Nederland heeft een solide, integere en concurrerende bankensector nodig die dienstbaar is aan de Nederlandse economie en waar de klant centraal staat. Dat is de kern van de visie op de Nederlandse bankensector waarmee de ministerraad 23 augustus op voorstel van minister Dijsselbloem heeft ingestemd. In de visie reageert het kabinet op aanbevelingen van de Commissie Wijffels en doet het een reeks beleidsvoorstellen.
In de visie wordt duidelijk hoe het kabinet aan de slag gaat met de bankensector. De kern van het kabinetsbeleid bestaat uit strengere kapitaaleisen, versterkt en uitgebreid toezicht, meer concurrentie, het bevorderen van integer handelen en de klant centraal stellen. De belangrijkste maatregelen uit de visie volgen hier onder.
Solide bankensector
Hogere kapitaaleisen moeten de risico's voor de financiële stabiliteit beperken. Nederland legt daarnaast extra buffers op voor systeemrelevante banken. Er moet een betere verhouding tussen het eigen vermogen en de totale activiteiten van banken worden gerealiseerd. Het kabinet streeft daarom naar een hogere 'leverage ratio' van minimaal 4% voor systeemrelevante instellingen.
Het opschonen van bankbalansen heeft prioriteit. Daarom moet er zo snel mogelijk een diepgaande analyse van de Europese bankbalansen plaatsvinden, waar nodig gevolgd door verplichte herkapitalisatie
Effectief toezicht
Toezichthouders moeten sneller kunnen ingrijpen als banken in de problemen komen. Banken moeten zich daarom zo organiseren dat zij in geval van nood kunnen worden gesplitst. De Nederlandsche Bank en de banken stellen voor het einde van het jaar herstel- en afwikkelplannen ('living wills') op. Hierdoor moet het betalingsverkeer, veilig sparen en de kredietverlening kunnen worden gegarandeerd.
Bij een eventueel faillissement van een financiële instelling mag de rekening niet bij de belastingbetaler worden neergelegd. Het 'bail-in-principe', waarbij aandeelhouders en crediteuren als eerste worden aangeslagen, wordt leidend.
Voorts wordt een snelle invoering van de Europese bankenunie nagestreefd. Deze moet in ieder geval bestaan uit Europees bankentoezicht, een Europees resolutiemechanisme, geharmoniseerde regels en als sluitstuk een Europees depositogarantiestelsel.
Open en divers
De concurrentie in de Nederlandse bankensector moet snel groter worden. Concurrentie prikkelt banken om te innoveren, efficiënt te opereren en in te spelen op de behoeften van klanten. Daarom onderzoekt het kabinet de mogelijkheden om toetredingsbarrières voor nieuwe aanbieders weg te nemen.
De komst van de bankenunie kan op termijn bijdragen aan grensoverschrijdende concurrentie tussen banken. Daarnaast ondersteunt het kabinet alternatieve financieringsvormen, zoals kredietunies, crowdfunding en MKB-obligaties.
Integriteit
De reikwijdte van de bankierseed wordt uitgebreid. Ook medewerkers met klantcontact en medewerkers die het risicoprofiel van de financiële onderneming wezenlijk kunnen beïnvloeden, zoals effectenhandelaren, moeten in het vervolg de eed of belofte afleggen.
Tuchtrecht zal door de financiële sector moeten worden geïntroduceerd en ontwikkeld. Dit bevordert de ethiek en de ontwikkeling van de professionele standaarden.
De geschiktheids- en betrouwbaarheidstoetsing door de toezichthouders wordt uitgebreid. De screening gaat ook gelden voor medewerkers die verantwoordelijk zijn voor transacties met grote financiële risico's.
Het beloningsbeleid moet verder worden versoberd. Om risicovol gedrag verder uit te bannen worden in een nieuwe wet bestaande maatregelen geharmoniseerd en aangescherpt. Daarnaast worden nieuwe maatregelen geïntroduceerd, waaronder een bonusplafond van 20%.
Klant centraal
Tot slot moeten financiële producten begrijpelijk zijn. De consument moet een goede, objectieve afweging kunnen maken bij de aanschaf van een financieel product.
Het kabinet gaat onderzoeken of de introductie van standaardproducten, waartoe de Commissie Wijffels adviseert, kan bijdragen aan een sterkere positie van de consument.
De 'Loan-To-Value' (LTV)-ratio' bij het verstrekken van hypotheken wordt op basis van het regeerakkoord tot 2018 stapsgewijs verlaagd naar 100%. Een verdere stapsgewijze daling van de LTV-ratio is vanwege consumentenbescherming en gezondere bankbalansen op termijn, na 2018, wenselijk. Bij robuust herstel van de woningmarkt zullen hierover nadere voorstellen worden gedaan. Een lagere 'LTV'-ratio bevordert ook de toetreding van buitenlandse hypotheekverstrekkers.