In dit artikel worden twee conceptvoorstellen onder de loep gelegd die ondernemingen moeten aansporen tot het bevorderen en operationaliseren van duurzaamheid en ‘due diligence’ binnen hun internationale waardeketen: de Corporate Sustainability Due Diligence Directive en het (herziene) initiatiefvoorstel voor een Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen. Er zijn twee rode draden te ontwaren. Ten eerste geven beide voorstellen niet duidelijk aan wat er, naast het hebben van een klimaatplan en het monitoren daarvan, nu precies van ondernemingen wordt verlangd en ten tweede voorzien zij, ook los daarvan, niet in een effectieve handhaving. Daardoor blijft voor NGO’s de route aantrekkelijk om de civiele rechter te verleiden om tot een striktere normstelling te komen. Zolang een richtinggevende communautaire regeling over de aansprakelijkheid voor klimaatverandering ontbreekt terwijl belangenorganisaties de gang naar de nationale rechter blijven benutten, ligt een level playing field op dit vlak buiten bereik.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Dit artikel zoemt in op de mate waarin de Iroquois Confederacy, een samenwerkingsverband van naties (stammen) van Native Americans, aan de vorming van de Verenigde Staten heeft bijgedragen. Op hun hoogtepunt waren de Iroquois generaties lang de dominante macht in Noord-Amerika. De confederatie had een complexe structuur, met elementen van scheiding van machten, checks and balances en gelijkheid van alle volken. Van een duidelijke invloed van de Iroquois Confederacy op de vormgeving van de Verenigde Staten blijkt onvoldoende bewijs te vinden. Met name het streven naar consensus dat de confederatie kenmerkte, is door de Founding Fathers van de Verenigde Staten niet overgenomen. Zij prefereerden een meerderheidssysteem. Zouden de Verenigde Staten er anders hebben uitgezien, als de Founding Fathers beter naar de ‘Mensen van het Lange Huis’, zoals de Iroquois zichzelf noemden, hadden geluisterd?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Tijdens een demonstratie van Extinction Rebellion op 11 maart 2023 in Den Haag maakte de politie gebruik van twee Duitse waterkanonnen. Of het gebruik van een waterkanon bij een vreedzame betoging proportioneel is, is primair een politieke afweging waarover de burgemeester in de gemeenteraad verantwoording aflegt. In dit artikel staat de vraag centraal of de waterkanonnen van de Duitse politie überhaupt in Nederland inzetbaar mogen zijn. Daar zijn diverse vraagtekens bij te plaatsen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage beschrijven de auteurs welke gevolgen verduurzaming heeft en kan gaan hebben op de praktijk van banken. Een belangrijk aspect daarbij is de snelheid van de ontwikkelingen in duurzaamheidskwesties. Wat nog maar een paar jaar geleden acceptabel was, is dat vandaag de dag wellicht niet meer. En wat op dit moment acceptabel is, kan over een aantal jaar zo maar als onacceptabel worden gezien. Kan een bank dan op grond van voortschrijdend inzicht ten aanzien van duurzaamheid (lang)lopende kredieten opzeggen, of zelfs de gehele bancaire relatie met een klant of klantgroepen beëindigen? Hoe dienen banken dan om te gaan met claims van klanten en derden waarmee ze geconfronteerd zullen worden? Welke gevolgen dient een bank te verbinden aan het feit dat activa die als dekking voor verstrekte kredieten dienen, als gevolg van de ontwikkelingen minder (dekkings)waarde hebben, of helemaal geen waarde meer hebben? En hoe dienen banken om te gaan met de enorme financiële gevolgen van deze ontwikkelingen? Aldus geven de auteurs een schets van de uitdagingen en dilemma’s waar (juristen bij) banken zich al dagelijks voor gesteld zien.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Goede wetgeving is cruciaal voor het halen van de klimaat- en energiedoelstellingen. De huidige en voorgenomen wetgeving schiet te kort, onder meer omdat het aan samenhang, onderlinge afstemming en prioritering ontbreekt. In dit essay worden de principes verkend, die bij klimaat- en energiewetgeving in acht moeten worden genomen. Wetgeving die op dergelijke principes rust, bevordert de realisatie van transitieprojecten en vergroot de kans op de realisatie van de klimaat- en energiedoelstellingen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De aanbevelingen van de Evaluatiecommissie roofkunst houden na twintig jaar een ingrijpende wijziging van het beleid in waarvan de noodzaak en rechtvaardiging discutabel zijn. Door consequent uit te gaan van het perspectief van het slachtoffer kiest de Evaluatiecommissie bewust voor een eenzijdige benadering. In feite valt er, als de aanbevelingen van de evaluatiecommissie worden opgevolgd, na vaststelling van eigendom en onvrijwilligheid niet veel meer af te wegen en kan van bescherming van een belang van de verweerder geen sprake meer zijn. De beoordelingsvrijheid van de Restitutiecommissie wordt geheel aan banden gelegd met het voorstel vrijwel alle omstandigheden die zijn vermeld in het reglement van de Restitutiecommissie te schrappen en een nieuw beoordelingskader met een dwingende volgorde en dwingende keuzes te ontwerpen. Als de verzoekers louter (nabestaanden van) slachtoffers zouden zijn van nazigeweld, is deze keuze te verklaren en te billijken, maar in werkelijkheid ligt het zo eenvoudig niet.