Uit cijfers van het Kenniscentrum van de Raad voor Rechtsbijstand blijkt dat het aantal sociaal advocaten de afgelopen jaren sterk is afgenomen. In bepaalde regio’s zijn zelfs nauwelijks meer sociaal advocaten te vinden. Tussen 2019 en 2023 halveerde het aantal sociaal advocaten voor toeslagen-en uitkeringszaken. De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) schrijft in een bericht van 11 november 2024 dat hierdoor de toegang tot het recht voor mensen die afhankelijk zijn van gefinancierde rechtsbijstand in gevaar is.
Naast de daling in toeslagen-en uitkeringszaken is er ook een forse daling zichtbaar in het huurrecht (-67 procent), arbeidsrecht (-55 procent) en personen- en familierecht (-26 procent). Het gaat hierbij om advocaten die minstens tien zaken per jaar doen. NOvA schrijft dat de sociale advocatuur al jaren onder druk staat, maar waar in verschillende onderzoeken nog werd gesproken van een dreigend tekort, is de situatie nu op veel plekken in Nederland acuut. Het perspectief op de korte en langere termijn is niet gunstig; het aantal uitschrijvingen van sociaal advocaten is al jaren groter dan het aantal inschrijvingen, er is een forse vergrijzing onder sociaal advocaten en er zijn steeds minder jonge sociaal advocaten.
Oproep aan kabinet
Om de toekomstige toegang tot het recht te waarborgen, roept de NOvA het kabinet op om met spoed perspectief te bieden aan sociaal advocaten, zowel op de korte als lange termijn. De eerste stap hierin is geld reserveren voor het uitvoeren van de te verwachten aanbevelingen van de Commissie Van der Meer II. Het advies van de commissie, dat eind dit jaar wordt verwacht, gaat over de vraag of de vergoedingen in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand nog aansluiten bij de gemiddelde tijdsbesteding van rechtsbijstandverleners. De NOvA pleit ervoor dat het kabinet niet opnieuw het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand herziet, maar werkt aan het versterken van het bestaande stelsel.
Toegang tot het recht in gevaar – Verkennend onderzoek naar tekorten rechtshulp
Bronnen: www.advocatenorde.nl