Zij hebben de NAVO verstevigd en vermoedelijk uitgebreid; ook Finland wil nu lid worden. Zij hebben de Europese defensie-integratie versneld en de EU soft power uitgebreid met hard power: de EU levert nu wapens aan Oekraïne ten laste van het vorig jaar mede wegens de Russische inmenging in Donetsk en Luhansk opgerichte Europese vredesfonds (EVF). Zij hebben de Duitse defensie-uitgaven met € 100 miljard verhoogd en structureel op de NAVO-norm van 2% van het bruto binnenlands product (bbp) weten te brengen. Zij hebben Oekraïne al bijna EU-lid gemaakt en Georgië en Moldavië hebben nu ook EU-lidmaatschap aangevraagd. Zij hebben bijna elk land buiten China, India en een deel van Afrika verenigd tegen Putin’s imaginaire rijk, dat overigens een bbp heeft nauwelijks groter dan het Benelux-bbp. Putin heeft binnenlands gemor opgeroepen door de economische gevolgen van zijn oorlog (banken en winkels dicht; het IMF voorziet nog dit jaar een diepe recessie) en hij versterkt de binnenlandse politieke weerstand tegen zijn tsarisme, die het door hem zo gevreesde Maidan-scenario eerder dichterbij brengt dan verder weg, en die zal toenemen naarmate er meer Russische zonen en broers sneuvelen in Oekraïne. Door het vermoorden van Oekraïense burgers zaait hij voor generaties lang wantrouwen, zo niet haat tegen Rusland en zal hij als oorlogsmisdadiger de geschiedenis ingaan. Hij heeft de Russische federatie en Wit-Rusland uit het Swift-betalingssysteem en uit de OECD-organen doen verwijderen en de Russische federatie uit het Comité van Ministers en de Parlementaire Assemblée van de Raad van Europa (RvE). Zijn hele doema en al zijn politieke en zakenpartners staan op alle sanctielijsten. Hij heeft de koers van de roebel al bijna gehalveerd en hij fnuikt zijn toch al eenzijdige economie (olie en gas) waar het hem, zijn entourage en helaas ook het Russische volk het meeste pijn zal doen: weliswaar financiert zijn oorlog helaas nu nog deels zichzelf door de escalerende gasprijs en de EU-afhankelijkheid van Russisch gas, maar doordat de G7 en de EU geen zaken meer willen doen met zijn regime (i) is Rusland zijn most favoured nation status kwijt, met hoge invoertarieven en invoerverboden tot gevolg, (ii) zal het Russische bbp, waarvan Putin en zijn entourage jaarlijks naar schatting een derde achterover drukken en dat de bezetting van Oekraïne moet financieren, met minstens 12 à 15% krimpen, hetgeen 145 miljoen Russen ontevredener zal maken; (iii) zal de EU nu veel sneller haar energietransitie maken en mogelijk al binnen een jaar haar afhankelijkheid van Russische fossiele energie met 80% reduceren en vóór 2027 tot nul afbouwen (EU-gasimport is nu nog voor 45% Russisch en ruwe-olie-import voor 27%), waardoor (iv) Rusland’s economische en politieke invloed afneemt in plaats van toeneemt, terwijl (v) die stijgende olie- en gasprijzen EU-overheidsbudget genereren door de zeer hoge belastingen op fossiele energie (die nu worden gematigd om EU-burgers te ontzien) en door een windfall profits tax op de crisiswinsten van energieleveranciers die zonder olie en gas energie opwekken.¹ Een coronawinstbelasting is er nooit gekomen, maar een oorlogswinstbelasting lijkt er nu wel te komen.

Dat de Russische federatie uit het comité van ministers en de parlementaire assemblée van de RvE is gezet, betekent overigens niet dat zij geen lid meer is: het gaat om een ‘schorsing’ van het recht om vertegenwoordigd te zijn in die organen. Rusland blijft ook partij bij de verdragen van de RvE, zoals het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De rechter die namens Rusland in het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) zit, blijft dus gewoon zitten, en de vele klachten tegen Rusland wegens schending van het EVRM worden gewoon onderzocht en beslist door het EHRM, waaronder ook de Nederlandse Statenklacht en de twee individuele nabestaanden-klachten wegens het neerhalen van vlucht MH17 met 298 doden tot gevolg, en de twee Statenklachten van Oekraïne tegen Rusland wegens diens inmenging in Lugansk en Donetsk. Aan te nemen valt dat er nog een Statenklacht van Oekraïne tegen Rusland zal volgen, al heeft Oekraïne momenteel dringender zorgen en is duidelijk dat het recht volstrekt buitenspel staat. Hoe moet die Russische EHRM-rechter zich trouwens voelen? Wat zeg je in de kantine tegen je Oekraïense collega als jouw land het hare bombardeert? “Как дела (Hoe gaat het met je)?” Kun je je nog concentreren op een klacht over een burka-verbod in Frankrijk of een onteigeningsvergoeding in Montenegro als de lidstaat die jij vertegenwoordigt tegelijkertijd in een andere lidstaat clusterbommen op burgerdoelen gooit en een raket op de kraamafdeling van een kinderziekenhuis, en dreigt met een kernoorlog?

Rusland had economisch machtig en politiek en cultureel invloedrijk kunnen zijn; een gerespecteerd lid van de internationale gemeenschap. Door corruptie, machtsmisbruik, cliëntelisme en (dus) wantrouwen en cynisme behoort het echter economisch tot de verre achterblijvers en scoort het structureel zeer laag in het jaarlijkse world happiness report (2021: plaats 76; Nederland zit in de top 5; de VS staan op 19); door de palingenetische wanen van zijn machthebber en de Stalinistisch-Beriaanse cultuur in het Kremlin is het nu internationaal een paria. In de algemene vergadering van de VN steunden 141 landen zijn veroordeling als agressor (5 stemmen tegen: Rusland, Wit-Rusland, Eritrea, Noord-Korea en Syrië). Zorgelijk is wel dat China, India en 26 Afrikaanse Staten zich onthielden.

Dit Vooraf verschijnt in NJB 2022/617, afl. 10. 

Afbeelding: pixabay

Noten:

1. Zie de Mededeling van de Commissie ‘REPowerEU’, 8 maart 2022, COM(2022) 108 final.