Artikelen van Ton Liefaard
Tijdschrift
NJB 25 (2020)
Algoritmische risicotaxatie van recidive
Dit artikel verkent het risicotaxatie-instrument OXREC, dat door de reclassering wordt gebruikt en inmiddels ook de rechtszaal heeft bereikt. De conclusie is dat het wetenschappelijk onderzoek waarop het instrument is gebaseerd relevant is, maar de kwaliteit van het voorspellingsmodel vanuit praktisch oogpunt twijfelachtig. Met de introductie van OXREC lijken Reclassering Nederland en ook rechters zich te laten leiden door voorspellingen die geregeld niet accuraat zijn, niet beter presteren dan reeds bestaande voorspellingsmodellen en waarbij ongelijke behandeling op basis van ras, sociale klasse of andere sociale ongelijkheden op de loer ligt.
Wie handelt er ultra vires?
De hoogste Duitse constitutionele rechter, het Bundesverfassungsgericht (BVG), behoudt zich het recht voor te toetsen of een EU-maatregel de grenzen van de aan de EU toegekende bevoegdheid niet manifest overschrijdt, dan wel de door het EU Hof gegeven interpretatie ter zake niet manifest onjuist moet worden geacht. Komt het BVG tot die conclusie, dan wordt het beginsel van de voorrang van het EU-recht ter zijde geschoven. De betrokken maatregel en de door het EU Hof gegeven interpretatie mogen dan geen toepassing vinden in de Duitse rechtsorde, met alle gevolgen van dien voor de uniforme uitleg en toepassing van het EU-recht in en door de lidstaten. Het arrest-Weiss is het eerste geval waarin het BVG zover gaat. Een verdragsinbreukprocedure van de Commissie tegen Duitsland voor het EU Hof lijkt aangewezen, want verdragsschendingen genoeg in deze zaak.
Het jaarverslag van de Raad van State en correctie van het rechterlijk oordeel door de wetgever
In de inleidende beschouwing bij het jaarverslag van de Raad van State gaat de Raad onder meer in op het recent opnieuw opgelaaide debat over de rol van de rechter. Volgens dit essay behoeft een van de stellingen die de Raad daar inneemt, dat correctie van het rechterlijk oordeel door de wetgever ‘veel moeilijker’ is wanneer deze bovennationaal recht aan zijn oordeel ten grondslag legt en dat daarbij geen ‘overrule’ mogelijk is, nuancering. Er is op dit terrein wellicht meer mogelijk dan de Raad van State veronderstelt. In dit essay wordt aangestipt welke factoren daarbij potentieel relevant zijn en welke verdere constitutionele vragen deze constatering oproept.
Rechtsmacht anno 2020
Er verblijven ten minste 205 kinderen ‘met een Nederlandse link’ in Syrië en Turkije. Mogelijk zijn er ook ‘Nederlandse kinderen’ in Irak. De Nederlandse regering heeft herhaaldelijk verklaard zich niet te willen inspannen om deze kinderen te beschermen door hen naar Nederland te halen. Zowel rechtbank als gerechtshof hebben in een kort geding aangespannen namens kinderen in Syrië geen rechtsmacht willen aannemen vanwege het gebrek aan zeggenschap en effective control ter plaatse. In dit artikel wordt betoogd dat het goed zou zijn indien de Hoge Raad een ruimere interpretatie hanteert van het concept rechtsmacht met als gevolg dat de Nederlandse regering gehouden is alles in het werk te stellen om de rechten van de Nederlandse kinderen in Syrië, Irak en Turkije te beschermen. Het past niet om vast te houden aan een rechtsmachtbenadering die gebaseerd is op een ‘oude’ wereld en die deze kinderen feitelijk in de kou laat staan.
De burka, het mondkapje en de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
Natuurlijk moet het mogelijk zijn om ten tijde van een pandemie een mondkapje te verplichten in het openbaar vervoer. Maar hoe is zo’n verplichting te rijmen met de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding die juist ook in het openbaar vervoer geldt?
Tijdschrift
NJB 6 (2016)
Vrijstelling van school en de rechten van het kind
Kinderen hebben recht op onderwijs en in Nederland geldt een leerplicht. Op grond van artikel 5 sub b van de Leerplichtwet kunnen ouders echter een vrijstelling krijgen van hun plicht om ervoor te zorgen dat hun leerplichtige kind wordt ingeschreven bij een school. In dit artikel worden de gronden voor, de procedure tot en de gevolgen van een beroep op deze vrijstelling bezien vanuit een kinderrechtenperspectief, waarbij het recht van het kind op onderwijs een centrale positie inneemt.
De menselijke factor bij de rechtsontwikkeling door rechters
De rode draad door dit verhaal is dat bij de rol die rechters spelen in de rechtsontwikkeling als dragers van het recht, het uitmaakt wie zij zijn. Tegelijkertijd laat dit verhaal ook het betrekkelijke daarvan zien: het samenspel van zetels die met de beslechting van geschillen zijn belast en de afstemmingsoverleggen waarin rechtsvragen, zowel binnen een hoogste rechtscollege als ook met andere hoogste rechtscolleges, breder worden besproken draagt er sterk aan bij dat tot een zoveel mogelijk geobjectiveerde rechtsontwikkeling kan worden gekomen en dat de lijnen van de rechtspraak niet afhankelijk zijn van de oordelen van slechts een beperkt aantal personen.
Kortsluiting in de Rechtspraak?
Na het manifest van Leeuwardense raadsheren in 2012 is in reactie op het Meerjarenplan (MJP) van de Raad voor de rechtspraak en de presidenten van de gerechten opnieuw een schisma binnen de Rechtspraak blootgelegd, het schisma tussen bestuurders en rechters. Zo kwamen in reactie op het MJP protestmanifestaties, interviews en ingezonden reacties van rechters in landelijke dagbladen en is er (wederom) een notitie van een aantal rechters (genaamd Tegenlicht) gepubliceerd waarin zij hun onvrede en ongenoegen over de Raad voor de rechtspraak en hun gerechtsbestuur hebben neergelegd. Hoe nu verder?
Blog
Rechtsmacht anno 2020
Over de verantwoordelijkheid van Nederland om Nederlandse kinderen in Syrië, Turkije en Irak te beschermen.