De commissie ziet de complexiteit van het arbeidsongeschiktheidsstelsel als meest urgente probleem. De verfijnde systematiek van beoordelen, berekenen en verrekenen en de samenloop van op zich al ingewikkelde regelingen is een doolhof zonder richtingaanwijzers geworden. De huidige regelingen zijn moeilijk te begrijpen, mensen zijn bang voor de gevolgen van werkhervatting op hun inkomen of herbeoordeling op hun rechten. Mensen hebben soms een dagtaak aan het regelen van zorg, werk en inkomen. Ook voor werkgevers, betrokken instanties en hun professionals is de complexiteit een knelpunt. De commissie bespreekt in het rapport drie varianten voor een toekomstig stelsel:

Voorstel verbeteren huidig stelsel

In deze variant ligt de nadruk op het vereenvoudigen van het huidige stelsel en het verminderen van het aantal knelpunten en ‘hardheden’. De belangrijkste aanpassingen zijn:

• De WIA gaat naar één uitkeringsregime in plaats van de huidige IVA en WGA met alle sub-regelingen.
• De regeling voor duurzame arbeidsongeschiktheid (IVA) vervalt.
• De WIA blijft een inkomensverzekering: het procentuele verlies aan verdiencapaciteit staat centraal.
• Het verlagen van de arbeidsongeschiktheidsdrempel voor de WIA van 35% naar 25% verlies aan verdiencapaciteit.
• Om het verlies aan verdiencapaciteit te berekenen krijgen arbeidsdeskundigen iets meer ruimte om geschikte functies te zoeken die beter aansluiten bij de situatie van de arbeidsbeperkte.
• Het maximeren van het oude loon bij de berekening van het arbeidsongeschiktheidspercentage voor ‘veelverdieners’. De kans op volledige arbeidsongeschiktheid wordt voor deze groep kleiner.
• Richt voor zelfstandigen een eenvoudige publieke verzekering in met een wachttijd van twee jaar. Deze regeling biedt de meest kwetsbare zelfstandigen inkomensbescherming op maximaal het niveau van het sociaal minimum.
• Maak de re-integratiedienstverlening toegankelijker voor iedereen die dat nodig heeft. Mensen in de Ziektewet worden intensiever naar werk begeleid. Als het vinden van een baan lastig is, bemiddelt UWV actief naar werk of regelt UWV arbeidsontwikkelings of -revalidatieplaatsen bij sociaal ondernemers, lokale SW-bedrijven of bij andere gemotiveerde werkgevers.

Variant: Werk staat voorop

In de variant Werk staat voorop ligt de nadruk op wat mensen wél kunnen, in plaats van wat ze níet kunnen. Er wordt eerst gekeken naar de mogelijkheden van re-integratie. Tijdens deze periode van 3 tot 5 jaar ontvangt iemand een re-integratieuitkering. Zo wordt voorkomen dat iemand snel het label ‘arbeidsongeschikt’ krijgt. Daarna volgt de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling. Mensen waarvan re-integratie niet haalbaar blijkt komen dan in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheidseinduitkering (AO-einduitkering).

Variant: Basis voor werkenden

In de variant Basis voor werkenden is er één gelijke regeling voor alle werkenden. Zowel werknemers als zelfstandigen komen hierdoor in dezelfde regeling terecht. Alle werkenden worden in deze variant op dezelfde manier beoordeeld, ondersteund en begeleid naar eventuele re-integratie. Eén regeling beoogt het stelsel geschikter te maken voor mensen die afwisselend of tegelijkertijd werken in loondienst en werken als zelfstandige. Voor werkenden is er een verplichte aanvullende verzekering, waardoor hun inkomensbescherming weinig verandert ten opzichte van de variant Huidig stelsel beter.

Toekomst van het Arbeidsongeschiktheidsstelsel

Bron: www.rijksoverheid.nl