Er is al veel bekend over toezicht, verantwoording en beoordeling in de publieke sector enerzijds en over menselijk oordeelsvermogen, biases en beoordelingsfouten anderzijds. Maar die kennis is nog maar in zeer beperkte mate onderling verbonden. In dit artikel wordt verslag gedaan van drie verkennende experimenten naar de kwaliteit van beoordelingen door professionele beoordelaars in de publieke sector. De inzet daarvan is om te leren van de gedragswetenschappen in onderzoek naar kwaliteit en effectiviteit van professioneel oordelen. In het onderzoek is een klassiek sociaalpsychologisch experiment over verantwoording, biases en oordeelsvermogen (Tetlock, 1983) vertaald naar de publieke sector en uitgevoerd met achtereenvolgens toezichthouders, studenten en rechters en gerechtssecretarissen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Rechterlijke uitspraken kunnen aan overtuiging winnen als zij identificatie van burgers met het recht makkelijker maken. Naarmate in een globaliserende samenleving het recht verder af komt te staan van de belevingswereld van burgers, zal de noodzaak dat zij zich kunnen herkennen in de rechtspraak groter worden. Vervreemding van het recht ligt anders op de loer. Constitutionele verbeelding van het recht kan de wereld weer iets kleiner maken en een vertrouwde context reconstrueren die leidt tot herkenbaarheid en acceptatie van rechterlijke beslissingen. Beslissingen die op het eerste gezicht misschien niet voor zich spreken, maar wel recht doen - ook in de ogen van burgers.

Lees het hele artikel in Navigator.

Pleidooi voor een meer empathische benadering van de al dan niet verschoonbaarheid van de termijnoverschrijding: kan de te late indiening de indiener redelijkerwijze worden aangerekend? Door aldus op een flexibele wijze tegen een termijnoverschrijding aan te kijken, kan beter maatwerk worden geleverd. Het leveren van maatwerk, het oog hebben voor de bijzonderheden van het geval, is rechterswerk bij uitstek en is altijd maatschappelijk effectiever dan het bij wijze van een algoritme toepassen van regels.

Lees het hele artikel in Navigator.

In een van de liften van de rechtbank waar ik werk, hangt alweer een hele tijd een poster van Loesje met de tekst: ‘Begrijpelijke rechtspraak? Geef me leesbare vonnissen!’ Ik erger me aan die poster, en dat is niet omdat hij niet zo geestig of treffend is als je van zo’n poster verwacht.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bekijk dit nummer in Navigator.

In 2014 liep de benoeming van de nieuwe Nationale ombudsman door de Tweede Kamer uit op een compleet fiasco. In de jaren daarvoor ontstond de nodige beroering rond de benoeming van een staatssecretaris (2012), de benoeming van twee raadsheren in de Hoge Raad (2011) en de benoeming van de vice-president van de Raad van State (2011). Regering en Tweede Kamer hebben kennelijk moeite om een behoorlijke benoemingsprocedure te volgen bij belangrijke benoemingen in openbare ambten. De laatste jaren staat daarnaast de zeggenschap van de Tweede Kamer bij benoemingen ter discussie. In en buiten de Kamer gaan stemmen op om de Tweede Kamer meer zeggenschap te geven bij benoemingen. In de navolgende bijdrage wordt eerst aandacht besteed aan de discussie over benoemingen door regering en Tweede Kamer, mede aan de hand van een aantal incidenten in de laatste jaren. Daarna wordt nagegaan waarin deze benoemingsprocedures tekort schoten en welke aanpassingen noodzakelijk zijn. Ten slotte wordt de vraag aan de orde gesteld of het wenselijk is de zeggenschap bij benoemingen door de regering te verruimen.

Werkt de immuniteit zoals die in artikel 22 van de Gemeentewet is vastgelegd als een lex specialis ten opzichte van het veel algemenere artikel 272 Sr dat straf stelt op schending van de geheimhoudingsplicht? Of staan deze bepalingen naast elkaar en regelen zij elk een ‘eigen’ specifiek aspect? Hier wordt betoogd dat de bepalingen ieder voor zich op een ander onderwerp betrekking hebben en in zoverre niet in relatie tot elkaar staan: de ene ziet op het mogen openbaren van door straf gesanctioneerde meningsuitingen en de andere op het verbod om een geheim in de openbaarheid te brengen. Het is dan ook niet zo dat de plicht tot geheimhouding niet zou dienen te gelden voor hen die deze plicht schenden op grond van de immuniteitsregeling die op hen van toepassing is en dat de rechter daarin niet zou dienen te treden. Per saldo blijkt zowel het democratisch aspect als het rechtsbelang evenwichtig geregeld te zijn.

Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen is hulp bij zelfdoding regelmatig onderwerp van debat. Op dit moment is hulp bij zelfdoding vooral in het Verenigd Koninkrijk erg actueel. Al lange tijd geldt in Engeland en Wales uitdrukkelijk een verbod om mensen te helpen bij het beëindigen van hun leven. In het verleden is dit verbod tevergeefs bij de rechter aangevochten. Toch heeft dat sommige mensen er niet van weerhouden het verbod opnieuw aan te vechten. Op 25 juni 2014 heeft ook het Britse Supreme Court zich daarover uitgelaten.

De bestuursrechter zijn weliswaar bevoegdheden aangereikt om een geschil finaal te beslechten, maar het lijkt wel alsof rechters de laatste tijd weer meer kaal vernietigen en minder finaliseren. Om de hieruit voortvloeiende processuele onzekerheid en ongelijkheid een halt toe te roepen is het wenselijk dat de rechter processuele kansen zo gelijk mogelijk verdeelt en dat hij zo veel mogelijk finaliseert. Auteur pleit er daarom voor in de Awb een bevoegdheid op te nemen die de rechter in staat stelt te bepalen dat verweerder één kans wordt geboden een gebrek te helen, gelijk ook eiser van de rechter één kans moet krijgen om iets te doen wat hij tot dan toe heeft nagelaten.

Op de laatste dag voor zijn jaarlijkse reces besliste het Amerikaans Hooggerechtshof twee blockbuster cases over het homohuwelijk. Hoewel het daarin niet de vraag beantwoordde of de federale Grondwet verplicht tot openstelling van het huwelijk voor homoparen, zijn Windsor en Hollingsworth vs. Perry een grote overwinning voor voorvechters van het homohuwelijk.

Waarom het eigenlijk best een goed idee is om van de franchiseovereenkomst een benoemde overeenkomst te maken
Zoals bekend, kan in Nederland een overeenkomst ‘benoemd’ of ‘onbenoemd’ zijn. Is een bepaald soort overeenkomst tussen partijen specifiek in de wet geregeld, dan betreft het een zogenaamde ‘benoemde overeenkomst’ en gelden er specifieke wettelijke bepalingen. Is een soort overeenkomst niet specifiek in de wet geregeld, dan is er sprake van een zogenaamde ‘onbenoemde overeenkomst’ waarvoor het algemene contractenrecht geldt. Een franchiseovereenkomst is een dergelijke onbenoemde overeenkomst waarvoor in Nederland geen specifiek wettelijk regiem geldt, maar enkel het algemene contractenrecht. Het is, gezien de populariteit van franchising, echter de vraag of het niet verstandiger zou zijn om alsnog een benoemde overeenkomst van de franchiseovereenkomst te maken. In dit artikel wordt kort besproken waarom dat eigenlijk best een goed idee is.

Naar een betere rechtspraak
De Nieuwe zaaksbehandeling is het typische resultaat van het maatschappelijk isolement waarin de Rechtspraak verkeert. Door de Rechtspraak gepresenteerd als succesverhaal, staat Nzb daadwerkelijke verbetering van de rechtspraak in de weg. In de bestuurssector van de voormalige Rechtbank Almelo heeft men het heft in eigen hand genomen. Bij het daar gehanteerde concept effectieve bestuursrechtspraak is van het begin af aan een verbinding met de buitenwereld gelegd. Rechters moeten zich bewuster worden van hun omgeving en daarin het initiatief naar zich toe trekken.

Is er een digitaal leven na de dood?
Een waarheid als een koe: het is een zekerheid dat men overlijdt, de onzekerheid zit hem in het hoe, waar en wanneer. Waarom maken we het de toekomstige nabestaanden niet gemakkelijker voordat deze zekerheid zijn intrede doet? Zeker in een tijd dat het digitale leven steeds groter en omvangrijker wordt, is het zinvol om na te denken wat er met de digitale online nalatenschap gebeurt wanneer iemand overlijdt. Is er een digitaal leven na de dood? Of eindigt het online leven met de dood in de offline wereld?