Het Europees Parlement heeft op 24 april 2024 onder meer ingestemd met nieuwe zorgvuldigheidsregels voor bedrijven over mensenrechten en milieu en met nieuwe regels om de arbeidsomstandigheden van platformwerkers te verbeteren.
Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD)
Op grond van deze richtlijn moeten bedrijven en partners in de toelevering, productie en verdeling, de negatieve effecten die ze hebben op de mensenrechten en het milieu voorkomen, beperken of een halt toeroepen. Onder dergelijke negatieve effecten vallen slavernij, kinderarbeid, arbeidsuitbuiting, verlies van biodiversiteit, verontreiniging en de vernietiging van natuurlijk erfgoed. De regels zullen van toepassing zijn op bedrijven en moederondernemingen binnen de EU met meer dan 1 000 werknemers en een wereldwijde omzet van boven de 450 miljoen euro, en op franchises met een wereldwijde omzet van meer dan 80 miljoen euro, als ten minste 22,5 miljoen euro daarvan afkomstig is uit royalty’s. Ze zullen ook gelden voor bedrijven, moederondernemingen en franchises van buiten de EU, die binnen de EU dezelfde omzetdrempel behalen. Deze bedrijven moeten passende zorgvuldigheid integreren in hun beleid, daaraan verbonden investeringen doen, contractuele garanties proberen te krijgen van hun partners, hun bedrijfsplan verbeteren of hun kleine of middelgrote bedrijfspartners ondersteunen, zodat deze de nieuwe verplichtingen naleven. Bedrijven zullen ook een overgangsplan moeten opstellen om hun bedrijfsmodel in overeenstemming te brengen met de Overeenkomst van Parijs, meer bepaald de daarin vastgestelde maximale opwarming van de aarde met 1,5 graad Celsius. EU-landen moeten bedrijven van gedetailleerde online-informatie voorzien over hun zorgvuldigheidsverplichtingen, via praktische portalen met richtsnoeren van de Europese Commissie. Ook zullen ze een toezichthoudende autoriteit opzetten of er één aanwijzen om onderzoek te doen naar of sancties op te leggen aan bedrijven die zich niet aan de regels houden. Zulke sancties omvatten publiekelijke terechtwijzingen (‘naming and shaming’) en boetes van maximaal 5 procent van de wereldwijde omzet van een bedrijf. De Commissie zal een Europees netwerk van toezichthoudende autoriteiten opzetten om de samenwerking te ondersteunen en de uitwisseling van beste praktijken mogelijk te maken. Bedrijven zijn aansprakelijk voor de schade die ontstaat als ze hun zorgvuldigheidsverplichtingen niet naleven en moeten hun slachtoffers volledig vergoeden.
Richtlijn voor platformwerkers
De nieuwe wet introduceert een vermoeden van een arbeidsverhouding (in tegenstelling tot werken als zelfstandige of zzp’er) dat in gang wordt gezet wanneer er volgens de nationale wetgeving en collectieve overeenkomsten feiten zijn die erop wijzen dat er sprake is van controle en richting, rekening houdend met de jurisprudentie van de EU. De richtlijn verplicht de EU-landen om een weerlegbaar wettelijk vermoeden van werkgelegenheid op nationaal niveau vast te stellen, om zo het machtsevenwicht tussen het digitale arbeidsplatform en de persoon die platformwerk verricht te corrigeren. De bewijslast ligt bij het platform, wat betekent dat het aan het platform is om te bewijzen dat er geen arbeidsrelatie is. De nieuwe regels zorgen ervoor dat een persoon die platformwerk verricht niet kan worden ontslagen of ontslagen op basis van een besluit van een algoritme of een geautomatiseerd besluitvormingsproces. In plaats daarvan moeten digitale arbeidsplatforms zorgen voor menselijk toezicht op belangrijke beslissingen die rechtstreeks van invloed zijn op de personen die platformwerk verrichten. De richtlijn introduceert regels die de gegevens van platformwerkers beter beschermen. Het is digitale arbeidsplatforms verboden bepaalde soorten persoonsgegevens te verwerken, zoals gegevens over iemands emotionele of psychologische staat en iemands persoonlijke overtuigingen.
Bronnen: www.europarl.europa.eu (platformwerk) en www.europarl.europa.eu (due diligence)