Gemeentelijke handhavers (boa’s) worden de laatste jaren voor steeds meer taken ingezet, variërend van openbare orde tot de aanpak van ondermijning. Dit gaat samen met een debat over geweldsmiddelen voor boa’s. Geweldsmiddelen kunnen alleen worden toegekend wanneer dit noodzakelijk is voor de taakuitvoering. Gelet op de vergaande consequenties van de geweldsbevoegdheid adviseert de Wetenschappelijke Adviesraad Politie (WARP) in een op 1 oktober 2024 gepubliceerd advies vast te houden aan een strikte interpretatie van het noodzaakcriterium.
De vraag naar geweldsmiddelen voor gemeentelijke handhavers wordt voornamelijk ingegeven door de behoefte om zich te kunnen verweren in onveilige situaties; er is behoefte aan middelen ter verdediging. De ontwikkeling van geweldsdelicten in algemene zin en specifieke informatie over geweld tegen gemeentelijke handhavers zijn onvoldoende grond voor de toekenning van meer geweldsmiddelen. De WARP onderkent dat handhavers onveiligheid ervaren en hecht daarenboven veel belang aan een veilige taakuitvoering. De raad adviseert daarom om een onderscheid te maken tussen geweldsmiddelen en beschermingsmiddelen. Gemeentelijke handhavers kunnen dan worden uitgerust met beschermingsmiddelen. De brede handhaving van de (rechts)orde ‘desnoods met geweld’ - en de inzet van geweldsmiddelen - blijft de verantwoordelijkheid van de politie. In het huidige systeem hebben beschermingsmiddelen geen aparte status waardoor er ongewenste druk ontstaat op het principiële noodzaakcriterium dat ten grondslag ligt aan de toekenning van geweldsmiddelen. Dat leidt tot onduidelijkheid in het debat over het geweldsmonopolie. Daarom adviseert de WARP een passend stelsel voor de toekenning van en toezicht op beschermingsmiddelen in te richten. Waar het gaat om andere partijen die wel zijn uitgerust met geweldsmiddelen noodzakelijk voor een afgebakende specifieke taak - zoals de Bijzondere Opsporingsdiensten en de Douane - bepleit de raad gelijkvormigheid en duidelijkheid waar het gaat om de toekenning van geweldsmiddelen en het bijbehorende toezicht. Daarenboven adviseert de raad de politie te komen tot een principieel standpunt over hoe zij zich in de toekomst wil verhouden tot gemeentelijke handhaving.
Geweldsmonopolie onder vuur - Naar een houdbaar perspectief op geweldsmiddelen