Waar de regering stelt dat de snelle machtsovername door de Taliban de oorzaak is van het falen van de evacuatie, wordt in dit artikel betoogd dat dit een uitvloeisel is van de relativering van de risico’s voor Afghaanse medewerkers die al jaren de basis vormde van het Nederlandse asielbeleid. Er was al sprake van een jarenlange opstapeling van ondubbelzinnige informatie die wees op de kwetsbaarheid van lokaal Afghaans personeel. Pas in juli 2019 leidde dit ertoe dat Afghanen die voor de internationale strijdkrachten hadden gewerkt als risicogroep werden aangemerkt, terwijl is gebleken dat de Nederlandse regering al sinds 2009 de bedreigende veiligheidsrisico’s voor deze groep structureel heeft erkend. Uit rechterlijke uitspraken blijkt echter dat het risicogroepbeleid in de beoordeling van asielaanvragen regelmatig niet werd uitgevoerd. In combinatie met de onderschatting van de gevolgen van de terugtrekking van de internationale troepenmacht heeft dit geleid tot het te laat intreden van het besef van de ernst van de situatie en de falende evacuatie.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het bekende ‘pak van Sjaalman’ uit Multatuli’s Max Havelaar bevat het onderwerp Over de misdaden der Europeërs buiten Europa, maar in de conclusie van het recente onderzoek Onafhankelijkheid, Dekolonisatie en Geweld en Oorlog in Indonesië van drie onderzoeksinstituten blijft een verwijzing naar de term ‘oorlogsmisdaden’ doelbewust achterwege. Dat roept de vraag op of het wel mogelijk is om misdaden te plegen in een koloniale, buiten-Europese ruimte waarin fundamentele rechtsbeginselen lijken te ontbreken en er onzekerheid bestaat over het toepasselijke recht. Hoge bestuurders in zo’n rechtsarme ruimte vallen bij Multatuli ten prooi aan ‘duizeling’ en ‘wierook-dronkenschap’. Kan die duizeling van machthebbers in een juridische schemerzone wellicht de mogelijkheid van functioneel extreem geweld verklaren, zoals dat in het recente onderzoek naar voren komt, maar niet afdoende verklaard wordt?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Herstelbemiddeling in het strafrecht zal in 2050 een hoge vlucht hebben genomen. Dat voorspelt Geert Corstens, oud-president van de Hoge Raad en voormalig redacteur van dit blad. Dat dit onderwerp zich ook in steeds meer mediabelangstelling mag verheugen, blijkt uit de lopende televisieserie ‘Recht in de ogen’ van Omroep Max, waarin daders en slachtoffers onder leiding van Charles Groenhuijsen met elkaar in gesprek gaan. Ook Saskia Belleman besteedde er onlangs in De Telegraaf veel (positieve) aandacht aan. Hoewel er altijd een rol voor sanctionering van delicten zal blijven, neemt het huidige strafrecht te veel conflicten van de betrokkenen ‘uit handen’. Strafrechters moeten daarom herstel door de partijen onderling meer voorop gaan stellen. Dit vergt een grote dosis creativiteit en durf om bestaande paden te verlaten, aldus Corstens. Dit zijn wij met hem eens. Anno 2022 heeft de rechter al opties om herstel te bevorderen, zodat naast rechtspreken ook plaats is voor rechtzetten. Omdat deze mogelijkheden nog vaak onbenut blijven, laat dit artikel zien hoe rechters meer werk kunnen maken van mediation in strafzaken.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In dit artikel wordt betoogd dat de plannen inzake modernisering van het Wetboek van Strafvordering en de aanbevelingen ter verbetering van schadeafhandeling voor slachtoffers uit het advies van de Commissie Donner tekortschieten voor slachtoffers van geweldsmisdrijven. De bestaande praktijk in de strafrechtketen fungeert te veel als een systeem dat vooral gericht is op financiële genoegdoening en de verschillende onderdelen werken te veel langs elkaar heen. Er is te weinig oog voor de eigen verantwoordelijkheid van daders en voor het individuele ‘doenvermogen’ van slachtoffers. De huidige praktijk en de plannen ter verbetering voldoen onvoldoende aan de behoeften van slachtoffers, maar ook niet aan staand kabinetsbeleid dat schade zoveel mogelijk wil verhalen op daders. Het moderniseren van de Wet Schadefonds Geweldsmisdrijven en het structureel inzetten van mediation en herstelrecht in alle fasen van het strafproces kan hierin verandering brengen. In navolging van de omslag die zich voltrekt in het bestuursrecht als gevolg van de Toeslagenaffaire vergt dit ook in het strafrecht een omslag van ‘systeem denken’ naar ‘maatwerk denken’.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Vanuit de rechtspraak wordt veel aandacht besteed aan de met de inwerkingtreding van KEI versterkte regierol van de rechter. De advocatuur lijkt zich nog vooral te richten op de digitalisering van de rechtspraak en minder op hetgeen KEI overigens voor hun werkwijze betekent. Keurslijf of kans, is de vraag die kan worden gesteld. Het lijkt er op dat de greep van de rechter op de procedure weliswaar wordt versterkt, doordat meer dan nu reeds het geval is veel procesrechtelijke stappen afhankelijk zijn van diens instemming, en de advocaat in dat opzicht terrein verliest, maar dat KEI de advocaat ook kansen biedt. Het is zaak zich als advocaat grondig en tijdig op de inhoudelijke implicaties van KEI te beraden en de regie over de procedure niet geheel uit handen te geven c.q. te laten glippen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De NOvA levert met zijn toetsing van verkiezingsprogramma’s een interessante bijdrage aan de rechtsstatelijkheid van ons politieke bestuur. Mocht deze traditie worden voortgezet, dan is het ongevraagde advies om de huidige quick scan te laten uitgroeien tot een gezaghebbende toetsing, die zich niet alleen op kiezers maar vooral ook op de politieke partijen zelf richt. De toetsingscommissie zou moeten kunnen beschikken over de concrete uitwerking van voorstellen, waardoor een veel groter aantal voorzien kan worden van een definitief oordeel. Kiezers hebben daar recht op en de politieke partijen kunnen er dan beter hun voordeel mee doen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het doel van het rapport ‘De rechtsstaat een quickscan’ is niet een eindoordeel te geven, maar tot een discussie aan te zetten over de vraag of en in hoeverre de voorgestelde plannen passen in een rechtsstaat. Het lijkt erop dat in ieder geval díe opzet geslaagd is, getuige ook het essay van Linthorst & Van Lochem. Wat rechtsstatelijk verantwoord is, is niet gelijk aan wat een politieke meerderheid zonder meer nodig acht, maar vereist permanente bewustwording, overdenking en veel discussie.

Lees het hele artikel in Navigator.

Dit jaar werd de Boswet vervangen door een apart hoofdstuk 4 in de nieuwe Wet natuurbescherming (Wnb). De Boswet was een simpele wet uit 1962 die met een eenvoudige meld- en herplantplicht het totale bosareaal in Nederland op peil wilde houden. Dat is zeer goed gelukt: het bosareaal steeg zelfs en de Boswet mag om die reden een groot legislatief succes genoemd worden. Dat kun je van niet veel wetten zeggen. De wet had maar dertien (jawel: niet meer dan dertien!) artikelen en maakte voor houtopstanden buiten de bebouwde kom de minister, en voor bomen binnen de bebouwde kom de gemeente bevoegd. Simpel en kennelijk zeer doeltreffend!

Lees het hele artikel in Navigator.