Jaarlijks keren ongeveer 23.000 volwassen na een periode in detentie terug in de Nederlandse maatschappij. Juist in de periode kort na detentie is de recidive hoog. Bijna 50% van ex-gedetineerde personen pleegt binnen twee jaar na vrijlating een misdrijf dat opnieuw leidt tot contact met justitie. Uit de op 12 september 2024 gepubliceerde 7e monitor nazorg ex- gedetineerde personen van het WODC blijkt dat de stabiliteit van werk en onderdak belangrijk zijn voor recidive.
Resultaten 7e monitor nazorg ex-gedetineerden:
- Zowel voor als na detentie veel problemen op de basisvoorwaarden werk, inkomen en onderdak
Ongeveer 80% van de nazorgkandidaten heeft geen dagbesteding (in de vorm van werk of een opleiding), 30% heeft geen inkomen en 30% heeft geen onderdak, zowel voor als na detentie. Voor een groep nazorgkandidaten ontstaan er problemen op de basisvoorwaarden na detentie. Van de nazorgkandidaten die voor detentie werk had, heeft 36% na detentie geen werk meer. - Vooral stabiliteit in werk en onderdak hangen samen met recidive
Nazorgkandidaten die werken hebben een lagere recidive, vooral als zij meer uren werken en langere tijd dezelfde baan behouden. Nazorgkandidaten met onderdak hebben een lagere recidive, vooral als zij terugkeren naar hun adres van voor detentie en als zij samenwonen met een partner, ouders of anderen. Dakloosheid en het wonen in een instelling hangt juist samen met een hogere recidive. In lijn met de sociale controletheorie lijken stabiele (terugkeren naar een adres, een baan langere tijd behouden) en intensieve (samenwonen, meer uren werken) sociale relaties mensen dus te weerhouden van crimineel gedrag. - Veel nazorgkandidaten hebben problematische schulden
Zowel voor als na detentie heeft ongeveer 60% van de nazorgkandidaten (geregistreerde) problematische schulden. Hierbij zijn kredietschulden en informele schulden niet meegenomen, waardoor het werkelijke aandeel met schulden mogelijk nog hoger ligt. - Problematische schulden hangen samen met recidive
Nazorgkandidaten met problematische schulden hebben een hogere recidive, ook wanneer rekening is gehouden met achtergrondkenmerken en eventuele problemen op de andere basisvoorwaarden werk, inkomen en onderdak. - Detentieduur heeft niet of nauwelijks effect op de situatie op de basisvoorwaarden
Wanneer rekening wordt gehouden met verschillen in achtergrondkenmerken en de situatie voor detentie bestaan er niet of nauwelijks verschillen tussen groepen ex-gedetineerde personen met een verschillende detentieduur in de situatie op de basisvoorwaarden. Ook de kenmerken en stabiliteit van werk en onderdak verschillen nauwelijks. Detentieduur heeft dus niet of nauwelijks effect op of nazorgkandidaten werk, inkomen, onderdak en schulden hebben na detentie. Hoewel we geen aanwijzingen vinden dat juist korte detenties leiden tot detentieschade omdat er geen tijd is voor re-integratie-activiteiten, terwijl mensen wel hun werk of woning kwijtraken, zien we wel dat detenties van minder dan 10 dagen net zo veel (of weinig) effect hebben op de situatie op de basisvoorwaarden als detenties van één tot twee jaar.
Het WODC monitort sinds 2010 het re-integratiebeleid en laat telkens hetzelfde beeld zien: een aanzienlijk groep nazorgkandidaten heeft problemen op de basisvoorwaarden, wat samenhangt met recidive. Om nieuwe inzichten te krijgen is het van cruciaal belang om niet alleen te kijken of basisvoorwaarden op orde zijn, maar naar wat er nodig is om problemen op te lossen en vooral wat er nodig is om te voorkomen dat problemen op de basisvoorwaarden ontstaan of verergeren tijdens detentie en onder welke omstandigheden re-integratiebeleid bijdraagt aan een veiliger samenleving.
7e Monitor nazorg ex-gedetineerde personen; problemen op de basisvoorwaarden en de relatie met detentieduur en recidive
Bron: www.wodc.nl