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op basis van de in het Zes-stappen-arrest geformuleerde stappen dient de rechter te oordelen of bewezen kan worden geacht dat de verdachte schuldig is aan witwassen. Het is zaak, voor zowel het Openbaar Ministerie als voor de verdediging, deze stappen niet te gemakkelijk en overhaast te nemen. Het is aan het Openbaar Ministerie om eerst een vermoeden van witwassen zonder gronddelict te onderbouwen met voldoende, overtuigend bewijs. En aan de verdediging om goed in de gaten te houden of het Openbaar Ministerie inderdaad voldoende feiten en omstandigheden aandraagt om aan te tonen dat zonder meer sprake is van een vermoeden van witwassen. Zolang er geen voldoende en overtuigend bewijs is voor een vermoeden van witwassen, kan het feit dat een verdachte zich op zijn zwijgrecht beroept niet tegen hem worden gebruikt. Als dat wel het geval is, is het voor de verdachte niet altijd verstandig om te zwijgen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In de recente veroordeling van Jos B. is de rol van het grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek onderbelicht gebleven. Maar er zijn kanttekeningen te plaatsen bij de manier waarop de veroordeelde in het vizier kwam nadat het DNA-verwantschapsonderzoek in de zaak Nicky Verstappen was gestart. Een evaluatie van deze gang van zaken is op zijn plaats.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Tegenwoordig lijkt te worden aangenomen dat de focus van het waterschap verschuift van het waterbeheer in een bepaald gebied naar het klimaatbestendig maken van (delen van) Nederland. En daarmee van een specifiek belang naar een algemeen belang, wat afschaffing van de geborgde zetels in het waterschapsbestuur zou rechtvaardigen. Maar welke wettelijke taak heeft het waterschap of zou het moeten hebben? Het antwoord hierop is volgens auteurs van wezenlijk belang voor de vraag welke vorm van democratische legitimatie bij de waterschapsorganisatie past. In deze bijdrage wordt dan ook deze fundamentele voorvraag ter discussie gesteld en wordt het systeem van de geborgde zetels in dat licht bezien. Hoewel beaamd wordt dat de rol van het waterschap met het oog op klimaatverandering belangrijker wordt, is de veronderstelling dat het waterschap er hierdoor allerlei nieuwe taken en verantwoordelijkheden bijkrijgt, en zodoende veralgemeniseert, onjuist. Door klimaatverandering zal het belang van het waterschap alleen maar toenemen. Vraagt dat niet juist om een bestuur waarin álle bij de taken betrokken belangen zijn vertegenwoordigd?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het verschijnen van de Nederlandse Encyclopedie Empirical Legal Studies is een mooie aanleiding om de stand op te maken van de empirical legal studies in Nederland en om een aantal lijnen te trekken naar de toekomst. Wat weten we anno 2020 over hoe het functioneren van het recht in Nederland wordt onderzocht? Hoe bruikbaar is de kennis die de afgelopen 25 jaar is verzameld voor de rechtspraktijk en waar zou het ELS-onderzoek zich in de toekomst op moeten richten? We zoeken in deze bijdrage een antwoord op die vragen op basis van de ruim dertig bijdragen aan de Encyclopedie.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De positie van het Caribisch deel van het Koninkrijk is eigenaardig geregeld in het Statuut en de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden. Een herziening is wenselijk om ook in constitutionele zin te borgen dat de landen binnen het Koninkrijk gelijkwaardige partners zijn.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Verkeerde psychiatrische diagnoses zijn in de GGZ al vervelend en mogelijk nadelig voor patiënten, in de forensische sector kunnen de gevolgen nog veel groter zijn. Immers, een tbs-maatregel moet volgens de wet voldoen aan twee criteria: er moet sprake zijn van een stoornis en er moet vanuit gegaan worden dat er recidivegevaar bestaat.

[verder lezen in NAVIGATOR]