In een functionerende rechtsstaat moet toegang tot de rechter zonder belemmeringen een centrale prioriteit zijn. En dus zou de fors dalende instroom van civiele zaken die bij de rechtspraak worden aangemeld reden tot zorg moeten zijn. Vanuit het perspectief van toegang tot de rechter is het van groot belang de redenen voor de continue daling van het aantal civiele zaken te begrijpen zodat de juiste maatregelen getroffen kunnen worden om dit tij te keren. Het wetenschappelijk onderzoek naar het probleem is sporadisch en onvoldoende omvattend gezien het belang van de problematiek. Deze bijdrage is bedoeld als aanvulling op de bestaande studies en als presentatie van empirische gegevens die nog niet eerder in kaart zijn gebracht. Bovendien wordt het vraagstuk sterker dan in eerdere onderzoeken bekeken vanuit een access to justice-perspectief.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het wetsvoorstel ‘Wet confiscatie criminele goederen’, dat in december ter advies aan de Raad van State is voorgelegd, voldoet niet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelbinding. Er bestaat geen noodzaak tot uitbreiding van de huidige confiscatiemaatregelen in Nederland. De reikwijdte van de voorgestelde regeling is te breed met het oog op de gevallen waarin non-conviction based confiscatie (NCBC) kan worden ingezet (doelbinding) en de inzet van NCBC als zelfstandige procedure (subsidiariteit). De voorgestelde regeling beoogt belangrijke rechtswaarborgen van de verdediging, zoals het recht op een eerlijk proces, toegang tot een effectief rechtsmiddel en de onschuldpresumptie, te omzeilen. En tot slot worden de belangen van het slachtoffer ook niet gewaarborgd door de NCBC-procedure.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Over rechtswinkels is maar weinig bekend. De auteurs bespreken de bevindingen van een enquête onder 49 rechtswinkels. Daaruit blijkt dat rechtswinkels een belangrijke bijdrage leveren aan de eerstelijns rechtshulpverlening. Zij helpen naar schatting 35.000 burgers per jaar. Rechtswinkels hebben bovendien een vormende functie, doordat juristen van de toekomst meteen al aan het begin van hun loopbaan in contact komen met echte problemen van kwetsbare burgers. Rechtswinkels zouden nog meer dan nu het geval is als springplank kunnen fungeren voor de sociale advocatuur indien zij verder worden ondersteund in hun proces van professionalisering.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Ons recht kent een dubbel stelsel van publiek- en privaatrechtelijke zorgplichten voor financiële instellingen. Dit doet fundamentele vragen rijzen over het beoordelingskader voor de buitengerechtelijke geschillenbeslechting bij Kifid. Is de publiekrechtelijke zorgvuldigheidstoets bij Kifid op te vatten als een zelfstandige toets? Of moet deze toets worden gezien als onderdeel van de privaatrechtelijke toets of een financiële instelling zich aan de op haar in het verbintenissenrecht rustende zorgplicht heeft gehouden?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Aangedreven door het verlangen om in de toekomst schandalen als de Kinderopvangtoeslagenaffaire te voorkomen, kwam de Wet open overheid (Woo) tot stand om de overheid transparanter te maken naar de samenleving. Een van de wijzigingen is dat de uitzonderingsgrond op basis waarvan informatie kon worden uitgesloten van openbaarmaking als dat zou leiden tot onevenredige benadeling, is geschrapt en is vervangen door vier nieuwe uitzonderingsgronden. In deze opinie wordt betoogd dat als uitsluitend gekeken wordt naar de nieuwe wettekst ten onrechte de indruk kan ontstaan dat meer informatie buiten de openbaarheid blijft dan onder de Wet openbaarheid van bestuur het geval was.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Trump is erin geslaagd een zeer groot aantal federale rechters te benoemen. De belangrijkste daarvan zijn de drie conservatieve rechters in het Supreme Court. Dat zal in sommige gevallen gevolgen kunnen hebben voor lijnen die in de federale rechtspraak worden getrokken, vooral in zaken waarin het gaat om de vrijheid van godsdienst, wapenbezit, abortus en de mate waarin rechters mogen ingrijpen in besluitvorming van het Congres en individuele staten. Enkele recente uitspraken wijzen daar ook op. Tegelijkertijd blijkt dat in heel veel gevallen rechters vasthouden aan de bestaande rechtspraak (stare decisis). Geen rechter, ook niet de vele door Trump benoemde rechters, is bezweken onder de zware druk die Trump op hen heeft gelegd. Daarmee hebben de Amerikaanse rechters de rule of law, die Trump (bijna) tot het einde heeft genegeerd en zelfs – zie de gebeurtenissen in het Capitool – bewust heeft geschonden, laten werken zoals het moet.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Juridisch-dogmatisch onderzoek dat analyseert wat het geldende recht is, of wat het idealiter zou moeten zijn, dreigt in de verdrukking te geraken. Er zijn diverse mogelijke oorzaken aan te wijzen voor de dreigende verschraling van het juridisch-dogmatische onderzoek, zoals de inhaalslag die lijkt te worden gemaakt op het terrein van het empirisch onderzoek. Een andere mogelijke oorzaak is echter dat degenen die juridisch-dogmatisch onderzoek uitvoeren zelf tot op heden ook weinig gedaan hebben om duidelijk te maken aan welke kwaliteitsmaatstaven hun onderzoek moet (kunnen) voldoen, welke onderzoeksmethoden worden gebruikt en wat daarbij de uitdagingen zijn gelet op het normatieve karakter van dit onderzoek. Hierover gaat deze bijdrage.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In het kader van de bestrijding van ongewenst gedrag wordt steeds vaker gebruik gemaakt van rechtsgebiedoverstijgende maatregelen, waarbij een combinatie van middelen uit verschillende (rechts)gebieden centraal staat. Daarbij wordt uitgegaan van de complementariteit van de verschillende rechtsgebieden. De inzet van privaatrechtelijke of bestuursrechtelijke middelen sluit de inzet van strafrechtelijke middelen dus niet uit. Deze hybride rechtspleging is omvangrijk en complex, en vereist daarom een doordacht gemengd systeem. In deze bijdrage worden eerste uitgangspunten geformuleerd op materieel, procedureel en sanctieniveau die behulpzaam kunnen zijn bij de keuze welk(e) rechtsgebied(en) moet(en) worden ingezet bij de aanpak van een probleem of vraagstuk. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillende rechtswaarborgen die in het kader van een behoorlijke procesorde moeten worden beschermd.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Dat vroeg ik me toch echt af toen ik las dat het Tweede Kamerlid Maarten Groothuizen een initiatiefwetsontwerp heeft ingediend. Daarbij moet de zogenoemde bijzondere aanwijzingsbevoegdheid van de Minister van Justitie komen te vervallen. Het wetsontwerp maakt natuurlijk geen enkele kans om te worden aangenomen, maar je vraagt je wel af hoe iemand op het idee is gekomen om zo’n ontwerp in te dienen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Vormt de proef van de Rijksuniversiteit Groningen om studenten een coronasneltest aan te bieden voorafgaand aan een tentamen de opstap naar het ‘oude normaal’? Of vormt dit een voorbode van het ‘nieuwe normaal’, waarbij mensen na het vertonen van een testbewijs weer maximaal mogen deelnemen aan het maatschappelijk leven? En geldt dat straks ook voor personen die een vaccinatiebewijs kunnen overleggen?

[verder lezen in NAVIGATOR]