Traditioneel wordt milieu­schade aangepakt door middel van reguleringen, administratieve- en strafsancties. Deze instrumenten bleken echter onvoldoende voor het herstel van en het voorkomen van schade aan natuurlijke hulpbronnen. Als gevolg hiervan zijn er steeds meer bepalingen voor milieu-aansprakelijkheid ingevoerd om vervuiling, veroorzaakt door gebeurtenissen zoals olielekkages en giftige lozingen, aan te pakken. Een eerste vernieuwing was het verlenen van rechtsbevoegdheid aan overheidsinstanties om vorderingen tot vergoeding van schade aan publieke natuurlijke rijkdommen in te dienen. Een andere belangrijke verbetering op het gebied van milieu-aansprakelijkheid was de uitbreiding van het begrip compensabele milieuschade om waarden van niet-gebruik of passief gebruik op te nemen in het uiteindelijke compensatiebedrag. Dit ging gepaard met een parallelle ontwikkeling van de milieu-economische wetenschap, die niet alleen ex-ante kosten-batenanalyses voor beleid en projecten heeft geïnformeerd, maar ook de ex-post- waardering van milieurampen. Een significante uitdaging in dit veld sinds de jaren 1970 is de beoordeling van waarden voor niet-gebruik of passief gebruik waarbij traditionele waarderingsmethoden gebaseerd op waarneembaar gedrag niet toepasbaar zijn. Nieuwe technieken om schade te waarderen die verder gaan dan marktgebaseerde verliezen zijn voorgesteld en geleidelijk verfijnd. Economen hebben gedurende de afgelopen twee decennia gedebatteerd over de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van deze technieken. Tegelijkertijd hebben ecologen hun eigen waarderingsmethoden ontwikkeld. Een opkomende tendens in het recht is echter de op herstel gebaseerde compensatie van milieu­schade, die het controversiële en meer tijdrovende gebruik van technieken die ontworpen zijn voor niet-gebruikswaarden (bijvoorbeeld aangegeven voorkeur) lijkt te vermijden. Desalniettemin is de uitwisseling van informatie tussen al deze onderling verbonden kennisdomeinen niet zo vloeiend en snel als het zou kunnen zijn. Daarom wordt er in dit onderzoek van Francesca Leucci naar gestreefd een overzicht te bieden van de bestaande discrepantie tussen aansprakelijkheidswetgeving en economische wetenschap. De specifieke onderzoeksvraag is of remedies voor milieuschade op internationaal, regionaal en nationaal niveau vervuilers voorzien van optimale zorgprikkels om de milieukosten van incidenten te minimaliseren en tegelijkertijd kosteneffectief herstel te garanderen. Hoewel beperkt, is het resulterende beeld heel divers en bevat het zowel positieve als negatieve aspecten. Hoewel er op sommige niveaus van de wetgeving en in sommige landen best practices naar voren zijn gekomen, blijven er vele uitdagingen bestaan. Deze zijn voornamelijk gerelateerd aan de notie van compensabele milieuschade, de rol van de economische waardering in het recht en de rechtspraktijk, de verschillende niveaus en takken van het recht die verweven zijn in een enkele vervuilende gebeurtenis en de private belangen van alle partijen die betrokken zijn bij de beoordeling van milieuschade. Ondanks de complexiteit van de voornoemde kwesties, stelt dit onderzoek een nieuwe theorie van remedies voor milieuschade voor die tot doel heeft een slimme oplossing te bieden om efficiëntere afschrikking en adequaat herstel te bereiken. 

Promotoren: prof. mr. dr. Michael G. Faure en prof. dr. Luigi A. Franzoni.

Francesca Leucci
Een rechtseconomische analyse van milieuschadebeoordelingen

De dissertatie is beschikbaar gesteld via de repository van de EUR.

Cover: Jan Fabre, ‘The Man Who Measures the Clouds’ (1998), Bronze, Photograph: Philippe De Jaeger. A metaphor for the artist, who tries to capture the impossible in his work.