‘Wat ooit begon als kleine boerderijwinkel met groenten, fruit en eieren, is uitgegroeid tot een sfeervolle ijsboerderij waar High Tea een hoofdrol speelt’, zo valt te lezen op de website van de ‘ijsboerderij’ in het Zuid-Limburgse kerkdorp Wijlre.
De horecagelegenheid in het voormalige pluimveebedrijf is een groot succes. Maar niet tot genoegen van iedereen. Omwonenden ervaren overlast. Het geluid van de klanten op het terras draagt tot in hun tuinen en klanten parkeren hun auto buiten het terrein aan de Klapstraat. Eén omwonende zou vanwege de overlast zelfs zijn verhuisd. De gemeente Gulpen-Wittem zit met de kwestie in de maag. Een grootschalige ijssalon is op de onderhavige locatie namelijk niet toegestaan, de locatie heeft onder het bestemmingsplan Kern Wijlre een agrarische bestemming. Bovendien hebben bouwactiviteiten illegaal plaatsgevonden, ontbreken de vereiste exploitatie- en drank- en horecawetvergunningen en is de verkeerssituatie onveilig. Besloten wordt handhavend op te treden tegen de illegale bouwactiviteiten en het ontbreken van de vergunningen. De gemeente heeft immers een ‘beginselplicht tot handhaving’. De exploitant moet nu alle vergunningen op orde krijgen en dient daartoe aanvragen in. En met succes: de vergunningen worden verleend. Het illegale bouwen wordt gelegaliseerd door middel van een omgevingsvergunning. De gemeente voert overleg met de omwonenden over de verkeerssituatie. Voor een deel van de Klapstraat wordt een parkeerverbod ingesteld. Raad en college hebben het druk met de kwestie: er worden vele vragen gesteld, een motie over controle op ‘wild parkeren’ wordt verworpen.
Maar met de verleende vergunningen is het strijdig gebruik nog niet van de baan. Om dit op te heffen, is het college bereid medewerking te verlenen aan een postzegelbestemmingsplan waarin aan de locatie de bestemming horeca wordt toegekend. Eind 2015 wordt het bestemmingsplan door de gemeenteraad vastgesteld. Een aantal omwonenden laat het niet hierbij. Zij hebben op het ontwerp van het plan zienswijzen ingediend en stappen nu naar de Raad van State.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State laat niets heel van het bestemmingsplan. In de uitspraak van 12 oktober 2016 stelt de Afdeling voorop – de bekende overweging – dat de raad bij de vaststelling van een bestemmingsplan beleidsvrijheid heeft om bestemmingen aan te wijzen en regels te geven die de raad uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening nodig acht. ‘De Afdeling toetst deze beslissing terughoudend.’ Vervolgens stelt de Afdeling vast dat de intergemeentelijke structuurvisie van Gulpen-Wittem, Vaals en Valkenburg aan de Geul niet verbiedt om een horecagelegenheid in een woonomgeving te vestigen, maar wel een voorkeur heeft om horeca zoveel mogelijk in de centrale delen van de kernen en de aanloopstraten naar deze gebieden te realiseren. Het vestigen van horeca daarbuiten moet op grond van dit beleid goed worden gemotiveerd. En dat heeft de raad niet gedaan, aldus de Afdeling. Het standpunt van de raad dat het hier gaat om een voormalige boerderij (ijsboerderij!) die beter past op deze locatie dan midden in het dorp en dat de beleving van het buitengebied een rol speelt, volgt de Afdeling niet. Verder is de Afdeling van oordeel dat in het akoestisch onderzoek is uitgegaan van onjuiste uitgangspunten en dat de raad zich daarop niet heeft kunnen baseren. Tot slot is de Afdeling van oordeel dat de raad er ten onrechte vanuit is gegaan dat het bestemmingsplan in voldoende parkeerplaatsen voorziet; volgens de Afdeling komt het terrein van de ijsboerderij 16 parkeerplaatsen tekort.
Vraag is hoe het nu verder moet met de verkoop van de taarten, gebakjes, ijscoupes en brownies. De omwonenden houden vast aan handhaving en mogelijk moet de ijsboerderij definitief sluiten, zo bericht 1Limburg. Tenzij het bestemmingsplan op korte termijn wordt gerepareerd. Mogelijk blijft het dan bij een tijdelijke sluiting of, als volgehouden kan worden dat sprake is van ‘concreet zicht op legalisatie’, blijft sluiting voorlopig of helemaal achterwege. Hoe dan ook, de ijsboerderij blijft partijen verdelen en het laatste woord is hierover nog niet gezegd.
Afbeelding: Johnathan Nightingale
