De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen heeft op 6 december 2022 de Dadermonitor mensenhandel 2017-2021 gepubliceerd. De dadermonitor bevat cijfers over aard en omvang van de groep daders van mensenhandel in de strafrechtketen.
Voor het eerst is herhaald daderschap van daders mensenhandel in Nederland onderzocht. Uit de monitor blijkt dat ruim een derde (36%) van de daders van binnenlandse seksuele uitbuiting binnen twee jaar opnieuw een delict pleegt. Daders van binnenlandse seksuele uitbuiting zijn relatief jong. Uit eerder onderzoek van de Nationaal Rapporteur blijkt dat een derde jonger is dan 23 jaar ten tijde van plegen. Juist deze jonge groep daders recidiveert vaak: van de recidiverende daders is maar liefst 42% jonger dan 23 jaar. Volgens Nationaal Rapporteur Conny Rijken is een specifiek resocialisatieprogramma voor deze dadergroep nodig.
Strafrechtelijke aanpak arbeidsuitbuiting blijft achter
De Nationaal Rapporteur vindt het daarnaast zorgelijk dat uit ruim honderd meldingen van arbeidsuitbuiting per jaar bij de Nederlandse Arbeidsinspectie, er gemiddeld acht opsporingsonderzoeken naar arbeidsuitbuiting voortkomen. Uit het onderzoek naar de strafrechtelijke aanpak van mensenhandel blijkt dat slechts 7% van de meldingen van arbeidsuitbuiting van de Nederlandse Arbeidsinspectie zelf komt. De meeste meldingen komen van de politie, burgers en ngo’s.
Slachtofferbescherming in gedrang
De Nederlandse Arbeidsinspectie maakt bij meldingen onderscheid tussen ernstige benadeling en arbeidsuitbuiting. Waar arbeidsuitbuiting valt onder het strafrecht, wordt ernstige benadeling doorgaans in het bestuursrecht opgepakt. De criteria voor dit onderscheid overlappen, waardoor mogelijke zaken van arbeidsuitbuiting als ernstige benadeling worden opgepakt. Slachtoffers van uitbuiting krijgen door deze handelswijze niet de bescherming en voorzieningen die zij als mogelijk slachtoffer van arbeidsuitbuiting moeten krijgen.
Grillig beeld strafrechtelijke aanpak
Een positieve ontwikkeling is de stijging van mensenhandelzaken die bij het Openbaar Ministerie worden ingeschreven. Hierbij is het streefcijfer uit de veiligheidsagenda in 2021 voor het eerst gehaald. Uit de Dadermonitor blijkt echter ook dat het aantal gestarte opsporingsonderzoeken en het aantal geïdentificeerde verdachten in 2021 daalden.