Er is sprake van een sterke afname van het vertrouwen in de overheid in het afgelopen anderhalf jaar: van bijna 70 procent in april 2020 naar minder dan 30 procent in september 2021. Daarnaast is sprake van een lichte afname in het onderling vertrouwen tussen mensen. Nederland heeft daarmee het karakter van een laag-vertrouwensamenleving gekregen. Dat blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam in samenwerking met de Universiteit Leiden.
Het onderzoek De laag-vertrouwensamenleving: de maatschappelijke impact van COVID-19 in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam & Nederland is tot stand gekomen onder leiding van Godfried Engbersen van de Erasmus Universiteit Rotterdam in samenwerking met Jet Bussemaker van de Universiteit Leiden, André Krouwel van de Vrije Universiteit Amsterdam, Katja Rusinovic van De Haagse Hogeschool, en de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. De dataverzameling door Kieskompas heeft in september plaatsgevonden. Eerdere metingen van dit onderzoek vonden plaats in april, juli en november van 2020 en in maart 2021.
Afnemend vertrouwen, vooral in de landelijke overheid
Het vertrouwen in de landelijke en lokale overheid is de afgelopen maanden sterk afgenomen: nog maar drie op de tien respondenten hebben (veel) vertrouwen in de landelijke overheid. De scherpe afname van het vertrouwen in de landelijke overheid gaat in de periode maart - september 2021 niet direct gepaard met een toenemende kritiek op het coronabeleid. Een aanzienlijk deel is nog wel kritisch op het coronabeleid, maar in vergelijking met de meting in maart 2021 is deze groep kleiner geworden. Mogelijk heeft de afname van het vertrouwen te maken met politieke ontwikkelingen die los staan van het gevoerde coronabeleid, waaronder de lange kabinetsformatie en de gebrekkige en trage afhandeling van de toeslagenaffaire.
Ook het vertrouwen in de lokale overheid is afgenomen, maar minder dan de afname van het vertrouwen in de landelijke politiek. Het vertrouwen in gezondheidsinstanties zoals het RIVM en de GGD nam van april 2020 tot maart 2021 ook af. Sindsdien is het vertrouwen weer iets toegenomen, maar is het nog wel duidelijk lager dan bij de start van de pandemie. In Amsterdam is het vertrouwen in de GGD en het RIVM hoger dan in Rotterdam. Het algemeen vertrouwen in mensen is een beetje afgenomen. Het vertrouwen van mensen in familie, vrienden, blijft groot en tamelijk stabiel van karakter. Ook het vertrouwen in buren en vooral de huisarts is erg groot, maar ook hier is een voorzichtige daling in het vertrouwen te zien.
Aanvullend onderzoek onder leiding van Andre Krouwel laat zien dat vooral lager opgeleiden, ouderen, niet-stemmers en stemmers op PVV en FvD een gering vertrouwen hebben in de overheid.
Bron: https://www.impactcorona.nl/laag-vertrouwen-samenleving/