastgesteld, ook in alle andere lidstaten worden erkend, zonder dat daar een speciale procedure voor nodig is;
- invoering van een Europees certificaat van afstamming: kinderen (of hun wettelijke vertegenwoordigers) kunnen een Europees certificaat van afstamming aanvragen bij de lidstaat die de afstamming heeft vastgesteld, en dat desgewenst gebruiken om de afstamming in alle andere lidstaten aan te tonen. De Commissie stelt een geharmoniseerd modelcertificaat voor, dat in de hele EU geldig is. Een dergelijk certificaat zou voor gezinnen facultatief zijn: zij krijgen het recht om het aan te vragen en er in de hele EU de afstamming mee te staven.
Het voorstel vormt een aanvulling op andere regels van het internationaal privaatrecht van de EU, waaronder die voor erfopvolging. Het materiële familierecht wordt niet geharmoniseerd; dat blijft tot de bevoegdheid van de lidstaten behoren.
Bron: www.ec.europa.eu