Bedrijven in de Nederlandse chemische industrie overtreden regelmatig de veiligheidsregels. Dat blijkt uit langlopend onderzoek van wetenschappers van de afdeling Criminologie van de Universiteit Leiden, in samenwerking met de Afdeling Criminologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. In de periode 2006-2017 overtraden de ongeveer 400 Brzo-bedrijven in totaal 7362 keer de regels.
In Nederland voeren ongeveer 400 bedrijven risicovolle activiteiten uit met gevaarlijke stoffen. Zij moeten voldoen aan veiligheidsmaatregelen die zijn vastgelegd in het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (Brzo) om hun medewerkers, omwonenden en het milieu zo veel mogelijk te beschermen. Onderzoekers van de Universiteit Leiden en de Vrije Universiteit Amsterdam bekeken de gegevens van alle 3650 inspecties die de afgelopen tien jaar zijn uitgevoerd bij deze Brzo-bedrijven. Daarbij werden in totaal 7362 overtredingen vastgesteld: gemiddeld 15 overtredingen per bedrijf in tien jaar tijd.
Een kleine groep ondernemingen maakt zich veelvuldig schuldig aan het overtreden van de regels: bij krap 7% van de onderzochte bedrijven werden meer dan 40 overtredingen geconstateerd in de afgelopen 10 jaar. Deze notoire regelovertreders waren gezamenlijk verantwoordelijk voor bijna een kwart (24,5%) van alle overtredingen.
De onderzoekers constateerden verder dat bedrijven die vaker de regels overtraden, ook meer verschillende regels per keer schonden. Dit suggereert dat de onderliggende oorzaken voor de overtredingen gelegen zijn in het bedrijf, en niet in een specifiek onderdeel van de regelgeving.
De mate, de ernst, het type en de diversiteit van overtredingen bleken overigens geen voorspellende waarde te hebben voor het plaatsvinden van een (ernstig) ongeval bij het bedrijf. Dit is opvallend, omdat verwacht mag worden dat het overtreden van veiligheidsmaatregelen juist een
risico geeft op ongevallen. De onderzoekers zijn inmiddels een vervolgonderzoek hiernaar gestart.
Nederland is de laatste jaren opgeschrikt door een aantal ernstige incidenten in de chemische industrie, onder andere bij Esso, Shell, Odfjell en Chemie-Pack. Regelovertreding in de chemische industrie kan een direct en ernstig gevaar opleveren voor mens en milieu. Een beter inzicht in welke bedrijven wanneer de regels overtreden is daarom cruciaal. Een uitgebreid verslag van het onderzoek is verschenen als rapport in opdracht van het Programma Handhaving en Gedrag.