De dissertatie van Saide Esra Akdogan biedt een diepgaande vergelijking en woord-voor-woord analyse van de hoofdstukken over Handel en Duurzame Ontwikkeling (TSD) in de Vrijhandelsakkoorden (FTA’s) van de EU. De focus ligt op de inhoud en afdwingbaarheid van deze hoofdstukken, geanalyseerd via het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht (VCLT). Het proefschrift vult het hiaat in de doctrine die primair gericht was op procedurele tekortkomingen van het TSD-systeem. Na een introductie van de evolutie van de relatie tussen handel en niet-handelsgerelateerde waarden zoals milieubescherming en arbeidsnormen en een beschrijving hoe deze waarden zijn geïntegreerd in het EU-handelsbeleid en benadrukt Akdogan de noodzaak van een beter begrip en versterking van de TSD-hoofdstukken. Het proefschrift biedt een analytisch kader voor het beoordelen van de duidelijkheid, bindendheid en afdwingbaarheid van de TSD-bepalingen.
Het theoretische kader is gebaseerd op de VCLT-regels voor de interpretatie van verdragen. De basis voor verdere interpretatie en analyse wordt gevormd door de context- en doelstellingenartikelen binnen de FTA’s, specifiek binnen de TSD-hoofdstukken, waarbij wordt aangetoond dat duidelijk geformuleerde doelstellingen essentieel zijn voor bredere interpretaties van bepalingen, wat hun afdwingbaarheid vergemakkelijkt. Dan volgt een analyse van artikelen in de TSD-hoofdstukken die betrekking hebben op verplichtingen die gerelateerd zijn aan binnenlands recht, zoals het recht om te reguleren en het handhaven van beschermingsniveaus. Verschillende typen verplichtingen worden gepresenteerd, en de complementaire relatie tussen deze artikelen wordt aangetoond. Diverse bindende en afdwingbare verplichtingen worden geïdentificeerd.
Daarna wordt dieper ingegaan op verplichtingen inzake multilaterale overeenkomsten en normen voor arbeid en milieu binnen de TSD-hoofdstukken. Beoordeeld wordt hoe deze hoofdstukken de uitvoering en ratificatie van internationale normen via EU FTA’s bevorderen en de uitdagingen van ‘beste inspanningen’-clausules worden besproken. De noodzaak van duidelijkere verplichtingen om de afdwingbaarheid en effectiviteit te verbeteren wordt benadrukt.
Vervolgens worden artikelen die zich richten op specifieke milieugerelateerde verplichtingen binnen TSD-hoofdstukken, zoals biodiversiteit, bosbouw, visserij en klimaatverandering tegen het licht gehouden. Het concept ‘aanvullende rechtsbevoegdheid’ wordt geïntroduceerd, wat inhoudt dat een schending van een multilaterale milieuovereenkomst (MEA), zoals het Klimaatakkoord van Parijs, ook een schending van de betreffende vrijhandelsovereenkomst kan zijn. In een van de laatste hoofdstukken komen de technische en procedurele aspecten van de TSD-hoofdstukken, zoals transparantie, wetenschappelijke informatie, beoordeling van duurzaamheidseffecten en samenwerking aan de orde. Deze artikelen zijn cruciaal voor het succes van de TSD-hoofdstukken, maar lijden vaak aan vaagheid, niet-bindendheid en variatie tussen verschillende FTA’s.
Tot slot worden de bevindingen uit het onderzoek gesynthetiseerd worden algemene conclusies getrokken over de afdwingbaarheid van TSD-hoofdstukken. Het proefschrift biedt aanbevelingen voor toekomstige verdragssluiting. Het concludeert dat handelsovereenkomsten potentieel hulpmiddelen kunnen zijn voor het bevorderen van wereldwijde arbeids- en milieustandaarden, afhankelijk van verbeteringen in de duidelijkheid en afdwingbaarheid van TSD-hoofdstukken. De dissertatie benadrukt de complexiteit en uitdagingen van het integreren van duurzame ontwikkelingsdoelen in handelsovereenkomsten. De studie toont aan dat ondanks de algemene opvatting dat TSD-hoofdstukken vaak niet afdwingbaar zijn, er wel degelijk bindende en afdwingbare elementen bestaan binnen de huidige teksten. Het belang van duidelijke, bindende en afdwingbare verplichtingen neemt alleen maar toe in de context van de recent aangekondigde assertieve benadering van de procedurele aspecten van de TSD-hoofdstukken.
Om de effectiviteit van TSD-hoofdstukken te vergroten, moet er een duidelijke en bindende taal worden gebruikt in de formulering van verdragsbepalingen. Het standaardiseren van deze bepalingen kan inconsistente interpretaties verminderen en ervoor zorgen dat deze hoofdstukken niet slechts symbolisch zijn, maar daadwerkelijk bijdragen aan duurzame ontwikkeling. De dissertatie biedt concrete aanbevelingen voor toekomstige verdragsonderhandelingen, met het oog op het versterken van de handhaving en effectiviteit van TSD-hoofdstukken. De aanbevelingen dragen bij aan een toekomst waarin handel en duurzaamheid hand in hand gaan, en waarin vrijhandelsakkoorden een betekenisvolle impact hebben op mondiale duurzame ontwikkeling. Door elke verplichting onder elke FTA te catalogiseren, biedt de dissertatie een waardevolle gids voor degenen die geïnteresseerd zijn in het inzetten van handelsovereenkomsten als instrumenten om duurzaamheid te bevorderen.
Saide Esra Akdogan
Decrypting Sustainability in EU Free Trade Agreements