Een Europees leger en de Grondwet
Nu de wereld uiteenvalt in multipolaire blokken en de VS zich in een politieke crisis bevinden, rijst de vraag of de bescheiden militaire ambities en bevoegdheden van de EU nog houdbaar zijn. Sommigen zoeken het antwoord in een supranationale defensiebevoegdheid voor de EU. Dit artikel gaat over de grondwettelijke voorwaarden die gelden voor het hypothetische verdrag waarmee de EU-lidstaten de huidige multilaterale defensiesamenwerking zouden transformeren tot een supranationale militaire samenwerking.
75 jaar NAVO-verdrag: klaar voor nieuwe uitdagingen?
Dit artikel behandelt enkele aspecten van het NAVO-verdrag die van belang kunnen zijn wanneer Donald Trump opnieuw president van de VS zou worden. Het verdrag bevat belangrijke bepalingen voor het antwoord op de vraag of hij dan de VS uit de NAVO zou kunnen terugtrekken. Ook bepaalt het de reikwijdte van de verplichting om een andere lidstaat te hulp te komen wanneer die wordt aangevallen. En ten slotte vloeit uit het verdrag voort in hoeverre de NAVO en NAVO-commandanten kunnen beschikken over troepen van de VS. In de tekst van het verdrag blijkt er weinig aan in de weg te staan als een staat het Bondgenootschap wil verlaten of weigert een ander lid te hulp te komen.
‘Binnen een redelijke termijn…’: voor wie?
Bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging heeft eenieder recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld, zo luidt artikel 6 lid 1 EVRM. Bij overschrijding van de redelijke termijn past de rechter terecht strafvermindering toe indien hij de vervolging gegrond acht. Maar houdt de rechter ook rekening met de belangen van de benadeelden of nabestaanden voor wie berechting van een verdachte binnen een redelijke termijn ook van groot belang kan zijn? Zolang er immers geen einduitspraak is, blijft in het geval van doodslag of moord voor de direct nabestaanden de schrijnende pijn voelbaar en staat het de rouwverwerking, zo zulks al mogelijk is, ernstig in de weg.
De burgemeester als compliance officer?
In het Wetsvoorstel transparantie en tegengaan ondermijning door maatschappelijke organisaties (Wtmo) krijgt de burgemeester de bevoegdheid om, als daar vanwege de openbare orde aanleiding toe is, bij maatschappelijke organisaties navraag te doen naar de herkomst, het doel en de omvang van donaties, evenals een aantal daaraan gerelateerde bevoegdheden. Het wetsvoorstel beoogt activiteiten tegen te gaan die erop gericht zijn de Nederlandse democratische rechtsstaat of het openbaar gezag te ondermijnen, of dreigen te ondermijnen. De voorgestelde bevoegdheden zouden nieuwe loten zijn aan de stam van de over de afgelopen jaren flink uitgebreide openbare-orde-bevoegdheden van de burgemeester. Op basis van het in december 2023 door de regering in gebruik genomen ‘Afwegingskader nieuwe burgemeestersbevoegdheden’ is echter ten minste een drietal stevige bedenkingen te plaatsen bij deze bevoegdheden, die slecht lijken te passen bij de rol en functie van de Nederlandse burgemeester. Bovendien is ook het gehanteerde afwegingskader zelf voor flinke verbetering vatbaar.
Eerder verschenen
NJB 27 (2024)
11 september 2024
NJB 26 (2024)
4 september 2024
NJB 25 (2024)
10 juli 2024
NJB 24 (2024)
3 juli 2024
NJB 23 (2024)
26 juni 2024