De Omgevingswet brengt een aantal constitutioneelrechtelijke verschuivingen met zich mee. Bij de voorbereiding van de wet lijkt de aandacht die is besteed aan flexibiliteit, slagvaardigheid en snelheid ten koste te zijn gegaan van de constitutioneelrechtelijke aspecten. Aan sommige verschuivingen worden in het geheel geen woorden gewijd. Zo is niet ingegaan op de gevolgen van de territoriale bevoegdhedenverschuiving, ondanks de mogelijke consequenties hiervan voor de onderlinge verstandhouding tussen provincies. Hetzelfde geldt ten aanzien van de verschuiving van autonomie naar medebewind, welke gevolgen heeft voor de gemeentelijke sturingsruimte en mogelijk tevens voor het subsidiariteitsbeginsel. Ten aanzien van andere verschuivingen, zoals de horizontale en verticale bevoegdhedenverschuiving, wordt wel ingegaan op de consequenties. Het staatsrechtelijk perspectief blijft echter onderbelicht.

Lees het hele artikel in Navigator.

Onder het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime werd, net als nu in Europa, een situatie geschapen waarin grote aantallen mensen als illegale vreemdelingen werden aangemerkt. Dit artikel brengt in kaart hoe, op basis van de status van illegale vreemdeling, mensen uit hun huizen konden en kunnen worden gezet omdat ze niet mogen wonen waar ze wonen. De hiervoor gegeven rechtvaardigingen worden gegroepeerd in enerzijds binnenlands ruimtelijk beleid (ruimtelijke ordening in het geval van Zuid-Afrika, openbare orde in het hedendaagse Europa), en anderzijds buitenlands ruimtelijk beleid, dat will zeggen migratierecht. Een laatste deel bespreekt waar de vergelijking tussen Zuid-Afrika onder Apartheid en het hedendaagse Europa zinvol is, en waar de parallel haar grenzen bereikt.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Hoge Raad vond het onbegrijpelijk dat het Hof Arnhem bij diens uitspraak in de zaak-Heringa in 2015 de criteria voor euthanasie door een arts onverkort had toegepast op een situatie van hulp bij zelfdoding door een niet-arts. Het hof in Den Bosch kwam op 31 januari 2018 weliswaar met een heel andere uitkomst van de zaak en lijkt daarmee gehoor te hebben gegeven aan de opdracht van de Hoge Raad, maar gebruikt in feite dezelfde criteria als het Hof Arnhem om tot zijn oordeel te komen. Bovendien geeft het nauwelijks inzicht in de manier waarop het de ingebrachte argumenten weegt, wat jammer is met het oog op toekomstige zaken.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het zou geen verschil moeten maken of men nu voor of na inwerkingtreding van de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting is geboren of verwekt. In beide gevallen moet een kind er aanspraak op kunnen maken dat hij bekend wordt met de identiteit van de verwekker.

Lees het hele artikel in Navigator.

Met de nieuwe Erfgoedwet komt er voor het eerst een wettelijke regeling die betrekking heeft op de onttrekking van kunst aan het openbaar bezit. De al bestaande regeling voor particulier kunstbezit wordt daarin met enkele aanpassingen voortgezet. Deze laatste is, behoudens enkele punten van kritiek, nog steeds toekomstbestendig en effectief. Voor wat betreft de bescherming van het openbaar kunstbezit is de Erfgoedwet een belangrijke stap voorwaarts, zij het dat de regeling nog aanscherping kan gebruiken.

De grote toestroom van vluchtelingen brengt de regeringspartijen ertoe plannen te maken om de rechten op huisvesting van deze groep te versoberen. De VVD wil ook het recht op sociale zekerheid inperken. Wat kan en mag er op dat gebied internationaal- en Europeesrechtelijk? Er zijn drie varianten te ontwaren waarin versobering mogelijk lijkt; alle drie zijn echter meer of minder problematisch. En dan rest nog de meer fundamentele vraag of wij inderdaad wel toe moeten naar een andere benadering over de bescherming van vluchtelingen.

Nu Kamerlid Joost Taverne naar eigen zeggen een warm voorstander is van een constitutionele dialoog tussen rechter en wetgever zou hij er goed aan doen zijn rijkswetsvoorstel inzake de wijziging van artikel 94 Grondwet in te trekken.

De speerpunten van het ZSM-beleid zijn snelheid, daadkracht en efficiëntie. Het beleid wordt gepresenteerd als succesverhaal in de categorieën lik-op-stuk, genoegdoening en capaciteitsbesparing. Het succes van het beleid lijkt echter mede te zijn ingegeven door een pragmatische aanpak aan de selectietafel, door het afhouden van effectieve rechtsbijstand en door de afwezigheid van controle door de strafrechter. Indien op deze punten niets verandert, raakt de efficiënte en daadkrachtige ZSM-aanpak al te gemakkelijk vele burgers die anders buiten het strafrecht, met alle bijbehorende negatieve consequenties, zouden zijn.

Momenteel verblijven enige honderden Somaliërs in Nederland die tussen december 2010 en 2013 ten onrechte geen asiel in Nederland hebben gekregen. Hoe kan dit worden rechtgezet?

Gedragskundige rapportage die onder druk van de naderende terechtzitting tot stand komt, kent vaak zodanige beperkingen, is vaak dermate onvoldoende uitgewerkt en prematuur en kent zo’n foutmarge dat het de strafrechter voor de ‘onmogelijke taak’ stelt om - indien het feit bewezen is - de juiste keuze te maken tussen langdurige gevangenisstraf en TBS. Om tot een betere straftoemeting te komen, bepleitten de hoogleraren Anton Loonen (farmacologie), Peter van Panhuis (forensische psychiatrie) en Ronald Meester (wiskunde) in een eerder dit jaar in het NJB verschenen artikel een aantal veranderingen in het strafproces. Maar de oplossing voor de door de auteurs vastgestelde problemen bij de straftoemeting moeten niet worden gezocht in de heropening van onherroepelijke einduitspraken. Dat is in strijd met de rechtszekerheid. Ook bestaat er geen aanleiding de vaststelling van de mate van schuld, in casu de toerekening, anders vorm te geven dan nu het geval is. Hoe dan het gesignaleerde probleem van de foutmarge in de straftoemeting aan te pakken?

In deze bijdrage wordt het winnende voorstel besproken van de Grondwetstrijd 2014, welke werd uitgeschreven door het Nationaal Comité in het kader van 200 jaar Koninkrijk. Het idee achter de wedstrijd was burgers meer bewust te maken van het belang van de Grondwet en de Grondwet te laten herleven in de samenleving.

Overheid.nl plaatst haar eigen versies van de Nederlandse wet op de site. Dat is bijzonder onwenselijk, omdat het alleen aan de democratisch gelegitimeerde wetgever is om fouten te verbeteren. Tot overmaat van ramp is de communicatie over de inhoud van de site verbureaucratiseerd naar een mistige voorlichtingsinstantie.