Vanuit de rechtspraak wordt veel aandacht besteed aan de met de inwerkingtreding van KEI versterkte regierol van de rechter. De advocatuur lijkt zich nog vooral te richten op de digitalisering van de rechtspraak en minder op hetgeen KEI overigens voor hun werkwijze betekent. Keurslijf of kans, is de vraag die kan worden gesteld. Het lijkt er op dat de greep van de rechter op de procedure weliswaar wordt versterkt, doordat meer dan nu reeds het geval is veel procesrechtelijke stappen afhankelijk zijn van diens instemming, en de advocaat in dat opzicht terrein verliest, maar dat KEI de advocaat ook kansen biedt. Het is zaak zich als advocaat grondig en tijdig op de inhoudelijke implicaties van KEI te beraden en de regie over de procedure niet geheel uit handen te geven c.q. te laten glippen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De NOvA levert met zijn toetsing van verkiezingsprogramma’s een interessante bijdrage aan de rechtsstatelijkheid van ons politieke bestuur. Mocht deze traditie worden voortgezet, dan is het ongevraagde advies om de huidige quick scan te laten uitgroeien tot een gezaghebbende toetsing, die zich niet alleen op kiezers maar vooral ook op de politieke partijen zelf richt. De toetsingscommissie zou moeten kunnen beschikken over de concrete uitwerking van voorstellen, waardoor een veel groter aantal voorzien kan worden van een definitief oordeel. Kiezers hebben daar recht op en de politieke partijen kunnen er dan beter hun voordeel mee doen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het doel van het rapport ‘De rechtsstaat een quickscan’ is niet een eindoordeel te geven, maar tot een discussie aan te zetten over de vraag of en in hoeverre de voorgestelde plannen passen in een rechtsstaat. Het lijkt erop dat in ieder geval díe opzet geslaagd is, getuige ook het essay van Linthorst & Van Lochem. Wat rechtsstatelijk verantwoord is, is niet gelijk aan wat een politieke meerderheid zonder meer nodig acht, maar vereist permanente bewustwording, overdenking en veel discussie.

Lees het hele artikel in Navigator.

Dit jaar werd de Boswet vervangen door een apart hoofdstuk 4 in de nieuwe Wet natuurbescherming (Wnb). De Boswet was een simpele wet uit 1962 die met een eenvoudige meld- en herplantplicht het totale bosareaal in Nederland op peil wilde houden. Dat is zeer goed gelukt: het bosareaal steeg zelfs en de Boswet mag om die reden een groot legislatief succes genoemd worden. Dat kun je van niet veel wetten zeggen. De wet had maar dertien (jawel: niet meer dan dertien!) artikelen en maakte voor houtopstanden buiten de bebouwde kom de minister, en voor bomen binnen de bebouwde kom de gemeente bevoegd. Simpel en kennelijk zeer doeltreffend!

Lees het hele artikel in Navigator.

Racial profiling en discriminatie door de politie domineren het maatschappelijk debat in de Verenigde Staten. Waar de rellen in Ferguson in 2014 na de dood van zwarte tiener Michael Brown het onderwerp scherp op de (inter)nationale publieke en politieke agenda zette, hebben er zich sindsdien diverse incidenten van vermeend raciaal gemotiveerd politiegeweld voorgedaan die maken dat het laatste woord over deze complexe kwesties nog niet is gezegd. Ook in Nederland werd de discussie over etnisch profileren en discriminatie recent weer aangewakkerd door de staandehouding van rapper Typhoon, welke met name zou zijn ingegeven door diens huidskleur. Naast de politie blijken ook burgers te profileren. Zo werd onlangs een vliegtuig aan de grond gehouden omdat een passagier meende in een Arabische medepassagier een terrorist te ontwaren. Voor wat betreft de politie is de terugkomende vraag of profileren incidenteel voorkomt of dat het een structureel probleem is. Wij willen ons beperken tot het proactief politieoptreden, waarbij er nog geen verdachte of verdenking is. Daarbij laten we de kwestie of het etnisch profileren al dan niet structureel voorkomt links liggen en buigen ons over de vraag of en zo ja op welke wijze dat proactief optreden kan worden uitgevoerd zonder dat daarbij sprake is van discriminatie naar ras of nationaliteit.

Lees het hele artikel in Navigator.

 

In februari van dit jaar overleed onverwacht het vooraanstaande lid van het Amerikaanse Hooggerechtshof Antonin Scalia. Hij wordt algemeen beschouwd als een briljant jurist en staat bekend om zijn uitgesproken opvattingen over de rol van de rechter in de samenleving. In deze bijdrage wordt enig licht geworpen op de betekenis van Scalia voor de rechtsontwikkeling in de Verenigde Staten aan de hand van de belangrijkste doctrines en leerstukken die voor het Amerikaanse recht zo kenmerkend zijn.

Lees het hele artikel in Navigator.

 

Recent onderzoek wijst uit dat het met de waarborgen die claimorganisaties bieden voor goede belangenbehartiging niet goed is gesteld. De naleving van de daarvoor opgestelde Claimcode schiet nog sterk tekort. Het ziet er naar uit dat de wetgever de toegang tot de rechter voor deze organisaties fors gaat beperken. In deze bijdrage wijzen wij erop dat hierdoor een handhavingstekort aan de kant van consumenten dreigt te ontstaan. Hieraan kan worden tegemoetgekomen door toezichthouders een actievere rol te laten spelen bij de afwikkeling van collectieve consumentenclaims. De wettelijke basis is er al, maar leidt een sluimerend bestaan. Het is tijd om deze schone slaapsters te wekken.

Lees het hele artikel in Navigator.

 

Dit is het winnende essay van de essaywedstrijd die de Rechtspraak in het kader van de Dag van de Rechtspraak 2016 organiseerde. Het thema van zowel Dag als wedstrijd was: de rechter tussen staat en straat. Klaas Nijenhuis bepleit enige afstand tussen rechters en burgers. Dat is volgens hem inherent aan het vak van rechter en mede dáárdoor kan een rechter onpartijdig over geschillen beslissen. Legitimiteit en vertrouwen krijgt de rechter vooral door onpartijdig en vanaf een afstand kwalitatief hoge uitspraken te doen.

Lees het hele artikel in Navigator.

 

De civiele cassatiedialoog is goeddeels aan het publieke oog onttrokken. Hierdoor is het vaak onduidelijk op basis van welke feitelijke gegevens de Hoge Raad besluit een koers in te slaan. Bovendien ontbreekt hierdoor de mogelijkheid tot het voeren van een publiek debat omtrent bij de Hoge Raad voorliggende vragen. Dit komt de kwaliteit van de rechtsvorming en ontwikkeling niet ten goede.

Lees het hele artikel in Navigator.